هراس و آشفتگی در بازار سرمایه و نوسان شدید قیمت دلار در ایران پس از اعلام فعال شدن مکانیزم ماشه از سوی آمریکا

By | ۱۳۹۹-۰۷-۰۱

با انتشار اخبار فعال شدن مکانیسم “ماشه” از سوی آمریکا شاخص کل بازار سهام در ایران دچار افت شدید شده است. شاخص کل بازار سهام تهران در آخرین روز تابستان (٣١ شهریور) با افت تقریباً ۵‚٣ درصدی روبروشد. در همین حال نوسان قیمت دلار و ارزهای معتبر خارجی در بازار ایران ادامه دارد و قیمت فروش هر دلار آمریکا امروز در صرافی ملی با کمی کاهش نسبت به روز گذشته  به مرز ٢۷ هزار تومان رسید و قیمت آن در بازار آزاد از مرز ٢۷ هزار تومان عبور کرد.

در معاملات امروز بازار سرمایه شاخص کل با افت ۵۷ هزار واحدی به کانال یک میلیون و ۵۹۵ هزار واحد سقوط کرد. شاخص کل با معیار هم‌وزن نیز با ۴۳۴۷ واحد منفی به رقم ۴۱۷ هزار و ۷۳۸ واحد رسید.

صنایع پتروشیمی خلیج فارس، ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان، معدنی و صنعتی گل گهر، پالایش نفت اصفهان،نفت و گاز و پتروشیمی تامین و پالایش نفت تهران نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر منفی را امروز روی بورس گذاشتند.

فرابورس نیز با ۱۴۱ واحد افت رقم ۱۷ هزار و ۶۷۴ واحد را ثبت کرد.

بیمه پاسارگاد، پتروشیمی تندگویان، پتروشیمی مارون، سنگ آهن گهر زمین، پتروشیمی زاگرس، سهامی ذوب آهن اصفهان و تولید نیروی برق دماوند نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر منفی را روی فرابورس گذاشتند.

بازدهی زیر صفر در بورس تهران برای دوماه متوالی مرداد و شهریور

روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی درخصوص وضعیت بورس نوشته است: «حتی اگر امروز دوشنبه ۳۱ شهریور ۹۹ معجزه ای در بورس رخ دهد، بازهم بازدهی ماهانه نمی‌تواند حتی به نمره صفر برسد، زیرا در حال حاضر رقم شاخص کل با آخرین عدد شاخص در ماه قبل حدود ۱۰۵ هزار واحد فاصله دارد.»

شاخص کل اگر بخواهد به آخرین عدد شاخص در ماه قبل برسد و در نتیجه بازدهی خود در شهریور را صفر کند، نیازمند حداقل ۶ درصد رشد است، درحالی‌که دامنه مجاز نوسان بورس حداکثر مثبت و منفی پنج است.

بدین ترتیب در بورس امروز هر اتفاقی رخ دهد بازدهی شاخص کل برای دومین ماه پیابی زیر صفر بسته می‌شود و باید گفت پاییز به بورس تهران زودتر رسید.

بازار سرمایه در شش ماهه اول سال جاری ٢١٣ درصد بازدهی داشته است

سال جاری شمسی در حالی آغاز شد که بورس حرف اول را در بین بازارها به لحاظ بازدهی می زد. در ۵ فروردین ماه ١۳۹۹ شاخص کل در کانال ۵۰٨ هزار و ۶۶١ واحدی سیر می کرد، اما به یکباره با آغاز روزهای کاری سال جدید و با هجوم نقدینگی به این بازار، کانال ها یکی پس از دیگری در نوردیده شد و در نهایت شاخص کل در اردیبهشت ماه سال جاری  به قله یک میلیون واحدی رسید. بعد از استراحتی چند روزه و اصلاح کوچکی که در شاخص کل انجام شد، دوباره راند دوم صعودی بورس از ۶ خرداد ماه ١۳۹۹ شروع شد و این راند تا کانال دو میلیون و ۷٨ هزار واحد ادامه داشت. پس از آن از ١۹ مرداد ابرهای تیره بر آسمان بورس تهران ظاهر شد و بازار سرمایه دستخوش افت های پیاپی و سنگین قیمتی شد و هر آنچه بورس در نیمه اول به سرمایه گذاران خود داده بود، را پس گرفت. روند نزولی بورس در دو ماه گذشته ادامه داشته است و بدین ترتیب در پایان معاملات ٣۱ شهریور ماه ١۳۹۹، شاخص کل با اُفتی بیش از ۵۷ هزار واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۵۹۵ هزار و ١۵۴ واحدی قرار گرفت. با این حساب، هرچند بازدهی بورس در دو ماهه مرداد و شهریور زیر صفر بوده است، اما بازدهی کل بورس در نیمه اول سال جاری ٢۱٣ درصد بوده است.

علت اصلی آشفتگی در بازار سهام ایران چیست؟

به نوشته سایت تجارت نیوز؛ حمید اسدی، کارشناس بازار سرمایه در رابطه با دلایل افت شاخص کل بازار سهام  امروز گفت: «ریزش شاخص بازار سهام می‌تواند سه دلیل داشته باشد که اولی و محتمل‌ترین آنها ادعای فعال شدن مکانیسم ماشه، دومی عرضه اولیه و سومی عدم وجود هیچ انگیزه و هدفی در بازار سهام باشد.»

وی در رابطه با روند آینده بازار سهام گفت: «برآورد من این است که شاخص کل بازار بین یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحد نوسان داشته باشد و این وضعیت تا یک ماه دیگر ادامه‌دار خواهد بود. جو هیجانی بازار سهام باید تخلیه شود و این موضوع برای بازگشت اعتماد و به تبع آن بازگشت بازار الزامی است.»

برخی از معامله‌گران بر این عقیده هستند که هم‌زمانی افزایش نرخ دلار و افت شاخص کل نشان‌دهنده‌ی تأثیر اخبار سیاسی بر بازار است. گویی بازار از بازگشت تحریم‌های بیشتر و فعال شدن مکانیسم ماشه اثر گرفته است. این اخبار سیاسی بازار را دچار احتیاط کرده زیرا می‌تواند موجب کاهش حجم صادرات ایران شود.

درواقع ریسک کاهش صادرات اثر افزایش نرخ دلار را زیر سایه خود قرار داده است و تا رفع گردوغبار حتی سهام صنایع فلزی و شیمیایی‌ که مبتنی بر صادرات هستند، با چالش در صعود مواجه هستند.

فعالان بدبین بازار معتقدند تا زمانی که میزان تأثیر فعال شدن مکانیسم ماشه و تحریم‌های ایالات‌متحده برای بازار سرمایه روشن نشود، بازار در ترس و سردرگمی به سر خواهد برد و روند ریزشی بازار همچنان ادامه می‌یابد.

افزایش و نوسان شدید قیمت دلار و سایر ارزهای معتبر در بازار ایران

آخرین روز شهریورماه بازار ارز در ایران شاهد افت نسبی قیمت دلار و یورو بود. در یک ماهه گذشته، شاخص ارزی با رشد نسبی همراه بوده است و از کانال بیست و دو هزار تومانی به کانال بیست و هفت هزار تومانی رسیده است.

دلار در معاملات ابتدایی امروز بازار آزاد با قیمت ۲۷ هزار و ۳۰۰ تومان به فروش رسید. هر یورو نیز با قیمت ۳۲ هزار و ۳۷۰ تومان به فروش می‌رسد.

نرخ فروش دلار در صرافی ملی امروز ۲۶ هزار و ۸۵۰ تومان اعلام شد. یور نیز با قیمت ۳۱ هزار و ۷۰۰ تومان در صرافی ملی امروز به فروش می رسد.

رشد ۸۰ درصدی قیمت دلار از اول سال جاری

در حالی که در یازدهم فروردین ماه سال جاری، قیمت هر دلار ۱۴ هزار و ۹۰۳ تومان اعلام شد، این نرخ رفته رفته افزایش یافت و این افزایش از اواخر اردیبهشت ماه و با خروج پول از بازار بورس، شدیدتر هم شد. در نهایت قیمت دلار در آخرین روز تابستان به کانال ٢۷ هزار تومانی رسید. بدین ترتیب قیمت دلار در نیمه اول سال جاری ۸۰ درصد  رشد کرده است.

سیدکمال سیدعلی، معاون اسبق بانک مرکزی در گفت‌وگو با  خبرگزاری ایلنا درباره شرایط اقتصادی کشور با توجه به افزایش نقدینگی و پایه پولی اظهار داشت: «موضوع مهمی که وجود دارد اتکای درآمد و بودجه کشور به نفت است و اینکه امروز نفتی به فروش نمی‌رود بر روی  تولید ناخالص ملی تاثیرگذار خواهد بود. وقتی نفتی فروخته نمی‌شود ارزی هم برنمی‌گردد که به مردم فروخته شود و در مقابل آن ریالی برای واردات دریافت کنند تا هزینه‌های کشور را بپردازند، بنابراین مهم‌ترین مساله عدم فروش نفت است که مشکلات کرونا هم به آن اضافه شده‌است.»

معاون اسبق بانک مرکزی با اشاره به سیاست تزریق ارز به بازار افزود: «به انتخابات ریاست جمهوری امریکا نزدیک هستیم، بحث برگشت منابع از عراق یا تسویه بخشی از بدهی‌ها از کره و چین مطرح است. اگر عرضه‌ای در بازار صورت بگیرد، کمک می‌کند تا بازار به صورت محدود کنترل شود.»

دو سناریو خوشبینانه و بدبینانه برای آینده قیمت ارز و اقتصاد ایران

وحید شقاقی شهری، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با تابناک درباره پیش بینی خود از بازارها در نیمه دوم سال ۹۹ گفت: دو سناریو می توان برای نیمه دوم سال ۹۹برای بازارها متصور بود؛ سناریو خوشبینانه و سناریو بدبینانه.

او می گوید در سناریو خوش‌بینانه، اگر دموکرات‌ها در آمریکا رای بیاورند، آن گاه با توجه به وعده آنها برای بازگشت به برجام می‌توان امیدوار بود که حداقل این پیروزی انتخاباتی دموکرات‌ها به لحاظ روانی، جو مثبتی را در اقتصاد کشور حاکم کند و امکان ازسرگیری صادرات نفت وجود خواهد داشت.

شقاقی  می گوید اگر این اتفاقات در سناریو خوشبینانه در کشور رخ دهد، در نیمه دوم سال ۹۹ می‌توانیم امیدوار باشیم که وضعیت نسبت به نیمه اول سال ۹۹ در بازار‌ها بهتر باشد.

به گفته شقاقی، به عنوان مثال در سناریو خوشبینانه در بازار ارز، پیش بینی می‌شود که قیمت دلار به زیر ۲۰ هزار تومان بازگردد، چون صادرات نفت به میزان ۵۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه باز خواهد گشت یا صادرات غیرنفتی که به دلیل شیوع ویروس کرونا در بهار ۹۹ بین ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافته بود، با کنترل این ویروس دوباره به روند عادی خود بازخواهد گشت. این دو مورد می‌تواند جریان ورودی ارز به کشور را افزایش دهد و قیمت دلار را به زیر ۲۰ هزار تومان بکشاند.

وحید شقاقی می گوید: اما در سناریو بدبینانه، عکس موارد بالا اتفاق خواهد افتاد؛ یعنی دولت نتواند کسری بودجه خود را کنترل کند و این کسری تشدید شود، رشد نقدینگی ادامه داشته باشد، واردات رسمی افزایش یابد و بر بانک مرکزی برای دریافت ارز فشار وارد شود، قاچاق کالا کنترل نشود، بیماری کرونا تشدید شود و دوباره در صادرات غیرنفتی مشکل داشته باشیم، خروج سرمایه شدیدتر شود، ارز صادرکنندگان غیرنفتی به کشور بازنگردد، تحریم‌ها تشدید شود و در انتخابات آمریکا دوباره جمهوری خواهان قدرت را به دست بگیرند.

شقاقی ادامه داد: در این حالت می‌توان تصور کرد که باز هم وضعیت از شرایط کنونی بدتر شود و قیمت دارایی‌ها از جمله ارز، طلا، سکه، مسکن و خودرو باز هم افزایش یابد.

بسیاری از ناظران در شرایط سناریو بدبینانه دلار ۴٠ تا ۵۰ هزار تومانی را در ایران پیش بینی می کنند.

شاهرخ بهزادی , رادیو فرانسه:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *