مقداری آجیل، یک عدد هندوانه، یک کیلو انار و یک جعبه شیرینی حدود ۱.۵ میلیون تومان آب می‌خورد
در حالی که گزارش‌های میدانی و مرور قیمت‌ها در فروشگاه‌های اینترنتی نشان می‌دهد بهای آجیل شب یلدا به کیلویی یک میلیون تومان می‌رسد، رسانه‌های وابسته به جمهوری اسلامی در اقدامی هماهنگ ادعای کاهش نرخ آجیل شب یلدا و تثبیت قیمت آن در روزهای اخیر را مطرح می‌کنند. از جمله همشهری آنلاین که در گزارشی با عنوان «آجیل ارزان شد»، به نقل از علیرضا ارزانی ممقانی، رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد، نوشت که به دلیل «افزایش تولید و تثبیت نرخ ارز» قیمت‌ها در بازار آجیل «ثبات» داشته‌اند.
این فعال صنفی ادعا کرده که قیمت برخی اقلام مانند تخمه جابونی و پسته بین ۶۰ تا ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. او درباره نرخ دیگر اقلام آجیل شب یلدا نیز از کاهش پنج تا ۱۰ درصدی قیمت‌ها خبر داد و مدعی شد که «به‌رغم کاهش قیمت‌ها، کیفیت محصولات نسبت به پارسال افزایش یافته است».
ارزانی ممقانی در ادامه افزود: «امسال میزان برداشت محصولات سردرختی نسبت به پارسال بیشتر بود و در حال حاضر هیچ کمبودی در بازار نداریم و همه‌چیز تامین است».
رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد کاهش قدرت خرید مردم و حذف آجیل از سبد خرید آن‌ها در مناسبت‌هایی مانند شب یلدا، چهارشنبه‌سوری و عید نوروز را تایید کرد اما مدعی شد که امسال وضعیت «بهتر» از سال‌های گذشته است.
این فعال اقتصادی، بهای کنونی هر کیلو آجیل شب یلدا شامل انجیر، توت خشک، قیسی، بادام و پسته خام را بین ۲۵۰ تا ۸۰۰ هزار تومان اعلام کرد و ادعا کرد که آجیل کیلویی ۸۰۰ هزار تومان «فوق ممتاز» است.
با این حال جست‌وجویی کوتاه در فروشگاه‌های آنلاین، خلاف ادعای رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد و رسانه‌های وابسته به حاکمیت را اثبات می‌کند. در فروشگاه‌های اینترنتی، خرید ساده‌ترین و ارزان‌ترین آجیل شب یلدا نزدیک به یک میلیون تومان تمام می‌شود. در یکی از این فروشگاه‌ها، یک کیلو آجیل شب یلدا شامل ۳۰۰ گرم توت خشک، ۴۰۰ گرم پسته نمکی، ۴۰۰ گرم مغز بادام درختی نمکی، ۴۰۰ گرم مغز فندق نمکی، ۳۰۰ گرم مویز و ۵۰۰ گرم تخمه آفتابگردان به قیمت ۹۹۵ هزار تومان عرضه شده است.
بهای همین آجیل بسته به اینکه پسته و بادامش خام و تخمه‌اش جابونی باشد، به حدود ۱.۵ میلیون تومان هم می‌رسد.
این در حالی است که آجیل حدودا یک میلیون تومانی تنها یکی از اقلام سفره شب یلدای ایرانیان است و بررسی قیمت دیگر اقلام نشان می‌دهد که برگزاری این مراسم باستانی برای خانواده‌ها بسیار گران تمام می‌شود.
قیمت یک جعبه شیرینی در ایران معمولا از ۱۲۰ هزار تومان شروع می‌شود و تا ۳۰۰ هزار تومان هم می‌رسد. هرچند برخی قنادی‌های لوکس شیرینی‌هایشان را با قیمت‌های بالاتر از این هم می‌فروشند.
یک کیلو انار هم در محدوده قیمتی ۴۰ هزار تومان فروخته می‌شود و قیمت هر کیلو هندوانه هم حدود ۱۰ هزار تومان است و بهای یک عدد هندوانه چهار کیلویی ۴۰ هزار تومان تمام می‌شود.
این قیمت‌ها نشان می‌دهد چنانچه خانواده‌ای چهار تا شش نفره بخواهد فقط با یک کیلو آجیل، یک کیلو شیرینی، یک کیلو انار و یک عدد هندوانه یک شب یلدای ساده برگزار کند، باید دست‌کم یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خرج کند. البته به شرط اینکه قید دیگر اقلام سفره شب یلدا مانند میوه‌های زمستانی، لبو و کدو را بزند و برای شام هم به غذایی ساده و حاضری قناعت کند.
این رقم که حدود یک‌سوم درآمد ماهانه یک کارگر حداقل‌بگیر است، آشکار می‌کند که برخلاف ادعای رسانه‌های حکومتی قیمت اقلامی مانند آجیل شب یلدا در ادامه روند صعودی قیمت‌ها نسبت به سال گذشته حدودا دو برابر شده است. در سال ۱۴۰۱، نرخ هر کیلو آجیل شب یلدا حدود نیم میلیون تومان بود و سال قبل از آن هم یک کیلو آجیل شب یلدا حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان درمی‌آمد.
فروشندگان و فعالان بازار در سال‌های اخیر، تایید کرده‌اند که افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم به حذف آجیل از سبد خرید شب یلدای مردم در ایران منجر شده است.