«مردی که روی قاسم سلیمانی را کم کرد»؛ این شاید ترجمه دقیقی از عنوان گفت وگوی روزنامه «نیویورک تایمز» با ژنرال «گادی آیزنکات»، رییس ستاد ارتش اسراییل نباشد اما همان حس عنوان انگلیسی را القا می‌کند. ژنرال اسراییلی از این گفته است که او و نیروهایش چه طور در چند سال گذشته موفق به عقب راندن قاسم سلیمانی و نیروهای وفادار به ایران در سوریه و لبنان شده‌اند.
اولین جمله گفت وگو، ماهیت آن‌را بازگو می‌کند: «به هزاران هدف حمله کردیم بدون آن که مسوولیت این حملات را به عهده بگیریم یا دنبال نام و اعتبارش باشیم.»
آیزنکات هفته آینده پس از نزدیک به چهار سال ریاست بر ارتش، بازنشسته شده و در این آخرین گفت وگوی مطبوعاتی به رسم معمول، بی‌پرده سخن گفته است. آقای ژنرال برای اولین بار رسما اعلام کرده که دولت اسراییل مشغول جنگی اعلام‌نشده علیه ایران و نیروهای نیابتی آن در سوریه و لبنان است.
ایران‌وایر:آرش عزیزی
اسراییل کشوری است که حتی این واقعیت آشکار را که سلاح هسته‌ای دارد هم رسما اعلام نمی‌کند و عادت دارد اقداماتش را بی‌سر و صدا و بدون اعلام رسمی مسوولیت انجام دهد. اما فرصت‌هایی این چنینی، به ویژه در گفت وگو با رسانه‌های خارجی، به افرادی مثل آیزنکات فرصت می‌دهد تا مشخص‌تر از اقدامات خود صحبت کنند.
از لابه لای سخنان آیزنکات، دکترین دفاعی که او در زمان ریاستش بر ارتش پیاده کرده بود نیز مشخص می‌شود؛ دکترینی که می‌توان آن‌را «جنگ بین جنگ‌ها» نامید؛ یعنی تلاش‌های مستمر نظامی برای تضعیف ظرفیت‌های دشمنان تا اگر زمانی جنگ شد، پیروزی اسراییل راحت‌تر باشد.
نسخه هراسناک‌تر این دکترین را البته ۱۲ سال پیش و در زمان جنگ ۳۳ روزه لبنان شاهد بودیم: «دکترین ضاحیه». طبق این نظریه نظامی، کل منطقه ضاحیه در جنوب بیروت به این علت که پایگاه «حزب‌الله» بود، می‌توانست و باید نابود می شد، حتی اگر منطقه‌ای مسکونی بود.
آیزنکات از طراحان و مدافعین اصلی این دکترین دانسته می‌شد. او در گفت و گویی در اکتبر ۲۰۰۸ گفت: «آن‌چه در سال ۲۰۰۶ در محله ضاحیه بیروت رخ داد، در هر روستایی که از آن به اسراییل شلیک کنند، تکرار می‌شود. ما نیروی نامتناسب علیه چنین روستاهایی به کار می‌بریم و خرابی و آسیب عظیم به بار می‌آوریم. از نقطه نظر ما، این‌ها روستاهای غیرنظامی نیستند، پایگاه‌های نظامی‌اند.»
اسراییلی‌ها از آن پس بارها تهدید کرده‌اند که اگر لبنان پایگاه حمله به اسراییل شود، این کشور کوچک و چهار میلیونی را با خاک یکسان می‌کنند.
اما مهم‌ترین وجه دکترین آیزنکات نه به شیوه که به هدف مربوط می‌شود. او معتقد است اسراییل به جای این‌که به نیروهایی هم چون «سازمان حماس» در نوار غزه حمله کند، باید تمام توجه خود را صرف مرگبارترین دشمن خود کند؛ ایران.
آیزنکات به نیویورک تایمز میگوید: «وقتی سال‌ها علیه دشمن ضعیفی بجنگی، خودت هم ضعیف می‌شوی.»
همین رویکرد است که باعث شده نیویورک تایمز از او به عنوان اولین ژنرال اسراییلی که مستقیم با ایران مقابله کرد و با نیروهای نیابتی آن در لبنان و سایر نقاط درگیر شد، نام ببرد.
خود آیزنکات میگوید تا پیش از حدود دو سال و نیم قبل، اسراییل در محدوده خاصی عمل می‌کرد و آن حمله به تسلیحاتی بود که برای حزب‌الله لبنان ارسال می‌شدند. او اما میگوید در همان حوالی بود که اسراییل شاهد تغییری چشم گیر در استراتژی ایران شد: «فهمیدیم که چشم‌انداز ایران این بود که با ساختن نیرویی ۱۰۰ هزار نفری از سربازان شیعه از پاکستان، افغانستان و عراق، نفوذ چشم گیری در سوریه برای خود دست و پا کند. پایگاه‌های اطلاعاتی می‌ساختند و پایگاه‌های هوایی درون تمام پایگاه‌های نیروی هوایی سوریه. نیروهای غیرنظامی را هم برای مغزشویی این افراد می‌آوردند.»
پشت تمام این عملیات البته نقش قاسم سلیمانی واضح بود. آیزنکات تخمین می‌زند که تا سال ۲۰۱۶، سلیمانی سه هزار نفر از نیروهای ایرانی سپاه «قدس» را به سوریه آورده بود به اضافه هشت هزار سرباز حزب‌الله و ۱۱ هزار نیروی خارجی شیعه. در طول هفت سال، ایران ۱۶ میلیارد دلار خرج حضور نظامی خود در سوریه کرده بود. اسراییل البته بارها گفته بود که حضور ایران در کشوری هم‌مرز با خودش را نمی‌پذیرد اما حالا که شکی در حضور ایران نبود، تل‌آویو چه می‌توانست بکند؟
درست دو سال پیش، یعنی در ژانویه ۲۰۱۷ بود که دولت «بنیامین نتانیاهو» به آیزنکات اجازه داد قوانین بازی را تغییر دهد. از آن پس اسراییل تقریبا هر روز به سوریه حملات هوایی کرده است. تنها در طول سال میلادی گذشته (۲۰۱۸)، اسراییل دو هزار بمب بر سوریه انداخت. قاسم سلیمانی هم بی کار ننشست و تصمیم گرفت بیش از ۳۰ راکت به سوی اسراییل شلیک کند. البته رقم جدیدی که آیزنکات مطرح کرده، حداقل ۱۰ مورد بیش از آن‌چه قبلا تخمین زده شده، است.
این راکت‌ها البته به هدف نرسیدند. اسراییل اما دست به ضدحمله عظیمی زد و به حداقل ۸۰ هدف نظامی ایران و حکومت بشار اسد در سوریه حمله کرد.
آیزنکات میگوید قاسم سلیمانی دست به اشتباه محاسباتی زده و این به دو علت بوده است؛ اول، اعتماد به نفس زیادی به علت موفقیت ایران در نجات حکومت «بشار اسد». دوم، این تصور اشتباه که اسراییل هم مثل غرب در مقابل تحریک‌های ایران عقب‌نشینی می‌کند.
ژنرال اسراییلی میگوید: «خطای او این بود که در زمینی وارد عمل شد که به نسبت ضعیف است. ما در این منطقه برتری کامل اطلاعاتی داریم. از برتری کامل هوایی برخورداریم… نیرویی که در طول دو سال گذشته با آن روبه رو بوده‌ایم، مصمم است اما ظرفیت‌های چشم گیری ندارد.»
این ژنرال ۵۸ ساله که پدر و مادرش هر دو متولد مراکش هستند، نسبت به حزب‌الله و رهبر دیرینش، «حسن نصرالله» هم نظر مشابهی دارد. او میگوید حزب‌الله استراتژی سه‌گانه‌ای برای حمله به اسراییل و اشغال موقت بخشی از خاک این کشور در شمال منطقه «جلیل» داشته است؛ موشک‌سازی مخفیانه در لبنان، حفر تونل برای ورود به اسراییل و بر پا کردن جبهه دوم در مرز اسراییل و سوریه در بلندی‌های «جولان». در عمل اما کارخانه‌ها لو رفتند و تونل‌ها نابودند شدند. اسراییل هم چنان به مواضع حزب‌الله در جولان حمله می‌کند و همین ماه گذشته به یک پست اطلاعاتی در آن منطقه حمله کرده است.
اولین بار در همین گفت وگوی آیزنکات بود که این حمله آشکار شد. کارشناسان احتمال می‌دهند این پست شنودی مربوط به نیروهای ایرانی بوده باشد.
آیزنکات میگوید: «می‌توانم با اعتماد به نفس بگویم که حزب‌الله ظرفیت‌های دقیق موشکی ندارد مگر در موارد کوچک و بی‌اهمیت. در حالی که امیدشان این بود که صدها موشک میان‌برد و دوربرد داشته باشند..»
ژنرال اسراییلی با تحسین از عملکرد خودش میگوید اکنون حزب‌الله اصلا در شرایط آغاز درگیری با اسراییل نیست و قاسم سلیمانی هم عقب کشیده است.
اضافه می کند که تحریم‌های امریکا باعث شده اند ایران برای تامین مالی تحرکات منطقه‌ای خودش با مشکلات بسیار مواجه باشد. البته معلوم نیست نتیجه خروج نیروهای امریکا از سوریه که ترامپ وعده‌اش را داده است، چه باشد.
نکته دیگری که در این گفت وگو هیچ صحبتی از آن نشده، معامله‌ای است که گفته می‌شد بین نتانیاهو و «ولادیمیر پوتین»، رییس‌جمهوری روسیه انجام شده و این پوتین بوده که قول داده است ایرانی‌ها نزدیک مرز اسراییل نشوند.
آیزنکات بی‌اشاره به روسیه میگوید این قدرت نظامی اسراییل بوده که باعث شده ایران به تدریج از سوریه عقب‌نشینی کند و پیش‌بینی می‌کند که ایران حالا به عراق روی می‌آورد.
این ژنرال اسراییلی اکنون از سمت خود کنار می‌رود. اسراییل در ضمن درگیر انتخابات است و چند ماه دیگر معلوم می‌شود دولت راست‌گرای نتانیاهو هم چنان بر سرکار می‌ماند یا سایر جناح‌های سیاسی در اسراییل شانس آمدن به قدرت را پیدا می‌کنند. اما سوال نگران‌کننده این است که آیا دکترین نظامی آیزنکات باعث ادامه و تشدید درگیری بین اسراییل و ایران خواهد شد یا خیر.