اگر در خاطرتان مانده باشد، دوهفته پیش هویدا موقع تقدیم لایحه بودجه سال ۵۶ به مجلس از کاهش ۱۶ میلیارد تومانی بودجه نظامی و صرفهجویی دولت به دلیل کاهش درآمدهای نفتی خبر داد.
محمدرضا شاه در واکنش به کاهش بودجه نظامی، هفته پیش اعلام کرد که اگر پول بود نقش بینالمللی خود را بازی میکنیم، اگر نبود به دفاع از حدود و ثغور خودمان اکتفا میکنیم.
اما ۴۸ سال بعد، وزیر خارجه ترکیه، یک هفته پس از اعلام خبر ۳ برابر شدن بودجه نظامی ایران در سال آینده، تلاش پرهزینه و عبرتآموز ایران برای نفوذ منطقهای را به رویِ جمهوری اسلامی آورد و تنش دیپلماتیکی را بین دو کشور رقم زد.
گذشته از چالشهایی که برای ادامه نفوذ ایران در سوریه، عراق، لبنان و یمن به وجود آمده، رسانههای داخلی از نگرانی ایران از اتحاد فزاینده اسرائیل و جمهوری آذربایجان هم خبر دادند و یادآور شدند که احیای نفوذ منطقهای ایران با احیای سیاست فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ بر فروش نفت ایران، دشوارتر شده است.
صحبتهای هفته پیش محمدرضا شاه در ۴۸ سال پیش، یک نکته دیگر هم داشت که با رویدادهای هفته پیشِ ایران تلاقی داشت. او بخش مهمی از صحبتهای خود را به لزوم مبارزه دائمی با فساد اختصاص داد، فسادی که ظاهرا روز به روز ابعاد وخیمتری پیدا میکند. چنان که هفته پیش حکم پرونده بزرگترین پرونده فساد در ایران اعلام شد که مربوط بود به پرونده «اختلاس ۳.۷ هزار میلیارد دلاری چای دبش» بود.
در میان احکام صادر شده برای ۴۴ متهم این پرونده، دو وزیر دولت قبل هم به مجازات حبس محکوم شدند ولی روزنامه همشهری از این حکم انتقاد کرد و نوشت که «این تلقی را ایجاد کرده که در سطح وزرا دچار فساد اقتصادی هستیم.» روزنامه همشهری خواستار تاکید بر این نکته شد که «جرم این دو وزیر عدم نظارت است و خدایناکرده دچار فساد یا اختلاس و ارتشا و تبانی نیستند.»
۴۸ سال پیش، در هفتههای پایانی سال، در هر دقیقه ۴ هزار تهرانی خرید میکردند، یکسال بعد اما با وجود چاپ تیترهایی مثل گرمی و رونق بازار، مردم با گرانی، به ویژه در مورد میوه مواجه شدند.
آموزگار نخست وزیر وقت، اعلام کرد که دولت موفق شده، نرخ تورم سالانه را از ۳۱ درصد در مرداد ۵۶ به ۱۹ درصد در بهمن ماه پایین بیاورد. اما خود او نیز کارزار تحریم خرید میوه را که در سراسر کشور به راه افتاده بود، ستایش کرد، کارزاری که به نوشته روزنامهها موفق به کاهش ۵۰ درصدی قیمت میوه شده بود.
تیترهایی مثل نارنگی دانهای ۶ تومان و پسته دانهای ۱ تومان ادعا نبود، چون که روزنامه رستاخیز، ارگان حزب رستاخیز نیز با انتشار گزارشهای متعددی روند افزایش قیمت میوه را پیگیری میکرد و به عنوان نمونه به نقل از مصرفکنندگان تیتر زد: «اصلا فکر میکنیم چیزی به نام میوه وجود ندارد.»
البته عامل اصلی گرانیها دلالها، محتکران و اصناف گرانفروش معرفی میشدند و روز نبود که خبر جریمههای سنگین آنها منتشر نشود.
این روزها البته فشار گرانی بر مردم شدیدتر به نظر میرسد. آمارهای رسمی از نرخ تورم ۳۲ درصد حکایت دارد. روایت خبرنگاران ایرانی از پسته دانهای ۵ هزار تومان، افزایش ۵۶ درصدی بهای سیبزمینی در یک ماه و گرانی کم سابقه حبوبات منتشر شده است.
روزنامه دنیای اقتصاد هم بر پایه دادههای مرکز آمار نوشته که پیش از گرانیهای اخیر، میزان مصرف کالری نیمی از ایرانیها کمتر از ۲۱۰۰ کالری استاندارد بوده است.
روزنامه چارسوق هم گزارش داده که در نتیجه سیاستهای دولت چهاردهم شاهد بروز یکی از کمسابقهترین تورمهای مواد غذایی در چند ماه اخیر بودیم بهطوری که تورم ماهانه خوراکیها در بهمن امسال به ۶.۶ درصد رسید که ۶ برابر تورم ماهانه مرداد در پایان دولت سیزدهم بوده است.
البته وزیر جهادکشاورزی با طبیعی خواندن گرانی حبوبات وعده داده که بازار شب عید را کنترل کند.
روزنامه اطلاعات، ۴۷ سال پیش، در هفتهای که گذشت به سراغ دو پیشگوی ایرانی رفته بود تا وقایع سال ۵۷ رو پیشبینی کنند. آقای قبادکار شیرازی وقوع زلزلههای شدید، سیل ویرانگر و آتشسوزیهای مهیب را در نقاط مختلف کشور پیشگویی کرد، برای کشورهای اروپایی و عربی هم وقوع کودتاهای نافرجام رو پیشبینی کرد ولی کلامی در مورد وقوع ناآرامی و انقلاب در ایران نگفت، شاید هم گفت و چاپ نشد و شاید هم تلویحی خواسته بود که پیام خودش را به مخاطبان برساند.
خانم محتشی، پیشگوی اصفهانی، هم گذشته از پیشگویی ازدواج خانم گوگوش با یک خواننده جوان، بیشتر دغدغه اقتصادی داشت و امیدوار بود که در سال ۵۷، کمبود برق تمام شود و صادرات ایران فزونی بگیرد و کشور قراردادهای خوبی را با کشورهای خارجی ببندد و در مسیر خودکفایی گامهای مهمی بردارد.
خانم محتشمی هم که نگران وقوع کودتا در قبرس بود، ظاهرا شَستش از وقوع انقلاب در ایران خبردار نبود.
اگه این روزها راسته کتابفروشیها در حال بدل شدن به راسته جگرکیها و فلافلیهاست، در سال ۵۶، نه تنها ۲۰۰ کتابفروشی به کتابفروشیهای تهران افزوده شده بود بلکه یک میفروشی هم به کتابفروشی مبدل شده بود و ناشران کتاب از شوق سرازپا نمیشناختهاند.
البته کاریکاتورهای انتقادی که روزنامه اطلاعات چاپ کرده، نشان دهنده نگرانیها از گرانی میوه و کمی عیدی کارمندان بوده، آزادی قیمتها هم چندان خوشایند نبوده به خصوص این که مربوط به مرغ و تخم مرغ باشد.
چند روز پیش هم اعلام شده بود که برای جلوگیری از دور ریز بالای غذا در رستورانها تصمیم گرفتن که پرسهای کوچک هم عرضه شود که از نگاه کاریکاتوریست اطلاعات انتقادبرانگیز بوده است.
سوم اسفندماه ۵۶ عملیات ساخت فرودگاه آریامهر آغاز شد. روزنامه اطلاعات ۱۵ اسفند تیتر زد: «بزرگترین فرودگاه آسیایی در جنوب تهران احداث میشود.»
نخستین فاز این فرودگاه قرار بود تا سه سال بعد، یعنی در سال ۵۹ افتتاح شود. در طرح جامع آن آمده بود که جوابگوی نیازهای ایران تا سال ۱۳۸۰ خواهد بود.
اما در عمل فاز نخست این فرودگاه که به امام خمینی تغییر نام داد، به طور ناقص، در سال ۸۳ و به طور ناقص افتتاح شد.
فرودگاه آریامهر قرار بود دارای چهار باند پروازی و پنج ترمینال باشد.
فاز دوم این فرودگاه هنوز در دست ساخت است و به تازگی ۵۰ درصد آن تکمیل شده است.
البته مدیرعامل این فرودگاه ۱۶ اسفند ۱۴۰۳ خبر داد که ۳۴ شرکت هواپیمایی خارجی به این فرودگاه پرواز دارند. آن هم در شرایطی که بیش از ۷۰۰ ایرلاین بینالمللی در جهان فعالاند.
البته لوفتهانزا و آسترین ایرلاینز هم به تازگی پروازهای خود را به این فرودگاه از سر گرفتهاند.
همزمان با آغاز عملیات ساخت فرودگاه آریامهر، تیمسار خادمی، مدیرعامل هما قراردادی هم با ایرباس منعقد کرد تا ۶ فروند هواپیمای مسافربری در اواخر سال ۵۷ تا اواسط سال ۶۰ تحویل ایران شود. در همان مراسم، آقای خادمی خبر داد که نرخ پروازهای بینالمللی هما در سال ۵۷، ۴ درصد بالا میرود و مثلا قیمت بلیت پرواز مستقیم تهران-لندن (اکونومی) از ۳۵۱۰ تومان میشود ۳۶۵۲ تومان که بر پایه دلار ۷ تومانی میشود از ۵۰۱ دلار به ۵۲۱ دلار.
البته پروازهای مستقیم ایرانایر به مقاصد اروپایی فعلا به دلیل تحریمها متوقف شده ولی قیمت بلیت آن در برخی مواقع به مقصد پاریس و لندن به ۱۰۰۰ دلار هم میرسید. این روزها هم مردم ایران با شوک افزایش قیمت بلیت هواپیما هم مواجهاند که به نوشته اقتصادآنلاین، آنها را شوکه کرده است ولی دولت وعده داده که قیمتها را زیرذرهبین گرفته و اجازه گرانی نمیدهد.