از آخرین روزهای اسفند حال و هوایی متفاوت بر شهرهای ایران حاکم می‌شود که محصول از راه رسیدن نوروز است. جشن و سنتی چند هزار ساله در سراسر فلات ایران که زنده است و برقرار. برای بسیاری از شهروندان، جشن گرفتن نوروز راهی است برای ابراز مخالفت با جمهوری اسلامی.
در این گزارش، پیام‌های شمار زیادی از مخاطبان ایران‌اینترنشنال در استان‌های مختلف درباره همین موضوع گردآوری شده است. از آن‌ها پرسیده شده با وجود مشکلات مختلف از جمله مالی و اقتصادی، چطور سنت نوروز را حفظ می‌کنند؟
بسیاری از شهروندان به ضرورت حفظ این آیین باستانی با وجود فقر و گرانی اشاره کردند و برخی دیگر، از نداشتن دل و دماغ گفتند. اما نکته‌ای مشترک در بسیاری از این پیام‌ها وجود دارد: جمهوری اسلامی با وجود همراهی ظاهری خود با جشن نوروز در این سال‌ها، حکومتی «علیه سنت‌های ایرانی» است و برگزاری مناسبت‌های باستانی ایران، «مقابله» با حکومتی محسوب می‌شود که بسیاری از شهروندان، آن را «اشغال‌گر» و «بیگانه» می‌دانند.
از حال و هوای عید در خیابان‌ها چه خبر؟
به نظر می‌رسد ماهی گُلی، غایب اصلی عمده گذرهای خرید عید است. این را از لابه‌لای سخنان شهروندانی می‌توان فهمید که حال و هوای خیابان‌ها و معابر اصلی شهرشان را در آستانه نوروز توصیف می‌کنند.
در سال‌های گذشته کارزارهایی عمدتا از سوی مدافعان حقوق حیوانات در رسانه‌های اجتماعی به راه افتاد که درباره شرایط بد نگهداری هزاران ماهی قرمز سال نو، مرگ زودهنگام آنان و از سوی دیگر بیماری‌هایی که این حیوانات ناقلش هستند هشدار می‌دادند.
گویا این اطلاع‌رسانی‌ها تا حدی موثر بوده که ماهی گلی را از سفره‌های هفت‌سین خارج کرده است.
به جز جالی خالی تنگ‌های ماهی در گذرها، بازار فروش سبزه و گلدان گل‌های بهاری، البته از نوع ارزانش همچنان گرم است.
شهروندان در مناطق مختلف تهران و شهرهایی مانند تبریز به ایران‌اینترنشنال گفتند «سین‌های نوروزی» در بساط دستفروشان خریداران تقریبا ثابت و پرشماری دارد.
یک شهروند با روایت مشاهداتش از منطقه نظام‌آباد تهران و شلوغی‌اش گفت بساط دستفروش‌هایی که تقریبا همه‌چیز می‌فروشند به راه است و مردم هم کم‌وبیش خرید می‌کنند.
تعدادی دیگر از شهروندان روایت مشابهی از امامزاده حسن، مولوی، ۱۵ خرداد، بازار امین‌السلطان معروف به بازار افغان‌ها و پاساژ سپید ارائه کردند.
بر اساس روایت‌های شهروندی، در تمام این مناطق بیش از هر چیز، خرید لباس‌های ارزان‌قیمت – عمدتا از دستفروش‌ها – رونق دارد.
برخی وضعیت را با سال‌های گذشته مقایسه کردند و گفتند راسته‌های بازار شهرشان خلوت‌تر شده و کم‌تر از قبل می‌توان حال و هوای سال نو و نوروز را دید.
پای ثابت مشاهدات مردمی از خیابان‌های تهران و شماری دیگر از شهرها خالی بودن آجیل‌فروشی‌ها است.
به گفته یک شهروند، عیدی ناچیز کارگرها و حتی کارمندها، کفاف خرید آجیل کیلویی ۷۰۰ هزار تا یک میلیون تومان را نمی‌دهد.
یکی از مخاطبان ایران‌اینترنشنال به وضعیت کشور و اعتراضاتی اشاره کرد که از تابستان سال قبل در ایران آغاز شد و حال و هوای نوروز را بین ایرانی‌ها کم‌تر کرد. او گفت: «سال به سال، دریغ از پارسال.»
به گفته او، این موضوع را حتی در استوری و پست‌های اینستاگرام شهروندان هم می‌توان دید که بازتاب‌دهنده هیجان مرسوم روزهای قبل از عید نیست.
این نداشتن دل و دماغ حرف مشترک شماری از مخاطبان ایران‌اینترنشنال است. آنان عمده دلیل این شرایط را گرانی‌ها، فقر و تورمی می‌دانند که پدرها و مادرها را جلوی فرزندانشان شرمنده کرده است.
گرانی، فقر و زورگویی حکومت عید را از رنگ و بو انداخته
یک زن با ارسال پیامی به ایران‌اینترنشنال گفت: «آن‌قدر فقر و گرفتاری و بدبختی سر مردم ریخته که حتی نمی‌توانند برای عیدشان کاری کنند و لباس عید برای بچه‌هایشان بخرند. همه کار و تلاشم به‌عنوان سرپرست خانوار این است که اجاره خانه را بدهم و یک وعده غذای گرم جلوی فرزندانم بگذارم.»
شهروندی دیگر به مشکلات مالی، خفقان در جامعه، تحمیل‌ها، زورگویی جمهوری اسلامی، دزدی‌ها و چپاول‌های مقامات اشاره کرد که به گفته او، روحیه مردم را از بین برده است.
به گفته این شهروند، عید نوروز دیگر مثل سال‌های قبل زیاد از سوی مردم با آب و تاب برگزار نمی‌شود: «فرهنگ‌ها و ارزش‌های ملی کشورمان پایمال شده است.»
یکی دیگر از مخاطبان ایران‌اینترنشنال با ارسال پیامی مشابه از گرانی و خرج سنگین خانواده‌ای چهار نفره و مستاجر گفت: «کم‌تر از ۱۰ روز مانده به عید اما والله حساب بانکی‌ام خالی است و پول ندارم. خیلی‌ها مثل من بیکار و گرفتارند. نه می‌توانیم چیزی بخریم نه از کسی و جایی کمکی بگیریم نه از پس زندگی برمی‌آییم.»
او در ادامه گفت: «با این گرانی خدا به دادمان برسد. واقعا گیر افتادیم. نه راه پس داریم و نه راه پیش. با دو بچه کوچک، جرات اعتراض گسترده و به خیابان آمدن هم نداریم. حکومت با هر اعتراضی می‌بَرَد، زندانی می‌کند و می‌کُشد …»
شهروندی نیز گفت با سخت شدن وضعیت معیشت، خیلی وقت است که هیچ انگیزه یا اشتیاقی برای نو شدن سال و حتی خرید لباس نو برای فرزندانش ندارد و سعی می‌کند نزدیک عید در نهایت دل بچه‌هایش را با خریدهای کوچک که خرج زیادی ندارند، خوش کند.
شهروندی دیگر با اشاره به گرانی همه اقلام حتی مواد شوینده برای خانه‌تکانی قبل از عید و تلاش مقامات جمهوری اسلامی برای سرکوب هر اعتراضی از سوی مردم گفت: «سفره شب عیدمان بوی خون می‌دهد.»
روزنامه هفت صبح به تازگی گزارشی از هزینه‌های بالای مایحتاج ضروری خانوار در آستانه سال جدید و ماه رمضان منتشر کرد و نوشت یک قوطی مایع سفیدکننده دو کیلویی ۴۰ هزار تومان، جرم‌گیر ۲۰ هزار تومان، شیشه پاک‌کن ۴۵ هزار تومان و مایع دستشویی ۵۰۰ میلی‌لیتری حدود ۵۰ هزار تومان قیمت دارد.
تقریبا تمامی مخاطبان ایران‌اینترنشنال در پیام‌های خود به مشکلات اقتصادی و معیشتی پرداختند اما بخش بزرگی از آنان گفتند با وجود فقر گسترده، می‌کوشند سنت نوروز را زنده نگه دارند.
سفره‌های هفت‌سین کوچک‌تر اما همچنان پابرجا
مخاطبی به ایران‌اینترنشنال گفت سنت مردم ایران این‌طور حکم می‌کند که بالاخره کم یا زیاد، شب سال نو را با رسومش برگزار کنند.
شهروندی دیگر نیز گفت او و خانواده‌اش تلاش می‌کنند هر طور شده جشن نوروز را با توان مالی اندکشان برگزار کنند و دور هم جمع شوند.
این زن در ادامه گفت شاید دیگر خبری از آجیل سفره عید نباشد و شیرینی را هم خودش در خانه درست کند اما: «نوروز امسال را با همین امکانات کم جشن خواهم گرفت.»
یکی دیگر از شهروندان احترام به سنت‌های باستانی ایران را مهم و جمع شدن دور سفره هفت‌سین و دید و بازدید نوروزی را از نمادهای آن توصیف کرد.
او گفت: «با اینکه شرایط اقتصادی خیلی سخت شده اما باز هم نباید یادمان برود ایرانی هستیم.»
شمار دیگری از شهروندان نوروز را برای مردم ایران شادی‌آور و پیام‌آور بهار خوانده و گفتند از دیرباز ایرانیان این رسم را به هر شکلی که شده برپا می‌کردند.
به گفته آنان، ایرانیان اگر ناراحت یا در سوگ مرگ عزیزی بودند، سفره‌ای کوچک و ساده برای هفت‌سین پهن می‌کردند و اگر دلشان شاد بود، سفره‌شان رونق بیشتری داشت.
یکی از مخاطبان رسمی قدیمی را یادآوری و تاکید کرد که مادربزرگش برای چهارشنبه‌سوری هر سال، یک آینه جدید با نیت روشنی، پاکی و شفافیت می‌خریده است.
شهروندی نیز تاکید کرد باید خانواده‌ها با شادی و خوشحالی حداقلی – حتی در شرایط سخت – دور هم جمع شوند، این روزها را پشت سر بگذارند، سنت‌ها را حفظ کنند و آن‌ها را برای بچه‌هایشان به یادگار بگذارند.
یکی از مخاطبان، خانه‌تکانی عید، چیدن سفره هفت‌سینی کوچک و خرید یک شیرینی با کمترین قیمت را «تنها دلخوشی» خود و خانواده‌اش برای استقبال از بهار خواند و مخاطبی دیگر گفت که امسال مبلغی پول قرض کرده تا بتواند همین موارد اندک را تهیه کند چون برگزاری عید نوروز برایش مهم و شادی‌آور است.
شهروند دیگری از عید نوروز در ایران و کشورهای دیگری که آن را جشن می‌گیرند با عشق و علاقه یاد کرد و گفت: «نوروز با تمام آداب و رسومش، وارد خون و ژن ما شده است. این مراسم هرگز از ما جدا نمی‌شود و ما باید آن را به هر شکلی که شده حفظ کنیم.»
او گفت شاید آب و رنگ نوروز کم‌رنگ‌تر از سال‌های قبل شده باشد اما همچنان زنده است چون هویت ایرانیان زنده و جاری است: «همان‌طور که تاریخ، عیدها، سوگواری‌ها، داستان‌های حماسی، ادبیات و هنر ایرانی زنده است و حتی با تلاش جمهوری اسلامی هم از بین نرفته و نمی‌رود.»
شمار دیگری از شهروندان همچون این شهروند، به دشمنی جمهوری اسلامی با آیین‌های ایرانی به ویژه جشن‌هایش اشاره کردند و گفتند با اینکه علی خامنه‌ای و روسای دولت هر سال پیام نوروزی منتشر می‌کنند اما: «این همراهی ظاهری با جشن‌های باستانی، تصنعی است.»
حفظ سنت‌های نوروز، نمادی از مبارزه با ایدئولوژی جمهوری اسلامی
مخاطبی با ارسال پیام به ایران‌اینترنشنال گفت: «هدف حکومت آخوندی از اساس و ابتدای روی کار آمدنش از بین بردن همین آیین‌ها و سنت اصیل ایرانی و در کنارش گرسنه نگه داشتن مردم بوده تا بتواند بر سرشان بزند و عقاید و استبدادش را بر مردم تحمیل کند.»
او با اشاره به صرف هزینه ۴۰ سال حکومت روی این ایدئولوژی، تاکید کرد مردم باید آگاهانه در جهت عکس عمل کنند و با جان و دل و حتی صرف کمترین هزینه، آیین‌ها و سنت‌های ایرانی را حفظ کنند و اجازه ندهند «هر بیگانه‌ای آن را از بین ببرد».
شهروندی دیگر گفت با وجود وضع نامناسب مالی، علاقه مردم و جوانان به برگزاری آیین‌ها و جشن‌های ایرانی و باستانی مانند نوروز، چهارشنبه‌سوری و یلدا بیشتر شده و برگزاری آن را در هر شرایطی، «نوعی مبارزه و وظیفه ملی» خود می‌دانند.
مخاطبی دیگر در پیامی صوتی گفت: «با تمام وجود سعی می‌کنیم عید باستانی نوروز را حفظ کنیم چون آخوندها و جمهوری اسلامی دلشان می‌خواهد ما از سر گرانی و فقر، آیین‌هایمان را فراموش کنیم. ما هرگز این اجازه را نمی‌دهیم و حتی با دست خالی، عید نوروز را جشن می‌گیریم.»
شهروندی هم تاکید کرد هر چقدر عمر جمهوری اسلامی و تلاشش برای سرکوب امید و روحیه مردم طول بکشد، باز هم آیین شادی و جشن گرفتن عید، در خون مردم ایران است.
تعدادی از مخاطبان ایران‌اینترنشنال به حضور پرشمار مردم در جشن چهارشنبه‌سوری اشاره کردند و گفتند که «مردم همیشه در صحنه» در این مراسم بوده‌اند نه در صف رای.
مخاطبانی نیز با آرزوی سرنگونی جمهوری اسلامی که به اعتقادشان حکومتی اشغال‌گر و بیگانه است، تاکید کردند اگر این اتفاق بیفتد، سرانجام نوروز واقعی را با دلی شاد جشن می‌گیرند.