موارد ابتلا به بیماری تب دنگی در ایران به شکلی چشمگیر افزایش یافته است. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با اشاره به ابتلای ۱۴۹ نفر به این بیماری از مبتلا شدن ۱۱ نفر از آنان در داخل کشور خبر داد. مقامهای این وزارتخانه گفتند تب دنگی دیر یا زود در ایران اپیدمی میشود.
روز چهارشنبه ۲۰ تیر شهنام عرشی، رییس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت با اعلام خبر ابتلای ۱۴۹ نفر به بیماری تب دنگی در کشور گفت: «۱۱ مورد این افراد بر اثر گزش پشه آلوده در داخل کشور، در شهرستان بندر لنگه بیمار شدهاند.»
روز سهشنبه ۱۹ تیر موارد ابتلا به بیماری تب دنگی در ایران ۶۳ نفر اعلام شده بود.
عرشی با تاکید بر اینکه تاکنون تنها در شهرستان بندر لنگه پشههای آلوده به این ویروس گزارش شدهاند، گفت: «نگرانیم که سایر شهرستانها به تدریج در هفتهها و ماههای آینده آلوده شوند.»
به گفته عرشی، اکنون در چهار استان جنوبی کشور این پشه وجود دارد اما پشه آلوده «فعلا تنها در بندر لنگه» گزارش شده است.
عرشی از فوت یک زن بالای ۸۰ سال خبر داد که در امارات متحده عربی مبتلا شده و به کشور بازگشته بود.
او گفت: «تاکنون از بین کسانی که در داخل کشور مبتلا شدند، فوتی نداشتیم.»
این مقام وزارت بهداشت با اشاره به گسترش تب دنگی در کشورهای مختلف اذعان کرد پیشگیری کامل از این بیماری عملی نیست.
عرشی گفت: «ما تلاش خود را میکنیم اگر اپیدمی صورت گرفت، در حدی باشد که بتوان کنترل کرد.»
روز سهشنبه سعید کریمی، معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تاکید بر اینکه عمده مبتلایان، مسافرانی از کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند، گفت: «هماکنون هفت استان بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان (به ویژه شهر چابهار)، گلستان، گیلان، مازندران و هرمزگان، درگیر این بیماریاند.»
به گفته کریمی، پشه آئدس که عامل انتقال این بیماریاست «در استانهای گلستان و مازندران صید نشده» اما این دو استان در معرض خطر قرار دارند.
۱۲ تیر ماه، وزارت بهداشت از شناسایی ۱۳۸ مورد ابتلا به تب دنگی طی دو ماه در ایران خبر داد و اعلام کرد که در شهریور و مهر سال جاری کشور شاهد همهگیری این بیماری خواهد بود.
پشه آئدس
آئدس (Aedes) گونهای از پشه است که به دلیل نقش مهم آن در انتقال بیماریهای خطرناک، شناخته میشود. این پشه عمدتا ساکن مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری است اما با گرمایش زمین، تغییرات اقلیمی و جهانی شدن، به دیگر مناطق گسترش یافته است.
این پشه در آبهای راکد کوچک مانند ظروف گلدانها، تایرهای قدیمی و مکانهای مشابه تخمگذاری میکند.
تخمهای این پشه میتوانند در شرایط خشک و نامساعد نیز زنده بمانند و با اولین باران مناسب، به کرمینه یا لارو (نوزاد جانورانی که دگردیسی کامل دارند) تبدیل شوند.
عبدالرضا میراولیایی، کارشناس اداره کنترل بیماریهای منتقله توسط ناقلین وزارت بهداشت نیز بر اهمیت کنترل پشه آئدس برای مقابله با بیماریهای مختلف تاکید کرد و گفت که این پشه میتواند بیماریهای دیگری مانند چیکونگونیا، زیکا و تب زرد را نیز منتقل کند.
علائم بیماری دنگی
تب دنگی با علائم شدیدی همچون تب بالای ۴۰ درجه، سردرد، کمردرد، حساسیتهای پوستی مشابه سرخک، درد مفاصل و ماهیچه، درد پشت چشم، جوش و خونریزی از لثه همراه است.
تب دنگی چهار نوع متفاوت دارد که اگر فردی به یک نوع از این بیماری مبتلا شود، فقط به نسبت به همان نوع ایمن شده و امکان دارد که به سه نوع دیگر نیز مبتلا شود.
این بیماری که به تب استخوانشکن نیز معروف است، بیشتر در مناطق گرمسیری و استوایی مشاهده میشود. گاهی علائم این بیماری با بیماریهای تنفسی مانند کرونا و آنفولانزا مشابهت دارد که تشخیص آن را دشوار میکند.
به گفته کریمی ۳۰ درصد از افرادی که با علائم استخوان درد شدید و تب بالا به مراکز درمانی مراجعه کردهاند، به این بیماری مبتلا بودهاند.
کریمی به مردم توصیه کرد آبهای راکد اطراف محل سکونت خود را جمعآوری کرده و از اسپریهای دور کننده پشه استفاده کنند.
درمان تب دنگی
به گفته عرشی بیماری تب دنگی داروی خاصی ندارد، واکسن این بیماری به صورت محدود و برای موارد خاصی تزریق میشود و در همه کشورها در دسترس نیست.
او بهترین محافظت از خود در برابر این بیماری را «جلوگیری از گزیده شدن توسط پشه در شهرستانهایی آلوده» عنوان کرد.
در دوره بیماری باید از مصرف ژلوفن، بروفن و آسپرین جلوگیری کرد، اما با مصرف مایعات، سرم درمانی و استامینوفن میتوان این بیماری را تا حدی درمان و کنترل کرد.
احتمال مرگ و میر در این بیماری تنها یک درصد است.
تب دنگی و ابتلای سالانه ۴۰۰ میلیون نفر در ۱۲۸ کشور
به گفته شهنام عرشی، رییس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، در سال ۱۹۶۰ تنها در ۱۰ کشور ابتلا به تب دنگی گزارش شده است اما حالا ۱۲۸ کشور درگیر این بیماریاند و سالانه ۴۰۰ میلیون نفر به آن مبتلا میشوند.
به طور متوسط، سالانه حدود ۳۶ هزار نفر به دلیل تب دنگی جان خود را از دست میدهند. این آمار متغیر است و به عواملی مانند شرایط زیرساختی، تدابیر بهداشتی، وضعیت طبیعی و سایر عوامل بستگی دارد.
ابتلا به این بیماری علاوه بر کشورهای آمریکای جنوبی، چین، استرالیا، پاکستان، امارات، اندونزی، بنگلادش، هندوستان، تایلند و سنگاپور به کشورهای حاشیه خلیج فارس هم رسیده است.
۴۰ تا ۵۰ درصد جمعیت کره زمین با این نوع پشه مواجه هستند و این رقم سال به سال به دلیل تغییرات آب و هوایی، افزایش میانگین دما و آمار سفرها افزایش مییابد.