– بلومبرگ گزارش داده بسیاری از تجار ایرانی فعال در امارات به خاطر انسداد شبکههای تجاری مجبور به ترک این کشور شدهاند.
دیدار نتانیاهو و ترامپ در واشنگتن، پنج مارس ۲۰۱۸
– بازرگانان و صاحبان مشاعل میگویند تحت فشار آمریکا، کسب و کار علاوه بر امارات در عمان هم تغییر کرده است.
– جمهوری اسلامی هم از نزدیک شدن سلطان قابوس و نتانیاهو بسیار نگران است و هم از جانب مسائل سیاسی و اقتصادی داخلی به شدت احساس خطر میکند.
آمریکا با تشویق متحدان خود در خلیج فارس و در همکاری با برخی از این کشورها از جمله امارات، اقتصاد ایران را زیر فشار گذاشته و دامنهی این فشارها به عمان که سالیان دراز حیات خلوت جمهوری اسلامی بوده نیز کشیده است.
خبرگزاری بلومبرگ، چهارشنبه، ۳۱ اکتبر (نهم آبان) در گزارشی به تاثیر تحریمهای اقتصادی آمریکا بر ایران پرداخته و در همین زمینه به سراغ ایرانیهایی رفته که در شیخنشینهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و دریایی عمان کسب و کار و سابقه تجارت دارند.
در مقدمهی این گزارش آمده «هر کسی که بخواهد میزان موفقیت دونالد ترامپ برای منزوی کردن ایران را بسنجد میتواند به رستوران مریم شریفی در دوبی مراجعه کند و نگاهی به منوی آن بیاندازد.»
تجار ایرانی در حال ترک این شهر هستند چون کانالهای مالی آنها با جمهوری اسلامی بیشتر از گذشته در حال مسدود شدن است. مریم شریفی یک ایرانی است که ۱۲ سال پیش به دوبی مهاجرت کرد. او میگوید مجبور شده برای اینکه مشتریان بیشتری جذب کند به سرآشپزهای رستوران غذاهای متنوعتری سفارش بدهد.
او میگوید در ماه ژوییه پاستا و بُرانی را به غذاهای محبوب ایرانی مثل کباب و برنج زعفرانی اضافه کرده است. غذاهای جدید قیمت پایینتری دارند. مشتریان این رستوران که اغلب ایرانی هستند نسبت به گذشته کم شده است.
وضعیت رستوران ایرانی «هما» نیز در دوبی رو به تغییر است و نشان میدهد امارات متحده تا چه اندازه در وارد کردن فشار اقتصادی به ایران از سوی آمریکا همکاری کرده است.
حسین اسرارحقیقی از بنیانگذاران اتاق تجارت ایرانیان دوبی میگوید بسیاری اعضای این اتاق این شیخنشین را به مقصد ترکیه، گرجستان، ارمنستان، مالزی و کانادا ترک کردهاند. او تاکید میکند جامعه ایرانیهای امارات کوچک شده و تجارت با ایران به شدت کاهش یافته است.
البته کاهش تجارت این بازرگانان با ایران اهمیت چندانی برای اقتصاد امارات ندارد اما حتماً به ایران ضرر خواهد زد.
تجارت ایران و شیخنشین امارات پیش از توافق اتمی ۱۸ میلیارد بود اما با امضای برجام تا سال ۲۰۱۷ به ۲۲ میلیارد دلار رسید.
پس از روی کار آمدن ترامپ، متحدان آمریکا در خلیج فارس مشوق کمپین او علیه جمهوری اسلامی ایران شدند از جمله امارات که محدودیتهای زیادی در تجارت با ایران اعمال کرد.
گزارشها حاکی از آن است که پلیس امارات درخواست اقامت ایرانیها در امارات را عمدتا رد میکند. در ماه ژوئن ۲۰۱۸ بانک مرکزی امارات هفت شرکت تبادل ارزی را به اتهام پولشویی تعطیل کرد.
یک تاجر ایرانی که نخواست نامش فاش شود گفته «تدابیر امنیتی در بنادر امارات خیلی بیشتر شده است.»
حمزه نهنگی ناخدای یک لنج ایرانی که در گذشته هر دو هفته یک بار از بوشهر به امارات میرفت و محمولههایی از امارات مثل روغن گیاهی و لوازم آرایشی و یخچال به ایران حمل میکرد، میگوید در شش ماه گذشته فقط دو سفر داشته چون تحریمها باعث شده ریال ایران سقوط کند و آنها قدرت خرید ندارند. نهنگی میگوید موقعیت اصلاً موقعیت خوبی نیست نه برای من و نه برای کل اقتصاد.
شواهد نشان میدهد حتی دلالهای ارز هم مثل سابق نمیتوانند پول جابجا کنند.
در ماه ژوییه (اواخر تیرماه ۹۷)، سیگال مندلکر معاون وزیر خزانهداری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی خبر داد که ایالات متحده در همکاری با امارات یک شبکه پولشویی وابسته به جمهوری اسلامی در این شیخنشین را شناسایی و متلاشی کرده است.
در تحریمهای گذشته امارات پایگاه تجاری کالاهای سرمایهای، واسطهای و مصرفی ایرانیها بود اما وزارت خزانهداریی آمریکا در دولت ترامپ این مسیر را به شدت رصد کرد و عمده کانالهای آن را کور کرد
پرهام گوهری یکی از بنیانگذاران شرکت «فرانتیر پارتنرز» که به چندتابعیتیها برای ورود به ایران [جهان سرمایهگذاری] مشاوره میدهد گفته ۸۰ درصد مشتریان او که از طریق امارات با ایران تجارت داشتند کار خود را متوقف کردهاند که بیثباتی ریال و انسداد شبکههای مالی از دلایل عمده آن است.
تنگناهای تجار ایرانی در عمان
این وضعیت در مورد همکاریهای اقتصادی تجار ایرانی شاغل در عمان هم در حال تکرار است. گروهی از بازرگانان در عمان که روابط خنثایی با امارات دارند فعالاند اما دونالد ترامپ تلاش میکند تجارت ایران در عمان را نیز ضعیف کند.
ایمان نراقی موسس شرکت کالاهای مصرفی «دَستان» سال گذشته از سوی مقامات عمانی به خاطر سرمایهگذاری در برخی پروژههای ایران مورد تشویق گرفت. او میگوید این پروژهها میتوانست پل اقتصادی میان ایران و دنیا باشد اما سرانجام در ماه مه همه چیز متوقف شد.
سفرای عمان و مقامهای وزارت خارجه و مقامهای تجاری این کشور به درخواست بلومبرگ برای گفتگو و پاسخگویی در این زمینه جواب ندادهاند.
گوهری میگوید عمان تک به تک پروژهها را رصد میکند اما اگر کمی این فشارها از سوی آمریکا بیشتر شود این مسیر هم بسته میشود.
تغییر شریک اول تجارت خارجی
صادرات ایران به امارات نیز تحت تاثیر تحریمهای آمریکا قرار گرفته و نسبت به سال گذشته ۱۵ درصد افت کرده است. روزنامه دنیای اقتصاد چاپ تهران، چهارشنبه نهم آبان، در گزارشی بر اساس آمار گمرک نوشته «مهمترین نکتهای که در صادرات هفت ماه منتهی به مهر دیده میشود، جابجایی مقاصد صادراتی است. چینیها صدرنشینی خود را بعد از سالها به عراق واگذار کردهاند و امارات از مقصد دوم به مقصد سوم سقوط کرده و افغانستان همچنان در جایگاه چهارم و هند در جایگاه پنجم قرار گرفته است.»
شواهد نشان میدهد علاوه بر فشارهای آمریکا روی دولت عمان برای اعمال تحریمها علیه جمهوری اسلامی و همکاری با اماراتیها در این زمینه، اسراییل نیز برنامههای ویژهای را برای کشاندن سلطان قابوس و کابینهی او در کمپین تحریمها و گسترش روابط خود با امارات آغاز کرده است. این برنامه با سفر محرمانه نخست وزیر اسراییل و رییس موساد به مسقط و دیدار با قابوس، سوم آبان، آغاز شد. سه روز بعد در ششم آبان محمود عباس با فرستاده سلطان عمان در رامالله دیدار کرد. همزمان با این رویدادها ری رگو وزیر فرهنگ و ورزش اسراییل به ابوظبی سفر کرد و اعلام شد وزیر راه، اطلاعات و انرژی اسراییل نیز به عمان سفر میکند.
سلطان قابوس و نتانیاهو در برابر نقشهی منطقه؛ عمان؛ ۲۶ اکتبر ۲۰۱۸
کیهان لندن دوشنبه هفتم آبان در گزارشی با عنوان «آنچه نخستوزیر اسرائیل در عمان از سلطان قابوس خواسته است» به نقل از منابع دیپلماتیک اسراییل نوشت که این سفر سه محور عمده داشت: عادیسازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، باز نگهداشتن روند گفتگو بین اسرائیل و حکومت خودگردان فلسطین، و نقش جمهوری اسلامی در منطقه و به ویژه در سوریه. جمهوری اسلامی نیز بطور رسمی به این رفت و آمدها واکنش نشان داد و به شدت از عمان انتقاد کرد و نسبت به رابطه مسقط و اورشلیم هشدار داد.
همزمان رسانههای داخلی ایران نوشتند نشست امنیتی منامه در واقع کنفرانسی «ضد ایرانی» بود که در راستای اهداف رژیمهای مرتجع و همسویی تلآویو و آمریکاست. یک مقام سابق وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران میگوید احتمال اینکه رایزنیهای نتانیاهو در عمان در رابطه با ایران بوده باشد زیاد است.
در عین حال حملات هوایی ارتش اسراییل علیه مواضع سپاه پاسداران در سوریه نیز ادامه پیدا کرد و تعدادی راکت از غزه نیز به سوی شهرکهای اسراییلی پرتاب شد.
۱۲ نوامبر سال ۲۰۱۷، هیأتی از مقامات اسراییلی در حوزه دفاعی به سرپرستی میر بن شبات مشاور امنیت ملی اسراییل به آمریکا رفتند و با تیم امنیتی- دفاعی آمریکا به سرپرستی هربرت مکماستر دیدار کردند. آنها پس از دو روز توافق محرمانهای را برای مهار رژیم ایران امضا کردند.