سخنگوی هیات دولت، امروز ۳۱ اردیبهشت٬ خبر داده که آیین‌نامه اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی در جلسه هیات وزیران تصویب شده و برای اجرا به استانداری‌ها، وزارت کشور و نمایندگی‌های ایران در خارج از این کشور ابلاغ خواهد شد.
علی ربیعی گفته بعد از این زنان ایرانی می‌توانند برای فرزندان زیر ۱۸ سال خود درخواست شناسنامه کنند و حتی در صورتی که از دنیا رفته یا از همسرانشان جدا شده باشند، فرزندانشان حق دریافت شناسنامه ایرانی دارند. بعد از ۱۸ سالگی خود فرزند باید برای گرفتن شناسنامه درخواست بدهد.
اعطای تابعیت به زنان ایرانی در لایحه ای از طرف دولت به مجلس فرستاده شد و در دوم مهرماه ۱۳۹۸ با عنوان “قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی” به تصویب رسید، اما هنوز این قانون اجرایی نشده است.
کی اجرا می‌شود؟
در سایت بسیاری از کنسولگری‌های جمهوری اسلامی ایران، مانند کنسولگری ایران در لندن در قسمت پرسش و پاسخ نوشته شده که زنان ایرانی اجازه ندارند برای فرزندان خود درخواست شناسنامه کنند.
بی‌بی‌سی در تماس با یکی از کنسولگری‌های ایران در آلمان پرسید که آیا همین امروز امکان ثبت درخواست شناسنامه برای یک زن ایرانی وجود دارد یا نه. پاسخ این بود که آیین‌نامه به‌تازگی در هیات دولت تصویب شده و ابلاغ آن به سفارتخانه‌ها زمان خواهد برد.
این کنسولگری گفت که در صورت دستور دولت و ابلاغ آیین‌نامه، تغییرات در سایت سفارتخانه‌های ایران اعلام خواهد شد. هنوز زمانی برای اجرایی شدن این آیین‌نامه اعلام نشده است.
حدود ۲۰۰ هزار زن ایرانی که با مردان غیرایرانی ازدواج کرده‌اند، تا امروز نتوانسته‌اند برای فرزندان خود شناسنامه ایرانی و به دنبال آن گذرنامه ایرانی بگیرند.
از این گروه، زنانی که خارج از ایران زندگی می‌کنند برای سفر به کشورشان مجبور هستند از کنسولگری‌های ایران برای فرزندشان درخواست ویزا کنند. اما مهم‌ترین معضل مربوط به زنان ایرانی در داخل این کشور است که به خاطر ازدواج با مردان خارجی و عمدتا افغانستانی، از دریافت حقوق اولیه برای فرزندانشان از جمله حق دریافت شناسنامه و تحصیل محروم هستند.
بیش از دو سال پیش وزارت رفاه، از زنانی که با مردان غیرایرانی ازدواج کرده‌اند، درخواست کرد تا کد ملی خود را ارسال کنند. بر اساس آن آمار حدود ۱۵ هزار زن با مردان غیرایرانی ازدواج کرده‌اند که حاصل آن حدود ۵۰ هزار کودک فاقد مدارک هویتی بوده است.
۶۰ درصد این زنان با مردان افغان، ۱۲ درصد با مردان عراقی و ۲۸ درصد با سایر ملیت‌ها ازدواج کرده‌اند. دست‌کم نیمی از این ازدواج‌ها در وزارت کشور ثبت نشده است.
موانع چیست؟
زنان در ازدواج‌هایی که به طور رسمی در وزارت کشور ثبت نشده باشد، نمی‌توانند برای فرزندشان شناسنامه ایرانی بگیرند. در داخل کشور بعضی اتباع خارجی مدارک لازم را برای ثبت ازدواج ندارند. ثبت ازدواج برای زنان ایرانی در خارج از کشور هم منوط به مسلمان شدن همسر است، اما بسیاری از مردان خارجی حاضر به این کار نیستند.
علاوه بر این، به خاطر ایرادهای امنیتی که شورای نگهبان بر مصوبه مجلس گرفته بود، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم باید درباره این موضوع نظر بدهد که کدام زن می‌تواند برای فرزندش تابعیت بگیرد. سدی دیگر که احتمالا مانع دریافت شناسنامه برای بسیاری از فرزندان مادران ایرانی خواهد شد.
با همه مشکلات پیش رو در راه اجرایی شدن این قانون، فعالان حقوق زنان از این تغییر استقبال کرده‌اند و آن را نکته‌ای مثبت برای زنان ایرانی می‌دانند.
مردان ایرانی بر خلاف زنان همواره از حق گرفتن تابعیت ایران برای فرزندان خود برخوردار بوده‌اند و این اولین بار است که این حق به طور برابر به زنان و مردان داده می‌شود.
بی بی سی: