میچ مک‌کانل، رهبر جمهوریخواهان مجلس سنا و سناتور تام کاتن روز چهارشنبه از تهیه لایحه‌ای برای مسدود کردن فوری ۶ میلیارد دلار از پول‌های آزادشده جمهوری اسلامی خبر دادند.
در پی حمله گروه تروریستی حماس به اسرائیل، تنش بین دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در آمریکا بر سر شش میلیارد دلار پول‌های جمهوری اسلامی که دولت بایدن ماه گذشته اجازه آزادسازی آن را صادر کرد، بالا گرفته است.
جمهوریخواهان در سنای آمریکا، حمله حماس که تا کنون منجر به کشته شدن بیش از یک هزار اسرائیلی شده را با آزاد شدن دلارهای بلوکه‌شده جمهوری اسلامی گره زده‌اند.
میچ مک‌کانل، رهبر جمهوریخواهان سنا و سناتور تام کاتن روز چهارشنبه ۱۹ مهر (۱۱ اکتبر ۲۰۲۳) لایحه جدیدی را برای مسدود کردن فوری ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های آزاد شده ایران ارائه کردند. مک کانل در پی تصویب قانونی برای جلوگیری از دسترسی ایران به این بودجه شش میلیارد دلاری است.
این لایحه دو صفحه‌ای برخی تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی را بازمی‌گرداند و “نقض تحریم‌ها در رابطه با انتقال وجوه از کره جنوبی به قطر” را که در ۱۱ سپتامبر به کنگره ارسال شد، ممنوع می‌کند.
مک‌کانل در بیانیه‌ای مسیر دسترسی به “منابع مالی، آموزشی و تسلیحاتی مرگبار” از تهران به “تروریست‌ها در سراسر خاورمیانه” را امری “کاملا روشن” خواند. او افزود که این حمایت‌ها روز شنبه “حماس و جهاد اسلامی فلسطین” را قادر ساخت تا “مرگبارترین روز خشونت علیه یهودیان در دهه‌های اخیر را انجام دهند”.
سناتور تام کاتن نیز جمهوری اسلامی را “شرورترین حامی تروریسم در جهان” خواند که پیشتیبانی‌های نیابتی‌اش در سال‌های اخیر منجر به ده‌ها حمله در خاورمیانه شده است.
کاتن افزود: «دنیای متمدن باید دوباره عواقب جدی را بر رژیمی تحمیل کند که به اعمالی شرورانه علیه اسرائیلی‌های بی‌گناه کمک می‌کند.» او گفت که ایالات متحده باید الگویی برای جهان با مسدود کردن دارایی‌های ایران به عنوان اولین گام مهم باشد.
برمبنای این گزارش، جمهوریخواهان معتقدند آزادسازی این مبلغ باعث شده تا جمهوری اسلامی به راحتی از منابع مالی که در اختیار دارد با فراغ بال بیشتری سود ببرد.
مخالفت جمهوریخواهان با آزادسازی ۶ میلیارددلار ایران
روز سه‌شنبه ۱۸ مهر ۲۰ سناتور جمهوریخواه آمریکا در نامه‌ای مشترک از وزارت خارجه این کشور خواستند تا معافیت‌های تحریمی را که به ایران اجازه برداشت شش میلیارد دلار وجوه این کشور از حساب‌های بانکی در قطر را می‌دهد، لغو کند.
این در حالی است که حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی به تازگی مدعی شد که این مبلغ به ایران منتقل شده و در بانک‌های ایران است.
پیش‌تر نیکی هیلی، یکی از نامزدهای جمهوریخواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا از دولت بایدن خواسته بود تا ۶ میلیارد دلار از “قرارداد باج‌گیری” را از ایران بگیرد و به اسرائیل بدهد تا حماس را “ریشه‌کن” کند.
دولت بایدن ادعا می‌کند وجوه مورد نظر همچنان در بانک‌های قطر است و صرف حمایت از حملات حماس نشده است.
در نامه ۲۰ سناتور جمهوریخواه خطاب به آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا آمده است: «بی‌عملی و اجازه دسترسی ایران به این منابع مالی خلاف وجدان است، در حالی که حماس به اسرائیل نفوذ کرده و اسرائیلی‌های بی‌شماری را کشته، مورد تجاوز قرار داده و مثله کرده است.»
امضاءکنندگان نامه همچنین انتقاد می‌کنند که برخلاف “ادعای” دولت بایدن استفاده از این وجوه “قابل تغییر” است و “خطر زیادی وجود دارد” که “برای تلاش‌های بیشتر ایران یا حماس علیه اسرائیل استفاده شود”.
مارشا بلکبرن، سناتور جمهوریخواه از تنسی گفته است که دادن شش میلیارد دلار به حامی دیرینه حماس، این نیرو را “جسور” کرده است.
ابهام بر سر خبرهای مربوط به توافق آمریکا و قطر در مورد مسدودکردن دارایی‌های ایران
وزیر خارجه آمریکا و هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید خبر رسانه‌های آمریکایی در مورد توافق با قطر بر سر مسدودسازی اموال ایران در این کشور را تایید نکردند.
جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز پنجنشبه، ۱۲ اکتبر، در یک نشست خبری در پاسخ به سوال مربوط به نقش ایران در حمله حماس به اسرائیل و اقدام احتمالی علیه ایران، گفت که «ما آشکارا می‌دانیم که ایران به طور کلی در این زمینه، به دلیل حمایت‌های دیرینه خود از حماس، نقش هم‌دستانه دارد. اگر حمایت حکومت ایران نبود، حماس اصلا قادر به فعالیت نبود.»
او ولی تصریح کرد که ایالات متحده هنوز مدرک خاصی نیافته است که دال بر اطلاع ایران از برنامه‌ریزی برای این حمله پیچیده در شنبه گذشته باشد یا در این برنامه‌ریزی، تامین منابع و آموزش آنها دست داشته است.
کربی به طور ضمنی گفت که انسداد اموال ایران در قطر موضوعیت ندارد، چرا که «منابع آزاد شده هیچ وقت به حکومت ایران نمی‌رسد بلکه فقط می‌تواند برای خرید اقلامی مثل مواد عذایی، دارو، لوازم پزشکی و کشاورزی از فروشندگان مورد تایید آمریکا از آن استفاده کند.»
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز در جریان سفر خود به اسرائیل گفت که ایالات متحده بر پول‌های موجود ایران در قطر نظارت کامل دارد و هنوز از این پول استفاده نشده است.
او تاکید کرد که که آمریکا ضمن نظارت بر استفاده از این منابع، حق مسدودکردن آنها را برای خود محفوظ می‌داند.
روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست روز پنجشنبه ۲۰ مهر گزارش داد که ایالات متحده و قطر برای جلوگیری از دسترسی ایران به شش میلیارد دلار وجوه حاصل از در‌آمد نفتی‌اش به توافق رسیده‌اند.
این پول ماه گذشته و در جریان توافقی بر سر آزادی پنج زندانی ایرانی−آمریکایی در زندان‌های جمهوری اسلامی از کره جنوبی، به قطر منتقل شده و قرار بود که جمهوری اسلامی تنها بتواند برای خریدهای بشردوستانه از آنها استفاده کند.
والی آدیمو، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در نشست با نمایندگان دمکرات در مجلس نمایندگان اطمینان داده است که این مبالغ “به این زودی به جایی نمی‌رود”.
نانسی کوردس، خبرنگار “سی‌بی‌اس نیوز” نیز در حساب ایکس خود (توئیتر سابق) از یک “توافق بی‌سروصدای” آمریکا و قطر خبر داد که بنا بر آن دارایی‌های ایران در دوحه فعلا آزاد نمی‌شوند.
به گفته او آمریکا و اسرائیل در پی بررسی نقش ایران در تامین مالی و آموزش نیروهای حماس هستند.
پس از حمله حماس به اسرائیل، گروهی از جمهوریخواهان آمریکا بایدن را تحت فشار قرار داده‌اند تا دسترسی جمهوری اسلامی به شش میلیارد دلار وجوه نفتی خود را دوباره مسدود کند. برخی خواستار انتقال این پول به اسرائیل شدند.
به باور این سناتورها پول‌های آزاد شده جمهوری اسلامی این حکومت را “برای تحرکات بیشتر و انجام این اقدامات جسورتر کرده است”. این در حالی است که ایران می‌گوید هیچ نقشی در حمله حماس به اسرائیل نداشته و مقا‌م‌های آمریکایی و حتی اسرائیلی نیز گفته‌اند تاکنون مدارکی دال بر دست داشتن ایران در حمله روز شنبه به دست نیاورده‌اند.
گزارش واشنگتن‌پست با واکنش سریع ایران روبرو شد. دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل گفت که سناتورها و دولت آمریکا به خوبی می‌دانند که “نمی‌توانند توافق را به هم بزنند”.
“نورنیوز”، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی نیز بلافاصله پس از انتشار این گزارش نوشت: «برخلاف ادعای واشینگتن‌پست، منابع ارزی ایران در قطر کاملا در دسترس است. هیچ تغییری در موضوع دسترسی ایران به منابع ارزی خود در بانک‌های قطر ایجاد نشده و توافق انجام‌شده به قوت خود باقی است».
دویچه وله