محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی ایران در تازه‌ترین اظهارات خود وعده حذف دلار در مبادلات غیرتجاری و «سیاحتی» با کشورهای منطقه را در آینده نزدیک داده است.
آقای فرزین به تحویل دینار عراق به زائران در اربعین امسال اشاره کرده و آن را اولین تجربه عملی و «موفقیت آمیز» در زمینه حذف دلار در مبادلات غیرتجاری توصیف کرده است.
امسال شش بانک در ایران از طریق ۱۷۹۰ شعبه به متقاضیان سفر در دوران اربعین خدمت ارزی ارائه داده بودند.
آقای فرزین گفته: «از ماه‌ها قبل، منابع دیناری عرضه ارز اربعین زائران ایرانی در بزرگترین گردهمایی جهان فراهم و برای اولین بار نیز بجای ارزهای دلار و یورو، از ارز کشور مقصد استفاده شد.»
او گفته: «الگوی به کار گرفته شده که مورد رضایت زوار اربعین حسینی و مقامات مختلف کشور نیز قرار گرفت را می‌توان برای سایر کشورهای منطقه نیز به کار برد.»
تا پیش از امسال ارز مسافرتی عمدتا بصورت دلار و یورو به مسافران داده می‌شد.
امسال به هر زائر کربلا حداکثر ۲۰۰ هزار دینار عراق که معادل ریالی آن ۶/۵ میلیون تومان بود ارائه شد.
از سال ۹۷ و پس از بحران‌های ارزی در ایران نحوه و میزان ارز مسافرتی در چندین نوبت دستخوش تغییر شد؛ هم اکنون سهمیه ارز مسافرتی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ یورو یا معادل دلاری آن است.
آخرین تغییر در این مورد به اسفند پارسال بازمی‌گردد که در پی آن مسافران درست پیش از پرواز این ارز را دریافت می‌کنند.
ایران سالهاست که با شدت یافتن تحریمها، به دنبال حذف دلار از مبادلات خارجی است.
آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران در نوروز امسال گفته بود: «یکی از مشکلات اقتصاد ما وابستگی به دلار است. بعضی از کشورهایی که تحریم شدند، وابستگی خودشان را به دلار قطع کردند، وضعشان بهتر شد این کار را ما هم باید بکنیم.»
بعضی مقامهای ایران از جمله محمد مخبر، معاون اول ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، معتقدند آمریکا از دلار به عنوان «سلاح» استفاده کرده و «تضعیف دلار می‌تواند تهدیدی جدی برای نفوذ آمریکا در صحنه جهانی باشد.»
او گفته: « کار بزرگی در زمینه حذف دلار در معاملات بین کشورها در حال اتفاق است.»
دلار بخش اعظمی از مبادلات تجاری جهان را شامل می‌شود و قیمت گذاری بعضی محصولات کلیدی نظیر نفت منحصرا با این ارز انجام می‌شود.
به غیراز این، مبادلات خارجی با ارزهای غیر مرجع نیازمند زیرساخت‌هایی است.
«دلارزدایی» از جمله موضوعات مطرح در اجلاس «بریکس» امسال بود؛ حدود۷۰ درصد تجارت دنیا با دلار انجام می‌شود و اعضای بریکس، شورای تجاری کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، قصد دارند با ایجاد یک پول مشترک، نفوذ آمریکا بر تجارت جهانی را کاهش و نفوذ خود را افزایش دهند.
این سازوکار برای کشورهایی مانند ایران و روسیه که با تحریمهای بانکی گسترده آمریکا مواجهند، مزایای ویژه‌ای خواهد داشت.
طی دهه‌های اخیر که ایران هدف تحریمهای بین‌المللی و یکجانبه آمریکا قرار داشته، موضوع تحریمهای بانکی و انتقال پول به ایران یکی از معضلات مهم بوده است.
از جمله مواردی که طی سالهای اخیر خبرساز شد موضوع عواید نفتی ایران در بانکهای کره جنوبی بود که تا مدتی به دلیل تحریمهای آمریکا امکان انتقال به تهران را نداشتند و اخیرا با چراغ سبز آمریکا برای استفاده از مقاصد غیرتحریمی آزاد شد.
بی بی سی