رسمی نبودن فعالیت برخی موسسات مهاجرتی مدعی اخذ ویزای تضمینی در ایران، امکان صحت‌سنجی برای متقاضیان را ناممکن کرده است
با افزایش تقاضای مهاجرت در ایران کسب‌وکارهای مرتبط با دریافت ویزا رونق گرفته است.
علاوه بر برخی آژانس‌های مسافرتی که مدعی‌اند از راه ارتباط با سفارتخانههای کشورهای مختلف ویزای توریستی، تحصیلی یا کاری در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند، مسئله برون‌سپاری اخذ نوبت و مصاحبه برای دریافت ویزای برخی کشورهای اروپایی موجب شده است پدیده «ویزاسنترها» در ایران مورد توجه قرار بگیرد.
روزنامه جهان صنعت روز ۱۷ فروردین در گزارشی میدانی به شرایط ارائه خدمات این موسسات پرداخت و مدعی شد که دو مجموعه در تهران برای ۱۷ کشور خدمات کنسولی ارائه می‌دهند.
شرکت‌هایی که خود را بخشی از نمایندگی شرکت بین‌المللی «وی.اف.اس گلوبال» معرفی کرده و مدعی‌اند که از طریق این مجموعه بین‌المللی، که سال ۲۰۰۱ در هند تاسیس شد، به شکل رسمی و نیمه‌رسمی مسئولیت اخذ نوبت، مصاحبه و تسهیل روند دریافت ویزای کشورهای مختلف را فراهم می‌کنند.
ویزاسنترهای شناخته‌شده از سال ۱۳۹۴ در ایران تاسیس شده‌اند. به گزارش برخی رسانه‌ها دو شعبه شناخته‌شده آن‌ها در میدان هروی و میدان آرژانتین به اصلی‌ترین این مراکز بدل شده‌اند.
نکته مهم در نحوه خدمات‌دهی این موسسات سکوت سفارتخانه برخی کشورهای اروپایی است که از مقاصد اصلی مهاجرت ایرانیان محسوب می‌شوند، و با آنکه خدمات اخذ نوبت و تکمیل مدارک ویزایشان در این موسسات انجام می‌شود، حاضر به تایید ارتباط رسمی‌شان با آن‌ها نیستند.
آنچه این ارتباط را معنادار می‌کند مقایسه زمان نوبت‌دهی و مصاحبه در مراجعه مستقیم به سفارتخانه‌ها و این موسسات است که روند یک تا ۲ ساله سفارتخانه‌ها را گاه تا حدود یک تا ۳ ماه کاهش می‌دهد.
مشاوره در خصوص بهترین نحوه درخواست ویزا و راهکارهای مرتبط با قبولی در مصاحبه‌ها و گاه مهیاکردن دعوت‌نامه‌های مورد نیاز همگی حاکی از آن است که این موسسات با بخش کنسولی سفارتخانههای کشورهای اروپایی و حتی کانادا و استرالیا در ارتباط‌ند.
مراجعه‌کنندگان به این موسسات بر این باورند موسسه وی. اف‌اس گلوبال در ایران از طریق نمایندگانی غیرقانونی فعالیت دارد که مدعی‌اند همان خدمات این مجموعه بین‌المللی را ارائه می‌دهند.
مجموعه‌ای که ابتدا با ارائه خدمات کنسولی سفارت بریتانیا در ایران آغاز به کار کرد و سپس اخذ ویزای برخی دیگر از کشورها نیز به فهرست خدمات آن افزوده شد.
مورد دیگری که دریافت مجوز سفر توریستی، اقامتی و تحصیلی برای ایرانیان را مشکل کرده است، افزایش چشمگیر کلاهبرداری‌ها با شیوه‌های دریافت مختلف در ازای شرط دریافت قطعی ویزا است.
معاون دادستان قم آذرماه ۱۴۰۲ خواستار برخورد با تبلیغات خدمات اخذ ویزا و تسهیل روند امور مهاجرتی در ایران شد و اعلام کرد: «این روزها تبلیغات وعده اخذ ویزای صددرصد تضمینی موسسات جعلی برای مهاجرت و اعزام دانشجو به خارج کشور در فضای مجازی افزایش یافته است.»
در برخی از این پرونده‌ها برای خدمات ادعایی ارقام چندمیلیارد تومانی دریافت شده است. نقطه مشترک این تبلیغات ادعای ارتباط با موسسات بین‌المللی است که خدمات کنسولی برخی سفارتخانه‌ها در دیگر کشورها به آن‌ها برون‌سپاری شده است.
اما رسمی نبودن فعالیت برخی از این موسسات مهاجرتی در ایران امکان صحت‌سنجی از مجاری قانونی را ناممکن کرده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس خردادماه ۱۴۰۲ در گزارشی با تایید افزایش تقاضای مهاجرت در کشور خواستار آن شد که «هرگونه تبلیغ درباره مهاجرت به‌دلیل بالابردن آمار مهاجرت ممنوع اعلام شود».
بسیاری از تبلیغات مهاجرتی منتشرشده مربوط به شرکت‌هایی است که تاکید دارند دفاتر اصلی آن‌ها در کشورهای مختلف فعالیت دارند. متقاضی پس از ارتباط از طریق پیام‌رسان‌ها وجوه اعلام‌شده را به حساب افراد معرفی‌شده واریز می‌کند و درعمل امکان تحقیقات میدانی و دریافت ضمانت کافی را از دست می‌دهند.
با وجود افزایش کلاهبرداری و هشدارهای نهادهای انتظامی و قضایی در خصوص جعلی بودن تبلیغات بسیاری از این شرکت‌ها، کماکان مراجعه متقاضیان ایرانی به این مجموعه‌ها و موسسات رو به افزایش است که از نظر کارشناسان دلیل آن روشن نبودن فعالیت‌های کنسولی بعضی سفارتخانههای کشورهای اروپایی است که راه را برای دلالی ویزا هموار می‌کنند.
با بررسی نمونه‌های مختلف پرونده‌های کلاهبرداری تحت عنوان «واسطه‌گری اخذ نوبت مصاحبه و تسهیل دریافت ویزا» روشن می‌شود توقف خدمات کنسولی برخی سفارتخانه‌ها و طولانی‌بودن روند ارائه خدمات از مهم‌ترین عوامل رواج پدیده مشاوره و ارائه خدمات مهاجرتی است.
برخی رسانه‌ها مدعی‌اند ایران در سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ با افزایش ۱۴۱ درصدی مهاجرت، سریع‌ترین رشد نرخ مهاجرت را در جهان داشته است.
این میزان جدای از مواردی است که متقاضیان به دلایل مختلف امکان دریافت ویزا و مهاجرت را از دست داده یا قربانی کلاهبرداری شده‌اند.
شرایط دشوار اقتصادی، دورنمای نامشخص سیاسی، نگرانی از احتمال وقوع جنگ و احساس بی‌آیندگی شغلی و تحصیلی از اصلی‌ترین دلایل مهاجرت ایرانیان است که دایره افراد متقاضی مهاجرت را به صنوف مختلف و به‌ویژه متخصصان، ازجمله پزشکان، پرستاران و حرفه‌های فنی رسانده است.