همه این مسایل باعث شد تا با «پروانه سلحشوری» گفت و گویی انجام دهیم که در ادامه می خوانید:
با توجه به شرایط فعلی جامعه،ارزیابی شما از مشارکت مردم برای شرکت در انتخابات 1400 ریاست جمهوری چگونه است؟
سلحشوری: با توجه به وضعیت معشیتی و سختی زندگی برای اقشار مختلف جامعه، به نظر میرسد که سطح مشارکت در انتخابات پایین باشد و سیاستمداران هم هر چه بخواهند بگویند «باید» این مشارکت اتفاق بیافتد اما بنظر میرسد انگیزه‌ای برای مشارکت مردم وجود ندارد.
در این بازه زمانی که تا انتخابات 1400 فرصت باقی مانده چه اتفاقی می تواند به مشارکت بیشتر مردم در انتخابات کمک کند؟
سلحشوری: یعنی چه اتفاقی می تواند در این چند ماه بیافتد که مردم برای مشارکت در انتخابات امیدوار باشند؟ البته در امور اجتماعی کار نشد، ندارد و نمی‌توان گفت که اتفاقی رخ نمی‌دهد. به خصوص اینکه اگر اشتباه نکنم محسن هاشمی گفته بود«می دانند که چگونه مردم را پای صندوق‌های رای بکشانند»، اما به نظر میرسد که حالا شرایط برای به پای صندوق رای آوردن مردم، بسیار سخت شده است. در انتخابات مجلس که به نوعی انتخابات محلی هم بود و برای مردم هم مهم است که فردی که از شهر آنها شرکت می‌کند رای بیاورد اما باز دیدیم که پایین ترین میزان مشارکت مجالس رقم خورد، و حتی در بسیاری از شهرهای کوچک هم مشارکت حداقل بود، چه برسد به تهران که کمترین میزان مشارکت در کل کشور داشت.
چه ارزیابی از سبد رای اصولگرایان و اصلاح طلبان دارید و آیا اصلاح طلبان می توانند بار دیگر بانی مشارکت مردم در انتخابات شوند؟
سلحشوری: سبد رای اصولگریان یک سبد رای مشخص است اما سبد رای اصلاح طلبان از رای‌های خاکستری است. یک رای ثابتی هم که خود اصلاح‌طلبان داشتند، به دلیل عملکرد بد آنها طی سال های گذشته ریزش پیدا کرده است. حتی معتقدان به سیاست‌ورزی اصلاح طلبی از بعضی اصلاح‌طلبان و نه از سیاست اصلاح‌طلبی عبور کرده‌اند؛ منظور اینکه مشی اصلاح‌طلبی مهم است اما تعدادی از اصلاح طلبان که در قدرت حضور داشتند، خوب عمل نکردند. به نظر میرسد که مردم به این نتیجه رسیده اند که طیفی هایی از اصلاح طلبان، «مردم»، را به مثابه ماشین رای برای به قدرت رساندن آنها میدانند، چرا که در زمانی که مردم نیاز به حمایت و ابراز عقیده اصلاح طلبان به عنوان یک جریان سیاسی عمده در کشور دارند، متاسفانه نهادهای حزبی آنان در جهت احقاق حقوق مردم وارد نشده اند. ضمنا اصلاح‌طلبان نباید به این فکر کنند که مردم «از ترس مرگ به تب راضی می‌شوند» و به کاندیدای مطبوعشان رأی می‌دهند؛ زیرا احتمالا، دیگر مردم بین بد و بدتر انتخاب نکنند. این سیاست ترساندن دیگر معنا و مفهوم خود را از دست داده است. پس اصلاح طلبان اگر افکار عمومی برای آنها مهم است می‌بایست با توجه به شرایط انتخابات مجلس اخیر این را درک کرده باشند که مردم دیگر از ترس یک نامزد به نامزد دیگری رای نمی‌دهند.
یعنی شما اعتقاد دارید که احزاب نمی‌توانند زمینه مشارکت مردم در انتخابات را فراهم کنند؟
سلحشوری: احزاب نقش بسیار مهمی در توسعه‌ی سیاسی دارند اما در ایران احزاب به صورت کلان و گسترده نیستند. همانطور که قبلا اشاره شد، احزاب تکالیف دیگری غیر از فعال شدن در زمان انتخابات هم دارند. در کشور ما زمان انتخابات فعالیت ها ی ظاهرا حزبی گسترش پیدا می‌کنند، اما همان احزاب پس از بدست آوردن، مردم را با مشکلاتشان رها می‌کنند.
اگر شرایطی پیش آید که برجام بار دیگر در مسیر خودش قرار بگیرد و وضعیت جامعه بهبود پیدا کند، این اتفاق چه تاثیری در مشارکت مردم در انتخابات خواهد داشت؟
سلحشوری: با توجه به اتفاقاتی که می‌بینیم، خیلی به آینده برجام در بازه زمانی کوتاه مدت خوشبین نیستم. البته اگر امریکا از توافق خارج نمی‌شد، برجام می توانست اثرات خودش را جامعه بگذارد و ممکن بود تا تغییرات ملموسی در جامعه رخ بدهد اما در حال حاضر من خیلی امیدوار نیستم. پس الان دیر شده تا اثرات برجامی بخواهد تاثیرگذاری خودش را داشته است.
بنابراین نمی‌خواهم بدبینانه قضاوت کنم اما در دوره های گذشته به خصوص دور دوم روسای جمهور، ناکارآمدی دولت بسیار چشمگیر بوده است و تقابل‌هایی میان دولت و نهادهای دیگر به وجود آمده است، و در تقریبا تمام دوره‌ها دولت در موضع ضعف و ناتوانی در تصمیم‌گیری قرار داشته است. پس این سوال به وجود آمده که واقعا رییس جمهوری می‌تواند چه کاری انجام دهد و خود روسای جمهور هم به این موضوع اشاره کرده‌اند. برای نمونه روحانی گفته است که دولت پنهان وجود دارد، خاتمی هم قبلاً اشاره کرد که رئیس جمهور در حد یک تدارکاتچی است و یا احمدی‌نژاد با کنایه از کسانی بعنوان برادران قاچاقچی یاد کرد. پس این روزها عدم توان در تصمیم‌گیری توسط رییس جمهوری علنی‌تر و آشکارتر شده است و رییس جمهور به نوعی کتک‌خور نظام شده است و اکثر افراد جامعه تمامی ضعف‌ها را از ناتوانی رئیس جمهور میدانند اما باید پذیرفت که برخی تصمیم‌گیری‌های مهم خارج از اختیارات رئیس‌جمهور است اما با این حال، اینکه همه با علم به این موانع می‌خواهند رییس جمهور شوند نکته جالبی است.
به نظر شما نامزد شدن شخصیت هایی همچون محمدجواد ظریف و محمدباقر نوبخت در انتخابات 1400 تا چه اندازه می تواند زمینه مشارکت بیشتر مردم را فراهم کند؟
سلحشوری: نوبخت که اقبال عمومی ندارد اما در مورد آقای ظریف هم، ایشان بارها اعلام کرده‌اند که در انتخابات شرکت نمی‌کنند کما اینکه احتمالا پایگاه رأی ایشان کسانی هستند که تصمیم به رای دادن دارند و نمیخواهند به اصول گرایان رای دهند.
ایرنا: