گروه‌های مختلف جنبه‌های متفاوتی از بیانیه مفصل رهبر جمهوری اسلامی موسوم به “گام دوم انقلاب” را برجسته کرده‌اند. روزنامه‌های اصلاح‌طلبان متهم شده‌اند که بر جنبه‌هایی از بیانیه تاکید کرده‌اند که با روح آن در تضاد است.
تیتر اصلی اغلب روزنامه‌های ایران در روز پنج‌شنبه، ۲۵ بهمن به بیانیه تفصیلی رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای اختصاص دارد که روز چهارشنبه زیر عنوان “گام دوم انقلاب” منتشر شد.
اغلب رسانه‌های نزدیک به جناح اصلاح‌طلب حکومت در صفحه نخست خود آن بخش از اظهارات خامنه‌ای را برجسته کرده‌اند که در آن گفته می‌شود انقلاب اسلامی همواره آماده تصحیح خطاهای خویش است.
خامنه‌ای در بیانیه خود به مناسبت چهلمین سال تاسیس جمهوری اسلامی از جمله نوشته است: «انقلاب اسلامی همچون پدیده‌ای زنده و بااراده، همواره دارای انعطاف و آماده‌ی تصحیح خطاهای خویش است، امّا تجدیدنظرپذیر و اهل انفعال نیست.»
خبرگزاری تسنیم با انتشار تصویرهایی از صفحه نخست برخی از روزنامه‌ها نوشته است: «تیتر اغلب روزنامه‌های امروز کشور به بیانیه گام دوم انقلاب اختصاص داشت اما برخی روزنامه‌ها که عمدتا گرایش اصلاح‌طلبی داشتند نیز بخشی از این بیانیه را تیتر کردند که با روح کلی آن در تضاد بود.»
رسانه نزدیک به سپاه پاسداران می‌نویسد، این روزنامه‌ها بدون در نظر گرفتن “روح سخنان رهبری که افتخار به گذشته و امید به آینده انقلاب است”، تنها بخشی را برجسته کردند که موجب می‌شود “روح این بیانیه کاملاً به صورت وارونه به مخاطب ارائه شود”.
“خیانت” به بیانیه خامنه‌ای
خبرگزاری تسنیم روزنامه‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان را سرزنش کرده و به آنها یادآوری می‌کند: «استفاده از تیتر، برای برجسته‌سازی محتوای کلی یک پیام است اما در نظر نگرفتن روح سخنان رهبری برای انتخاب تیتر، به‌نحوی خیانت به تمام این بیانیه است که نقطه برجسته آن امید دادن به جوانان است نه تصحیح خطاهای گذشته.»
تسنیم علاوه بر این انتقادها، گفت‌وگویی نیز با نماینده خامنه‌ای در موسسه کیهان انجام داده و به بازتاب تحلیل حسین شریعتداری از بیانیه “گام دوم انقلاب” پرداخته است. مدیر مسئول روزنامه کیهان این بیانیه را “در نوع خودش” بی نظیر خوانده زیرا به زعم او این نخستین بار در چهار دهه گذشته است که بالاترین مقام نظام بیانیه‌ای صادر می‌کند و در آن از بایدها و نبایدها سخن می‌گوید.
شریعتمداری یکی از ویژگی‌های این بیانیه را چنین توصیف کرد: «دشمنان در پی این بودند و آرزو داشتند انقلاب اسلامی ۴۰ سالگی را نبیند، در حالی که رهبر انقلاب برنامه و نقشه راه ۴۰ سال آینده و چندین دهه آینده را هم ترسیم می‌کنند و این ترسیم کاملا منطقی و مبتنی بر دلایل بسیار روشن و همه فهم است.»
مدیر مسئول کیهان در ستایش از بیانیه خامنه‌ای افزود: «دشمن سعی می‌کند ما ندانیم در کدام نقطه ایستاده‌ایم ولی رهبری نشان دادند ما در بلندای تاریخ هستیم و در پیچ بزرگ تاریخ که آغاز شده و ادامه دارد، این ما هستیم که در بسیاری از عرصه‌ها حرف اول را می‌زنیم.»
شریعتمداری به خطاهایی که نیاز به تصحیح دارند اشاره‌ای نکرده است، اما اختصاص بخش بزرگی از “رهنمودهای” خامنه‌ای به جوانان در باره ضرورت مبارزه با فساد می‌تواند تائید این نظر بسیاری از شخصیت‌های حکومتی باشد که می‌گویند جمهوری اسلامی پس از چهار دهه در تمام ارکان و تار و پود خود آلوده به”فساد سیستماتیک” است.
نیاز به مشروعیت و فساد سیستماتیک
خامنه‌ای در بخشی از بیانیه خود نوشته است: «فساد اقتصادی و اخلاقی و سیاسی، توده‌ی چرکین کشورها و نظام‌ها و اگر در بدنه‌ی حکومت‌ها عارض شود، زلزله‌ی ویرانگر و ضربه‌زننده به مشروعیّت آنها است؛ و این برای نظامی چون جمهوری اسلامی که نیازمند مشروعیّتی فراتر از مشروعیّت‌های مرسوم و مبنائی‌تر از مقبولیّت اجتماعی است، بسیار جدّی‌تر و بنیانی‌تر از دیگر نظام‌ها است.»
احمد توکلی، رئیس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس و رئیس کنونی سازمان دیده‌بان شفافیت و عدالت که بارها از سیستماتیک بودن فساد در جمهوری اسلامی سخن گفته به تازگی گفته است که ادامه این وضعیت برای حکومت خطرناک‌تر از حمله خارجی است.
دویچه وله :
توکلی نیمه بهمن ماه به خبرگزاری ایلنا گفت: «معتقدم نه حمله نظامی این حکومت را ساقط می‌کند نه کودتا و نه انقلاب مخملی؛ اما وقتی فساد سیستماتیک و شبکه‌ای وجود دارد که همچون موریانه دارد پایه‌های نظام را می‌خورد چه حاجت به حمله نظامی است؟»
فساد سیستماتیک به مرحله از گسترش فساد گفته می‌شود که در آن دستگاه‌ه و نهادهای نظارتی و قضائی نیز چنان غرق فساد باشند که هر گونه مقابله موثر و قاطع با این وضعیت در عمل و بدون اصلاحات ساختاری ناممکن باشد.