– حسن روحانی بر چه اساسی و بر پایه کدام روند پیشگیرانه و درمانی وعده داده بود که «از شنبه همه چیز به روال عادی باز میگردد»؟
– رئیس دولت دوازدهم که کارنامهای به شدت ضعیف و ناموفق از دو دولت تدبیر و امید دارد، زبان رایج «دشمنمحور» در جمهوری اسلامی را به کار گرفته و تلاش دارد با سخنان احساسی دستکم بخشی از جامعه را در کنار خود نگه دارد. این تاکتیک اما قبلا نیز ناکام ماند و درباره کُرونا هم اصلا جواب نمیدهد.
روشنک آسترکی , کیهان چاپ لندن:
حسن روحانی چند روز پیش درباره شیوع کُرونا در ایران گفته بود که «از شنبه همه چیز به حالت عادی باز میگردد»، اکنون یک روز پس از آن شنبه موعود نه تنها هیچ چیز به روال عادی بازنگشته بلکه کمی پیش از آن اتفاقات بسیار غیرعادی از جمله تعطیل شدن مجلس شورای اسلامی و برگزار نشدن نماز جمعه هم رخ داده است!
حسن روحانی روز سهشنبه ۶ اسفند ۱۳۹۸ پس از چند روز از آغاز به کار ستاد ملی مبارزه با کُرونا، برای نخستینبار در جلسه این ستاد حاضر شد و گفت که «کار و فعالیت در کشور باید به صورت آنچه که در ماهها و هفتههای گذشته بوده ادامه پیدا کند» و «از روز شنبه همه چیز به حالت عادی باز میگردد»!
هرچند همان روزی که رئیس دولت تدبیر و امید «عادی شدن همه چیز» از شنبه را مطرح کرد موجی از انتقاد علیه او راه افتاد و حتی دستمایه تمسخر او شد اما اکنون یک روز پس از روزی که قرار بود همه چیز عادی شود، وضعیت کشور اضطراری است و رئیس دولت نظام سکوت کرده است!
قابل توجه اینکه سه روز پس از آنکه حسن روحانی گفته بود از شنبه همه چیز عادی میشود، سعید نمکی وزیر بهداشت اعلام کرد که پیک اصلی شیوع کُرونا در کشور از شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۸ یعنی همان «شنبه موعود» روحانی خواهد بود. این روند در آمارها نیز خود را نشان داده و از ظهر شنبه تا ظهر یکشنبه ۳۸۵ مورد ابتلای جدید به ویروس کُرونا ثبت شد و در طی این ۲۴ ساعت ۱۱ تن جان خود را از دست دادند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی گلستان هم روز یکشنبه اعلام کرده که از ۱۳۵ نمونه مشکوک به ابتلا به کُرونا که از این استان به تهران ارسال شده ۲۶ نمونه بررسی شده که نتیجه آزمایش ۱۲ مورد مثبت بوده و از این ۱۲ نفر، ۵ نفر درگذشتند.
معاون درمان وزیر بهداشت هم گفته بحران کُرونا ممکن است تا خردادماه همچنان دامنگیر ایران باشد. از قرار معلوم مسئولان منتظرند تا شاید تغییر فصل و گرم شدن هوا بتواند ناتوانی و ناکارآمدی آنها را لاپوشانی کند.
وزیر بهداشت همچنین در روز شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۸ در نامهای به حسن روحانی از به غارت رفتن ۲۰۰ میلیون ماسک توسط مافیاها خبر داد و گفت این وزارتخانه تنها یک میلیون ماسک تحویل گرفته است! به گفته وزیر بهداشت، این وزارتخانه مجبور است با قیمت گزاف از دلالانی که ۲۰۰ میلیون ماسک را در دست دارند، ماسک خریداری و توزیع کند.
البته در طی روزهای منتهی به شنبه دهم اسفند اتفاقات غیرعادی دیگری نیز افتاد. از جمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی که هم بطور ویژه در اقدامات تبعیضآمیز بستههای پیشگیری از کرونا دریافت کردند و هم بطور ویژه تست کرونا از آنها گرفته شد، کرکره مجلس را پایین کشیدند و رفتند. در این شرایطی بحرانی که کشور را فرا گرفته، هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در تصمیمی عجیب روز جمعه نهم اسفند اعلام کرد تا اطلاع بعدی مجلس تعطیل است و نمایندگان راهی خانه شدند تا مبادا کُرونا بگیرند!
برای نخستین بار از روی کار آمدن جمهوری اسلامی نماز جمعه در بسیاری از شهرها برگزار نشد، خوابگاههای دانشجویی تعطیل شدند و دانشجویان بدون انجام تست کرونا راهی شهرها و خانههای خود شدند، سربازان در پادگانها در شرایطی مبهم بسر میبرند و خانوادههای آنها با توجه به مشکلات بهداشتی پادگانها خواستار مرخصی فرزندانشان تا پس از مهار بحران هستند.
زندانیان نیز در وضعیتی مشابه دارند. جمعی از خانوادههای زندانیان سیاسی در نامهای به سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه ایران، از او خواستهاند تا پایان دوره بحران مربوط به شیوع ویروس کرونا در کشور، با آزادی یا مرخصی زندانیان موافقت کند.
خانوادههای زندانیان سیاسی در نامه خود نوشتهاند: «ما جمعی از خانوادههای زندانیان سیاسی به منظور جلوگیری از وقوع یک فاجعه انسانی خواهان آزادی یا حداقل مرخصی قابل قبول زندانیان تا پایان دوران بحران هستیم.»
شیوع کرونا در کشور در شرایطی بحرانیتر شده است که علی ربیعی (عباد) سخنگوی دولت یادداشتی در روزنامه ایران درباره «شنبه عادی» رئیس جمهورش نوشته و تلاش کرده آن را ماستمالی و توجیه کند: «رئیس جمهوری در جلسه هیأت دولت گفته بود از روز شنبه (امروز) کارها به روال عادی باز خواهد گشت؛ منظور رئیس جمهوری در افواه و افکار عمومی به گونه دیگری برداشت شد در حالی که برای حاضران جلسه و مسئولان امر این مسئله به معنای روان شدن تصمیمات، پرهیز از تصمیمات متفرقه و متناقض، اجتناب از بخشینگری و حاکم شدن انسجام و انضباط بیشتر در امور بود تا تصمیمگیری متمرکز و فرماندهی در ستاد ملی قوام یابد. منظور از عادی بودن برگشت به مصوبه تصمیمگیری متمرکز بود!»
این سخنان ربیعی هرچند تلاشی برای توجیه اظهارات غیرمسئولانه و ناآگاهانهی روحانی است اما در صورت درست بودن هم، نشان میدهد با وجود لزوم پیشبینی ورود کرونا به ایران از زمان شیوع در چین، از روز اعلام رسمی ورود کرونا به کشور هم دولت ۱۰ روز زمان نیاز داشته تا به «انسجام و انضباط بیشتر در امور» و «تصمیمگیری متمرکز» برسد. هرچند شواهد گویای این است که حداقل وزارت بهداشت و رأس دولت پیش از اینها از وجود بیماران مشکوک و مبتلا به کشور خبر داشتهاند!
قابل توجه اینکه نتیجه این «انسجام و انضباط بیشتر در امور» و «تصمیمگیری متمرکز» نیز در هیچیک از ابعاد عملکرد دولت به چشم نمیخورد. جدا از اینکه طی روزهای گذشته دسترسی مردم به ماسک، مواد ضدعفونی و دستکش همچنان ناممکن بوده و در نامه سعید نمکی به روحانی نیز بر وجود این بحران اشاره شده، اما کادر پزشکی و پرستاران نیز که در خط مقدم نبرد با ویروس کرونا هستند با کمبود شدید ابزار و امکانات روبرو هستند.
نجومی شدن قیمتها در برخی مواد غذایی که مصرف آنها با بروز کُرونا افزایش یافته نیز دیده میشود و دولت عریض و طویل روحانی حتی این موضوع را هم نتوانسته مدیریت کند. قیمت زنجبیل بیش از ۵۰۰ درصد افزایش یافته و مردم برای دریافت یک کیلو لیموترش ۴۰ هزار تومانی نامنویسی میکنند!
موضوع دیگری که از ابتداییترین اقدامات برای «انسجام» و «انضباط» و «تمرکز» در مبارزه با ویروس کُرونا است اما همچنان مدیریت سازندهای درباره آن صورت نگرفته انجام تست کُرونا در مراکز درمانی و بیمارستانها است. دولت با گذشت نزدیک به دو هفته از فراگیر شدن کُرونا در ایران همچنان در پی سامان دادن به روند آزمایش کُرونا و چگونگی تهیه کیتهای آزمایش این ویروس است. گفتنی است نبود کیت دامن مردم عادی را میگیرد وگرنه «خودی»ها که به سرعت طی روزهای اول، بدون نوبت و بدون اینکه حال بد یا وضعیت اورژانسی داشته باشند آزمایش شدهاند و حتی برخی از آنها همه چیز را در خانهی خود سفارش دادهاند!
گزارشها گویای اینست که اگر بیماری وضعیت اورژانسی که به بستری شدن او منجر شود نداشته باشند، نمیتوانند تست کرونا را انجام دهد مگر اینکه از جیب خودش مبلغ ۴۵۰ هزار تومان بپردازد.
در این میان اما فقط یک چیز «عادی» است و آن کارگران و کارمندانی هستند که همچنان هر روز با هراس و ترس در محل کار خود حاضر میشوند تا مبادا غیبت آنها، موجب به خطر افتادن امنیت شغلی، اخراج و یا کسر حقوق چندرغازشان شود!
با اینهمه، حسن روحانی بر چه اساسی و بر پایه کدام روند پیشگیرانه و درمانی وعده داده بود که «از شنبه همه چیز به روال عادی باز میگردد»؟ آیا او تصور میکرد کُرونا هم مثل سیل و زلزله است که با همان سرعتی که میآیند، میروند و بعد هم پیامدهای ناشی از آنها که دامان مردم را گرفته به سرعت به دست فراموشی سپرده میشود؟
به نظر میرسد حسن روحانی که از همان روزهای نخست ریاست جمهوری با وعده معروف اما ناممکن و البته بیعمل «حل بحران اقتصادی کشور در ۱۰۰ روز» سکّان امور اجرایی کشور را به عهده گرفت تا امروز که «شنبه» موعودش رسیده و روال غیرعادیتر شد، نه درک صحیحی از وضعیت بحرانی در حوزههای مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و همچنین ویروس کُرونا دارد، و نه از بضاعت و توان کابینه و زیرمجموعهاش محاسبه و تصور صحیحی دارد.
حسن روحانی که کارنامهای به شدت ضعیف و ناموفق از دو دولت تدبیر و امید دارد، زبان رایج «دشمنمحور» در جمهوری اسلامی را به کار گرفته و تلاش دارد با سخنان احساسی دستکم بخشی از جامعه را در کنار خود نگه دارد. این تاکتیک اما قبلا نیز ناکام ماند و درباره کُرونا هم اصلا جواب نمیدهد.
روحانی میداند نظام چنان گسسته و فرسوده است که اراده رویارویی و مدیریت مسائل جاری در کشور را ندارد، چه برسد به اینکه بخواهد بحرانی چون کُرونا را به شکل مطلوب مهار کند. شاید به همین دلیل است نخستین باری که به شیوع کُرونا در ایران اشاره کرد یکشنبه ۴ اسفند در دیدار با وزیر خارجه اتریش بود که گفت: «تحریم آمریکا مانند ویروس کُرونا است که ترس و وحشت آن بیشتر از واقعیت آن است.»
او حتی روزی که در ستاد ملی مبارزه با شیوع کُرونا سخن گفت نیز همان زبان «دشمنمحور» را سپر ناکارآمدی دولت خود قرار داد و گفت «هراسافکنی و تلاش برای به تعطیلی کشاندن کشور، توطئه دشمنان است»!
در چنین شرایطی که دولت به عنوان نهاد مسئول امور اجرایی و مدیریت بحران کُرونا در استیصال و ضعف و بیکفایتی غوطه میخورد و با مواضع روحانی بیشتر تحقیر میشود، باید امیدوار بود با تلاش کادر پزشکی و درمانی در بیمارستانها و همت مردم و یا تمهیدات جهانی این ویروس که تا کنون خسارات مالی و جانی فراوانی به بار آورده، از ایران رخت بربندد.