قتل ژینا امینی که به جنبش ادامه‌دار «زن زندگی آزادی» انجامید، فصل تازه‌ای را در تاریخ ۴۴ ساله مبارزات دمکراسی‌خواهانه و تبعیض‌ستیزانه اکثریت ایرانیان به‌ویژه زنان و اتنیک‌های کشور گشود.
پیش از این رویداد، خامنه‌ای توانسته بود با بهره‌گیری از تله هسته‌ای، کشورهای غربی را به چشم‌پوشی از پایمال شدگی حقوق بشر در کشور، ایجاد بی‌ثباتی در منطقه و صدور انقلاب وادار سازد.
جنبش اخیر معادلات ولی مطلقه فقیه را بهم ریخت:
– تله هسته‌ای از کار افتاد و جنبش فراگیر داخل به رهبری زنان و از جمله شرکت فعال شهرهای کردنشین و بلوچستان در اعتراضات، تظاهرات پیاپی صدها هزار نفری ایرانیان خارج کشور، و همبستگی بخشی از مردمان کشورهای دمکراتیک با این جنبش، دولت‌های غربی را وادار ساخت در رویکرد مماشات‌گرایانه خود با رژیم ایران تجدید نظر کرده و با رهایی از تله هسته‌ای، پرداختن به نقض حقوق بشر در ایران را در تارک برنامه‌هایشان قرار دهند.
فراگیری این جنبش و فشارهای حقوق بشری کشورهای دمکراتیک در کنار فساد گسترده که حتی در میان اطرافیان و وابستگان خامنه‌ای نیز گسترش یافته است[۱]، تورم کمر شکن، کاهش ارزش پول ملی و ناکارآمدی دولت قاتل رئیسی در مواجهه با بحران‌های گوناگون کشور، رژیم خامنه را در سرازیری سقوط قرار داده است که حتی با هشدار روزنامه محافظه کار جمهوری اسلامی[۲] و عباس عبدی اصلاح‌طلب نیز روبرو شده است[۳].
پس از گذشت حدود شش ماه از آغاز این جنبش و سرکوب نسبی آن، خامنه‌ای می‌کوشد با ادامه سرکوب‌ها به اشکال گوناگون از جمله حمله شیمیایی به مدارس دخترانه، قطع پیاپی اینترنت و یا ایجاد اختلال در آن، برگزیدن روش‌های به اصطلاح “هوشمند” مجلس فرمایشی برای بازگرداندن حجاب بر سر بسیاری از زنان ایرانی و نیز تشدید خفقان در کشور، پلمپ بسیاری از مغازه‌ها و حتی یک پارک گردشگری به خاطر عدم رعایت حجاب اجباری، کشتن زندانیان سیاسی در زیر شکنجه، افزایش اعدام‌ها به طور متوسط به روزی دو نفر از آغاز سال جاری میلادی، ممنوع‌الورد کردن دانشجویان به دانشگاه‌ها، ممنوع‌المعامله کردن ۵۳ هنرمند و حتی ممانعت از برگزاری مراسم نوروزی بر مزار جان باختگان اعتراضات جاری، شرایط سیاسی و اجتماعی کشور را به پیش از قتل مهسا برگرداند.
بهره‌گیری از تله هسته‌ای
در حالی که سرکوب در کشور ادامه دارد، خامنه‌ای در هفته‌های اخیر تلاش کرده است در کنار از سرگیری روابط سیاسی مجدد با عربستان که زیر فشار دولت چین صورت گرفت و مذاکره برای آزادی گروگان‌های آمریکایی – ایرانی، تله هسته‌ای، مهمترین کارت برنده خامنه‌ای در دو دهه گذشته را دوباره به کار اندازد. در این رابطه به گروسی در طی سفرش به ایران و ملاقات با رئیسی قول همکاری برای رفع اختلافات داده شده است. بدین ترتیب در اولین قدم خطر صدور قطنامه تازه در نشست تازه حکام علیه پیدا شدن ذرات اورانیوم ۸۴ در صد در سایت فردو رفع گردید. خامنه‌ای احتمالا می‌کوشد با رفع نگرانی‌های دولت‌های غربی در مورد برنامه کاملا مشکوک هسته‌ای‌اش این کشورها را در مذاکرات مجدد برجام درگیر ساخته انزوای بی‌سابقه حکومتش در جامعه جهانی را در اثر سرکوب‌های وحشیانه داخلی کاهش دهد.
اما با توجه به رویکرد‌های ایدئولوژی‌زده خامنه‌ای از جمله غرب و اسرائیل‌ستیزی و وابستگی به روسیه و چین، نمی‌‌توان انتظار داشت که تنش میان جمهوری اسلامی در منطقه و دنیای غرب در بعد راهبردی کاهش یابد.
در این میان همبستگی و کنشگری مخالفین خارج کشور با هدف امیدبخشی به مبارزین داخل کشور و خنثی‌سازی ترفند‌های خامنه‌ای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
خوشبختانه پس از گذشت چهار دهه از استقرار رژیم جهل و جنایت ولایت فقیه، شخصیت‌ها و احزاب و گروه‌های مخالف با کاهش اختلاف‌ها بر پایه خواسته‌های حداقلی، گردهم آمده و به انتشار منشور و بیانه‌های همکاری مبادرت ورزیده‌اند.
منشور “مهسا”[۴]
در منشور مهسا که به امضای شش کنشگر شناخته شده مخالف رسیده است از جمله بر ” فعالیت‌های خارج کشور” تاکید شده است. به باور این منشور “انزوای جهانی جمهوری اسلامی از اولین گام‌های ایجاد تغییر” در کشور است.
با توجه به این هدف امضاکنندگان این منشور همچون در ماه‌های گذشته با بسیج اعتراضی مستمر ایرانیان خارج کشور، شرکت در مجامع بین‌المللی و در برخی از پارلمان‌های کشورهای اروپایی و تماس با رهبرانشان صدای جنبش در ایران را رساتر ساخته و خواستار انزوای بیشتر رژیم خامنه‌ای گردیده‌اند. بی‌تردید کنشگری شخصیت‌های شناخته شده و ایرانیان خارج کشور می‌تواند هدف‌های تله هسته‌ای خامنه‌ای را تا حدودی خنثی و از چشم پوشی دولت‌های دمکراتیک بر نقض حقوق بشر در ایران پیش‌گیری کند.
البته در هدف‌های پنج گانه این منشور به غیر بند اول که “لغو حکم اعدام و آزاد کردن بی‌قید و شرط تمام زندانیان سیاسی” مطرح شده است مواردی از جمله “اخراج سفرای جمهوری اسلامی” به چشم می‌خورد که هر چند پیش از این اتفاق افتاده است اما در شرایط حاضر غیر دست‌یافتنی به نظر می‌رسد.
برخورد‌های غیر سازنده و غیر مسئولانه به منشور مهسا از جمله از سوی شاه‌الهی‌ها تاسف‌آور است که حتی رضا پهلوی را به خیانت متهم ساخته، اتنیک‌های کشور را همچون خامنه‌ای جدایی‌طلب خوانده‌اند. نشست عبدالله مهتدی دبیر کل حزب کومله کردستان ایران در کنار شخصیت‌های دیگر ارزنده است و برای اولین بار طرح خواسته‌های دمکراتیک اتنیک‌ها در یک منشور در غالب یک پارچگی کشور، عدم تمرکز و واگذاری امور داخلی استان‌ها به نمایندگان اتنیک باعث خرسندی است.
ائتلاف پنج حزب و سازمان جمهوری‌خواه ایرانی[۵]
در هفته‌های اخیر میان پنج حزب و گروه جمهوری خواه خارج کشور نیز “همگامی” صورت گرفته است که هدف آن “ضرورت تقویت جنبش انقلابی زن زندگی آزادی و گذار از جمهوری اسلامی و استقرار جمهوری سکولار دموکرات” اعلان شده است.
در جابه‌جای بیانیه این پنج سازمان و حزب بر تشکیل “یک جمهوری سکولار و دمکرات” تاکید شده است. این امر به منزله اعلان هدفی زود هنگام پیش از گذار از جمهوری ولایی و برگذاری انتخابات رقابتی مجلس موسسان که شکل و قانون اساسی نظام آینده را تعیین خواهد کرد، به شمار می‌آید و می‌تواند همکاری پنج گروه جمهوری‌خواه و تشکل‌های دیگر مخالفین با گرایش‌های گوناگون را دشوارتر سازد.
در این بیانیه به بهره‌گیری از پتانسیل اعتراضی ایرانیان خارج کشور از جمله جهت پیش‌گیری از گرفتار شدن دولت‌های کشورهای دمکراتیک در تله هسته‌ای و به فراموشی سپردن نقض حقوق بشر در کشور هیچگونه اشاره‌ای نشده است که از جمله ضعف‌های این بیانیه به شمار می‌رود.
به‌هرگونه، همکاری نزدیک‌تر این سازمان‌ها در راه کاهش پراکندگی مخالفین در خارج کشور و امیدافزایی در داخل، گامی مهم به شمار می‌رود.
همکاری شورای مدیریت گذار، شورای ملی تصمیم و حزب مشروطه ایران (لیبرال دمکرات)[۶]
هدف همکاری نزدیک این سه تشکل برداشتن “اولین گام‌های همکاری و همگرایی … برای تشکیل ائتلاف وسیع نیروهای دموکراسی‌خواه” اعلان شده و در تارک برنامه‌های آنان قرار گرفته است.
خواسته‌های این سه سازمان همچون منشور “مهسا” از جمله گذار از جمهوری اسلامی، تشکیل نظام سکولار دمکرات بر پایه رای مردم و یک پارچگی کشور در غالب تمرکز زدایی و تبعیض زدایی از زنان، و اتنیک‌ها اعلان شده است. ویژه گی این همکاری در تلاش این سه سازمان در تشکیل “وسیعترین جبهه همکاری همه نیروهای دموکرات برای نجات ایران” است که از دو تشکل پیشین متمایز می‌گردد. ضعف این همکاری در نبود حزبی از جمعیت اتنیکی است. این “همکاری” از منشور “مهسا” پشتیبانی کرده است.
بنا به گفته مهران براتی[۷] عضو شورای مدیریت گذار ظاهرا قرار است نشستی در آینده نزدیک میان تمام گروها و احزاب مخالف خارج کشور تشکیل شده و در باره تشکیل همکاری و همبستگی بیشتر مخالفین گفتگو شود.
بی‌تردید تشکیل جبهه‌ای از کلیه احزاب و سازمان‌های مخالفین بویژه اتنیک‌های ایرانی گام موثری در یاری رساندن به جنبش داخل و انزوای بیشتر خامنه‌ای در جهت سرنگونی جمهوری جهل و جنایت خواهد بود.
به امید روز‌های بهتر در ایران
اسفند ۱۴۰۱
mrowghani.com
م. روغنی
————————————————-
[۱] – گویا نیوز، افشای پرونده فساد نزدیکان خامنه‌ای، ۱۶ مارس ۲۰۲۳
[۲] – العربیه فارسی، روزنامه “جمهوری اسلامی” حکومت ایران را در سراشیبی سقوط توصیف کرد، ۱۶ مارس ۲۰۲۳
[۳] – گویا نیوز، تحلیل عباس عبدی در باره خطر سرنگونی جمهوری اسلامی، از جایی “گل” می‌خورد که باور نخواهد کرد، ۱۵ مارس ۲۰۲۳
[۴] – منشورِ همبستگی و سازماندهی برای آزادی (مهسا)
[۵] – اطلاعیه “همگامی برای جمهوری سکولار در ایران” – ایران امروز
[۶] – پیمان همکاری شورای همکاری مدیریت گذار، حزب مشروطه ایران (لیبرال دمکرات) و شورای ملی تصمیم – ایران امروز
[۷] – پنجره‌ای رو به خانه پدری، گفتگو با مهران براتی، سایت شورای مدیریت گذار