– به گفته استاندار زنجان در این طرح نانوانی‌ها دیگر آرد یارانه‌ای دریافت نمی‌کنند بلکه بر مبنای فروش نان، یارانه به آنها تعلق می‌گیرد.
– مافیاهایی که یک سر آنها به حکومت می‌رسد از کمبود و گرانی گندم در جهان استفاده و ذخایر کشور را در شرایط بحرانی، به دیگر کشورها قاچاق میکنند! – رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق: «ما برای تأمین بازار مجبوریم آنقدر کالا وارد و یارانه توزیع کنیم که بخشی از بازار عراق، ترکیه، پاکستان و افغانستان را هم پوشش دهیم!»
استاندار زنجان از اجرای طرح فروش نان با کارت یارانه طی دو ماه آینده در این استان و چند استان دیگر خبر داده است. قیمت نان در روزهای گذشته در چند استان ایران بطور رسمی افزایش یافته است.
محسن افشارچی استاندار زنجان گفته تا آخر بهار ۱۴۰۱ طرح ارائه نان یارانه‌ای در این استان و چند استان دیگر اجرا خواهد شد. او درباره شیوه اجرای این طرح گفته که «در این طرح مردم با قیمت پایین نان خود را از نانوایی‌ها تهیه میکنند و کارت می‌کشند و در ادامه یارانه نان بر حسب میزان فروش به نانوایان پرداخت می‌شود.»
به گفته استاندار زنجان، در این طرح نانوانی‌ها دیگر آرد یارانه‌ای دریافت نمی‌کنند بلکه بر مبنای فروش نان، یارانه به آنها تعلق می‌گیرد.
محسن افشارچی با اشاره به تورم و کاهش قدرت خرید مردم از راه‌اندازی بازارهای موازی به عنوان راهکاری برای کنترل بازارها خبر داده و گفته «سامانه‌های مجازی، نمایشگاه‌های فصلی، بازارهای هفتگی از ابزارهای ایجاد بازارهای موازی است که باعث کنترل قیمت‌ها می‌شود.»
او همچنین یکی از دلایل عرضه نان یارانه‌ای را جلوگیری از تخلفات دانسته است: «بعد از عید نوروز به صورت خاص مسئله آرد و نان در استان مورد توجه جدی قرار گرفته است و با توجه به اینکه تخلفات مشخصی در این حوزه رخ می‌دهد باید با اقدامات موثر بتوانیم کیفیت و قیمت نان را در استان کنترل کنیم.»
تخلفاتی که استاندار زنجان درباره آنها صحبت کرده به فروش آرد سهمیه‌ای با نرخ دولتی از سوی برخی نانوایی‌ها به دلالان اشاره دارد. این در حالیست که فراتر از این موضوع که گزارش‌های پراکنده‌ای درباره آن منتشر شده، قیمت آرد و دیگر هزینه‌های نانوایی‌ها افزایش یافته و قیمت رسمی و دستوری دولت برای نان، سبب زیان بسیاری از نانوایی‌ها شده است.
در این میان، تولید گندم در ایران به دلیل افزایش هزینه‌های کشاورزان و خشکسالی با کاهش روبرو شده. علی قلی ایمانی نایب‌رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران شهریور گذشته اعلام کرد که سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ تولید گندم داخل ۳۰ درصد کاهش داشته است.
علی قلی ایمانی توضیح داده بود که «سال‌های گذشته ثابت کردیم در کشور این قابلیت و پتانسیل وجود دارد که ۱۴ و نیم تا ۱۵ میلیون تن گندم که بیشتر از نیاز کشور است را تولید کنیم. متاسفانه امسال به دلیل خشکسالی و افزایش قیمت ناگهانی نهاده‌های تولید مانند کود، سم و بذر که در کشور اتفاق افتاد، نتوانستیم به پیش‌بینی صورت گرفته برسیم.»
سعید راد معاون شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز آبان گذشته خبر داده بود که فقط تا آبان سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۹ میلیون و ۱۶۰ هزار تن گندم وارد کشور شده بود. این رقم گویای کمبود ذخایر گندم کشور است که در سال ۱۴۰۱ نیز ادامه خواهد داشت. به ویژه اینکه جنگ روسیه با اوکراین نیز سبب شده چرخه صادرات از دو کشور برتر در تأمین گندم جهان مختل شود.
سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل اعلام کرد در پی ادامه جنگ اوکراین و روسیه، جهان با بحران غذایی و افزایش قیمت برخی مواد خوراکی مواجه می‌شود. در هفته‌های گذشته به دلیل افزایش قیمت جهانی گندم، فراورده‌های وابسته به گندم از جمله نان با افزایش قیمت روبرو شدند.
در ایران اما با وجود کمبود گندم از سال گذشته از زمستان و پیش از آغاز جنگ روسیه و اوکراین نیز خبرهایی درباره کمبود آرد و نان در برخی استان‌ها از جمله سیستان و بلوچستان و کرمانشاه منتشر می‌شد. هرچند مقامات حکومتی این خبرها را تکذیب می‌کردند اما پس از تعطیلات نوروز قیمت نان بطور رسمی در برخی استان‌ها از جمله خوزستان و هرمزگان گران شد.
ابراهیم احترامی رئیس اتحادیه نانوایان بندرعباس گفته که «نرخ نان در بندرعباس با مجوز کارگروه آرد و نان هرمزگان، از روز گذشته تغییر یافت و با نرخ‌های جدید به مردم عرضه می‌شود.»
ابراهیم احترامی توضیح داده که در طول سه سال گذشته قیمت نان افزایش چندانی نداشته اما در همین مدت هزینه‌ها همچون دستمزد کارگران حدود ۱۶۰ درصد افزایش داشته که نتیجه این وضعیت ناترازی درآمد هزینه نانوایی‌هاست و می‌تواند منجر به ورشکستگی آنها شود.
به گفته او، در حالی که از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ هزینه‌های نانوایی بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافته مسئولان استان تنها اجازه افزایش ۱۵ تا ۳۰ درصدی نرخ نان را داده‌اند که این تصمیم اشتباه است و می‌تواندضررهایی برای جامعه در پی داشته باشد.
در این میان اما مافیاهایی که یک سر آنها به حکومت می‌رسد از کمبود و گرانی گندم در جهان استفاده و ذخایر کشور را در شرایط بحرانی، به دیگر کشورها قاچاق میکنند!
علی شریعتی عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران قاچاق آرد را تأیید کرده و گفته «مشخص نیست افرادی که سهمیه طلایی دارند با آن چه میکنند. اینکه روی قیمت‌گذاری و توزیع این آرد چه فسادهایی وجود دارد، بماند. من با چشم در عراق دیده‌ام که آرد ایران از استان‌های مرزی وارد شده، در ترکیه هم شنیده‌ام که این اتفاق افتاده است. احتمال می‌دهم در آذربایجان‌های شرقی و غربی و استان‌های کردنشین ما خروج آرد در حال افزایش باشد. در کردستان عراق من بارها آرد با لوگوی ایرانی دیده‌ام.»
علی شریعتی معتقد است بسیاری از کالاهایی که در ایران با یارانه تولید و توزیع می‌شوند، سر از کشورهای همسایه در می‌آوردند: «کالایی مثل شیرینی یا چیپس را در نظر بگیرید. در چیپس چند نوع سوبسید آشکار و پنهان وجود دارد. روغن که با سوبسید یک‌ششم قیمت بازار آزاد به کارخانه می‌رسد یا سیب‌زمینی که برای آن سم و نهاده با ارز دولتی در نظر گرفته شده و انرژی صنایع هم که سوبسیدی است و… در نهایت چیپس تولیدی با قیمت پایینی صادر می‌شود و یارانه به خارجی‌ها می‌رسد.»
او افزوده که «قاچاق آرد یکی از هزاران مواردی است که اتفاق می‌افتد. در افغانستان، پاکستان و عراق این را شاهد بودیم که شهروندان عراقی مجاور مرزهای ایران می‌آمدند در ایران مرغ، گوشت، روغن و… را می‌خریدند و از امتیاز ارز چهارهزار و ۲۰۰ تومانی ما استفاده می‌کردند.»
محمدرضا مرتضوی رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران نیز درباره این بلبشو گفته که «دولت گندم خارجی را اکنون حداقل حدود ۵۲۰ تا ۵۳۰ دلار می‌خرد. گندم داخلی نیز امسال با قیمت ۱۱هزار‌و ۵۰۰ تومان از کشاورزان خریداری می‌شود. سپس همین گندم را در سه نرخ توزیع می‌کند؛ ۶۵۰ تومان، ۹۰۰ تومان و دوهزار و۵۰۰ تومان. اولی متعلق به نانوایی‌های دولتی است، دومی هم به نانوایی‌های آزادپز داده می‌شود، البته قرار بود این نانوایی‌ها آرد را آزاد بخرند و آزاد هم بفروشند اما این اتفاق نیفتاد. آرد دوهزار و ۵۰۰تومانی هم به دسته سوم که صنف و صنعت هستند، می‌رسد. صنف و صنعت چند گروه است از جمله ماکارونی مصرف داخلی و صادراتی، نشاسته، شیرینی، شکلات، کیک، کلوچه، آرد کیک، آرد پیتزا و…. این در حالی است که به باور من بخش‌های صنعتی مثل نشاسته‌سازان، تولیدکنندگان بیسکویت و شیرینی یا ماکارونی‌سازان نیاز به گندم دوهزارو ۵۰۰ تومانی ندارند و باید گندم با نرخی غیریارانه‌ای بین آنها توزیع شود. برای مثال اکنون هر کیلو شیرینی در حدود ۸۰،۹۰ هزار تومان است؛ چرا در این شرایط باید به آنها سوبسید داده شود؟ مثلا ماکارونی گندمش را دولت می‌خرد ۵۶۰ دلار، به کارخانه‌های ماکارونی می‌دهد صد دلار ولی در نهایت ماکارونی تولیدشده با قیمت ۴۰۰ دلار صادر می‌شود! هیچ عقل سلیمی این کار را نمی‌کند.»
محمدرضا مرتضوی افزوده «جالب این است که این دسته تولیدکنندگان به صادراتشان هم افتخار میکنند در حالی که ماکارونی صادر نمی‌کنند، سوبسید آرد را صادر میکنند. همین حالا با هر تن ماکارونی که صادر می‌شود حدود ۲۰۰ دلار از پول مردم ایران توسط عده‌ای خاص هدر می‌رود. درباره نشاسته و کیک و کلوچه هم وضع تقریبا همین است.»
همچنین حمید حسینی رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق قاچاق سازمانیافته کالاهای یارانه‌ای را تأیید کرده است: «کشوری به پهناوری ایران با داشتن همسایگان فراوان وقتی برنامه‌ای برای توزیع یارانه‌اش نداشته باشد و هم‌زمان در کشورهای همسایه هم قیمت این کالاها بسیار بالاتر باشد، تفاوت قیمت زمینه قاچاق را فراهم می‌کند و ما شاهد سرازیری کالاها به کشورهای همسایه هستیم. ما برای تأمین بازار مجبوریم آنقدر کالا وارد و یارانه توزیع کنیم که بخشی از بازار عراق، ترکیه، پاکستان و افغانستان را هم پوشش دهیم!»
او با اشاره به احتمال صادرات بخش زیادی از آرد ایران به بازار ترکیه، عراق، افغانستان و پاکستان، گفته که «واردات و تبدیل گندم به آرد چیزی بیش از حدود ۵۰۰ دلار برای کشور هزینه دارد. این مقدار با قیمت توزیع یارانه‌ای آن اصلا قابل قیاس نیست. کسی که می‌تواند از این رانت و موقعیت استفاده کند، قطعا این کار را می‌کند.»
کیهان لندن: