بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد که رشد نقطهبهنقطه پایه پولی کشور در فروردین ۱۴۰۲ در مقایسه با همین ماه در سال گذشته ۴۵ درصد بوده است
رشد سالانه ۴۵ درصدی پایه پولی کشور در فروردین ۱۴۰۲، که بیشترین میزان رشد در تمام دورههای اقتصادی کشور بوده است، ادعای ابراهیم رئیسی مبنی بر رفع مشکلات اقتصادی و جبران کسری بودجه بدون چاپ پول را رد میکند.
بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد رشد نقطهبهنقطه پایه پولی کشور در فروردین ۱۴۰۲ در مقایسه با همین ماه در سال گذشته ۴۵ درصد بوده است. این بیشترین رشد ثبتشده در همه دولتهای نظام جمهوری اسلامی است.
نمودار رشد سالانه پایه پولی نشان میدهد این شاخص از فروردین ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۲ روندی پرنوسان داشته است. در تیر ۱۴۰۰ نیز رکورد ۴۲.۶ درصدی ثبت شد. سپس تا مهر ۱۴۰۰، سیر نزولی دیده شد. در ماههای آبان و آذر ۱۴۰۰ بار دیگر این رشد از ۳۵ درصد عبور کرد.
اگرچه این شاخص از آذر ۱۴۰۰ تا تیر ۱۴۰۱ در سراشیبی کاهش تا مرز ۲۵ درصد بوده است، از مرداد ۱۴۰۱ تا ثبت رکورد ۴۵ درصدی در فروردین سال ۱۴۰۲ شیب صعودی تندی را داشته است که مشخص میشود در هر ماه به نسبت ماه مشابه سال قبل رشد داشته است.
مانده ۶۵ هزارمیلیاردی بدهی دولت به بانک مرکزی در فروردین ۱۴۰۲ به نظر از مهمترین عوامل رشد پایه پولی کشور است.
در گزارش سایت اقتصاد فردا از این وضع مشخص است که رکورد رشد پایه پولی تنها رکورد دولت رئیسی نیست؛ نسبت پول به نقدینگی، که میزان «سیالیت نقدینگی» است، نیز با اختلاف ۲۶ درصد بیشترین میزان تاریخی را ثبت کرده است.
مشخص نیست که با وجود چنین آمارهای روشنی چرا مقامهای دولت سیزدهم و شخص ابراهیم رئیسی بر چاپ نشدن پول به میزانی بیسابقه اصرار دارند. رئیس دولت روز ۱۶ شهریور در سفر به استان خراسان جنوبی و در دیدار با ائمه جمعه شهرهای خراسان جنوبی و روحانیان این استان اعلام کرد: «توانستیم کسری بودجه ۴۸۰ هزار میلیارد تومانی را بدون چاپ پول یا استقراض از بانک مرکزی و با ایجاد منابع درآمدی جدید برطرف کنیم.»
رئیسی همچنین با ادعای نرخ تورم ۱۹ درصدی مواد غذایی در اروپا در دو سال گذشته و تورم ۲۹ درصدی در کشورهای منطقه، بدون اعلام این شاخص در ایران در مدت مشابه دوساله، گفته بود: «قبول داریم مشکلاتی هست که با تدابیر اتخاذشده حتما مشکلات حل شده و تورم نیز کاهشی خواهد شد.»
طبق گزارش بانک جهانی، در خرداد سال ۱۴۰۲، ایران با تورم ۷۸ درصدی رتبه پنجم میزان تورم زیاد مواد غذایی در جهان را داشته است.
خود این آمار نیز به گفته تحلیلگران اقتصادی بر اساس دادههای ادعایی دولت و بانک مرکزی بوده است. اگر مبنای محاسبه نرخ تورم مواد غذایی در فروشگاهها قرار بگیرد، نرخی بهمراتب بیش از ۷۸ درصد به دست میآید. در مرداد ۱۴۰۲ نیز شاخص قیمت مصرفکننده خانوارهای کشور به استناد مرکز آمار ١٩٧,٧ بود که نسبت به ماه قبل ۲.۴ درصد افزایش و نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز ٣٩.٨ درصد افزایش داشت.
این رشد تورمی سبب شده است که فرامرز توفیقی، فعال کارگری، در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا مدعی شود: «بر اساس جدول خوراکیهای مورد نیاز خانوار متوسط ۳.۳ نفره، سبد معیشت حداقلی در کمترین حالت و با در نظر گرفتن حداقلیترین معیارها، به ۱۹ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است.»
اگر این آمار را بپذیریم، باید گفت با افزایش هزینه مسکن، سبد معیشت در تهران بیش از ۲۳ میلیون تومان و در کلانشهرهایی مانند مشهد و اصفهان و تبریز بین ۲۰ تا ۲۲ میلیون تومان است.
اختلاف آماری میان دولت و منتقدان و کارشناسان اقتصادی در دو سال گذشته همواره مطرح بوده است. عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی در دولت حسن روحانی، ۱۳ مرداد امسال اعلام کرد بر اساس آمارهای منتشرشده و برآوردهایی که در دو سال تصدی دولت سیزدهم شده است، چاپ پول ۸۳ درصد، نقدینگی ۷۳ درصد، قیمت دلار ۹۵ درصد، قیمت سکه ۱۶۲ درصد، و شاخص قیمتها ۱۱۴ درصد رشد کرده است.
همتی همچنین در روزهای اخیر تاکید کرد: «مرکز آمار با تعدیل سال پایه، نرخ تورم سالانه اخیر را بهروز کرده است، که بهرغم ادعای ۳ برابر شدن درآمد نفتی، تورم ۱۴۰۲ از میزان تورم سالهای فشار حداکثری ترامپ بیشتر خواهد بود.»
ادعای رئیس سابق بانک مرکزی جمهوری اسلامی در تناقض با وعده رئیسی مبنی بر کاهش مداوم تورم است. هرچند او، با یادآوری هشدار اقتصاددانان مبنی بر سرعت گرفتن چاپ پول در دولت رئیسی، و با آگاهی از ادعاهای نادرست اقتصادی دولت خود، این مطالب را مطرح کرده است.