بحثی در گرفته که آیا صداوسیما، کیهان، اطلاعات و خبرگزاریهای حاکمیتی توان به چالش کشیدن چهرههای مطرح آمریکایی و غربی را دارند؟ چند روزنامهنگار با فرض مصاحبه با مایک پمپئو، ایدهها و پرسشهایی احتمالی طرح کردهاند.
مایک پمپئو گفته که دوست دارد همانطور که ظریف در سفرهایش به آمریکا با رسانههای این کشور مصاحبه میکند، او هم به طور مستقیم با مردم ایران حرف بزند و با رسانههای ایرانی گفتوگو کند. از زمانی که وزیر خارجه آمریکا برای مصاحبه با رسانههای ایران ابراز علاقه کرده است، بحثی به راه افتاده که چرا تا کنون چنین گفتوگوهایی انجام نشده و آیا نیروهایی حرفهای و مسلط برای انجام مصاحبههای چالشی و حرفهای وجود دارند؟
“انصاف نیوز” در پیگیری این موضوع به سراغ ۱۰ روزنامهنگار ایرانی رفته است. بعضی از پرسششوندگان به موانع داخلی برای انجام چنین مصاحبههایی اشاره کردهاند، بعضی گفتهاند که شاید رسانهها چنین توانی در خود نمیبینند، تنی چند هم از نبود نیروی توانمند در سطح جهانی حرف زدهاند.
علی اصغر شفیعیان، مدیر انصاف نیوز، خودش در این زمینه گفته است: «شرایط فراهم نیست، یعنی هم اهالی رسانههای ما دچار خودسانسوری هستند و منتظر میمانند تا یک نهادی به آنها بگوید بفرمایید مصاحبه کنید. یعنی معمولا از خود ارادهای ندارند. به اصطلاح کوتولهاند، چون عقب ماندهایم، یعنی وقتی برای هر کاری جلوی شما را میگیرند، به تدریج ابتکاری نخواهید داشت، همیشه منتظر مجوز یا حتی دستور دیگرانید.»
سوال فرضی او اما پرسشی رایج است و به انتخابات آمریکا بر میگردد. این که آیا سیاست فعلی واشنگتن در قبال ایران، در انتخابات سال آینده به نفع ترامپ خواهد بود یا باعث تضعیف او میشود.
دویچه وله :
احمد زیدآبادی، نویسنده و تحلیلگر سیاسی، معتقد است که افراد زبده برای چنین مصاحبههایی به وفور وجود دارند؛ اما یا مهاجرت کردهاند یا سر در گریبانند: «در کشوری که با بسیاری از نخبگان فکری و سیاسی خودش نمیتوان مصاحبه کرد چطور میتوان انتظار تماس و مصاحبه با مقامات کشورهای “متخاصم” را داشت؟»
زیدآبادی میگوید پرسش احتمالیاش از سران آمریکا در مورد مسائل فلسطین خواهد بود: «اما اگر بخواهم در مورد ایران چیزی بپرسم، اولین پاسخشان این خواهد بود که آیا در ایران آزادی بیان وجود دارد؟ اگر بر فرض بگویم وجود دارد خواهند گفت پس چرا خودت هفت سال در زندان آب خنک خوردی؟ و اگر بگویم ندارد، عملا شریک قول آنها شدهام و چالشی در نخواهد گرفت.»
زیدآبادی در کنایهای دیگر گفته که در ایران، حداقل اتهام تلاش برای انجام گفتوگو با یک مقام آمریکایی “جاسوسی برای دول متخاصم” خواهد بود.
سرگه بارسقیان، سردبیر “تاریخ ایرانی”، دلیل انجام نشدن مصاحبه با فردی در سطح پمپئو را “بلاتکلیفی” و “عقوبت سیاسی و قضایی” دانسته و به انتقاداتی اشاره کرده که رسانهها پس از رفتن به سراغ مقاماتی مثل سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا تحمل کردند: «رابطه سیاسی ایران و آمریکا وضعیت عادی نداشته که ارتباط رسانهای عادی باشد.» او گفتوگوی رسانههای ایرانی با رئیس جمهور آمریکا را انتظاری زودهنگام میداند، زیرا هنوز “طلسم گفتوگوی روسای جمهور ایران به طور انفرادی با یک رسانه مکتوب شکسته نشده است.»
سوال احتمالی بارسقیان از پمپئو، ابتکاری و سوبژکتیو است: «میپرسم تصور کنیم شما در سنین پیری روی کاناپه نشستید و سیانان تماشا میکنید. خبری دربارهی ایران پخش میشود. فکر میکنید آن خبر چیست؟» او پیشنهادی سهل و ممتنع نیز داده است؛ این که حسین شریعتمداری با مایک پمپئو گفتوگو کند و کیهان هم متن کامل مصاحبه را چاپ کند.
کبری آسوپار روزنامهنگار اصولگرا، گفته که مصاحبه احتمالی با پمپئو محاکمه خواهد بود: «من اگر بخواهم همه اقداماتی که آمریکا علیه ملت ایران انجام داده را چه در دوران پهلوی و چه در دوران بعد از انقلاب، از کودتای ۲۸ مرداد تا همین ساعتی که من و شما با هم حرف میزنیم بگویم، اسمش محاکمه است و دیگر مصاحبه نیست.»
محمد مهاجری، عضو شورای سردبیری خبرآنلاین، تاکید میکند که تعداد خبرنگاران داخلی در تراز جهانی بسیار کم است و منع و نهی مسئولان هم دلیل انجام نشدن چنین گفتوگوهایی است. او ترامپ و پمپئو را افرادی خوانده که مصاحبه چالشی با آنها کار سادهای است: «به گمانم خبرنگاران ایرانی میتوانند با طرح سوالهای بسیار ساده، سواد سیاسی و تاریخی رییس جمهور و وزیر خارجه امریکا را به چالش بکشند.»
مهاجری گفته که روحیه پوپولیستی آنها کار را برای خبرنگاران ساده میکند: «و خیلی زود، طرف پیاده میشود.»
مرتضی غرقی، خبرنگار و برنامهساز رادیو تلویزیون، میگوید این مصاحبهها هم هزینه دارد و هم تخصص میخواهد: «متاسفانه ما باید اذعان کنیم که در ایران یک رسانه برند که در منطقه و در دنیا حرف اول را بزند و همه به آن توجه نشان بدهند وجود ندارد. نگذاشتهاند یک رسانه رشد کند و به عنوان رسانه منطقهای مطرح باشد.» او عنوان کرده که «پرس تیوی» و «العالم» هم به دلیل نقش برون مرزیشان در این زمینه موفق نبودهاند.
این خبرنگار صدا و سیما گفته که مصاحبه احتمالی با مایک پمپئو را با این سوال شروع میکند: «هدف پشت پرده این درخواست چیست؟»