-انتقال قدرت رهبری در آینده ایران میتواند ژئوپلتیک خاورمیانه را تغییر دهد.
-تلاشها برای مشخص کردن قدم بعدی پس از مرگ خامنهای به یک میدان بازی میان تهران و نجف تبدیل شده است.
-همانطور که خامنهای منتقدان خود را قدرتمندتر میکند به سپاه پاسداران نیز قدرت زیادی بخشیده.
-البغدادی از آن دسته روحانیونی است که نسبت به مشروعیت دینی رهبر جمهوری اسلامی تردید دارد اما میپذیرد که خامنهای از نقش خود بیشترین استفاده را کرده.
پوسترهای قدیمی خامنهای، خمینی و سیستانی بر دیوارهای خیابانهای نجف
روزنامه واشنگتن پُست در گزارشی به قلم اِرین کانینگهام و مصطفی سلیم دو تحلیلگر امور خاورمیانه به بحث جانشینی علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی پس از مرگ وی و نقش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فرآیند انتصاب جانشین او در آینده پرداخته است.
در مقدمه این گزارش به یک روحانی ساکن نجف به نام شیخ علاءالدین الجزایری اشاره شده که پیشتر کمتر از او نشانه‌ای وجود داشت. او از رهبران ارشد گروه شبه‌نظامی النجباء عراق است. یک گروه شیعه که مورد حمایت جمهوری اسلامی قرار دارد و آمریکا آن را در فهرست گروههای تروریستی قرار داده است.
جزایری مدعی است با دفتر علی خامنهای در ارتباط است و حتی گفته چند بار با وی ملاقات داشته است.
شایعات حاکیست خامنهای رهبر ۷۹ ساله جمهوری اسلامی پس از سه دهه رهبری میخواهد قدرت را به نفرات بعدی واگذار کند. پروسهی این انتقال محرمانه است.
جزایری می‌گوید رهبر آینده رژیم ایران ممکن است در فهرست گزینههای احتمالی جانشینی خامنهای نباشد. او ادعا میکند بر اساس تجربه و نزدیکی بسیار زیاد به حلقه داخلی اطراف خامنهای این فرض را مطرح میکند.
این روحانی می‌گوید، هویت کسی که به عنوان جانشین انتخاب شده فعلاً آشکار نمیشود تا پروسه قانونی آن در آینده طی شود.
جزایری با اشاره به روند انتصاب رهبر جمهوری اسلامی پس از مرگ آیتالله خمینی در سال ۱۹۸۹ می‌گوید، خود خامنهای نیز آن زمان در کانون توجهات نبود و روحانیون بانفوذتر او را فردی ضعیف میدانستند که از عقاید معتدلترش استفاده میکند تا حکومتی بسیار منعطف را پایه‌گذاری کند. اما او به مرور همه رقبای خود را کنار زد و توانست در رأس قدرت بماند و حضورش در این جایگاه، سلطهی رژیم ایران بر منطقه را بیشتر کرد و جمهوری اسلامی را سرپا نگه داشت.
واشنگتن پست در ادامه مینویسد، انتقال قدرت در آینده میتواند سبب تغییرات کلی در ایران شود. ایران تنها کشور جهان است که با حکومت شیعه اداره می‌شود. به همین دلیل انتقال قدرت رهبری در آینده ایران میتواند ژئوپلتیک خاورمیانه را تغییر دهد چرا که ایران طی چهار دهه در کشورهای نظیر سوریه و عراق تاثیر زیادی گذاشته است.
اما اقداماتی که در سیستم داخلی جمهوری اسلامی صورت میگیرد بر مبنای دکترین شیعه ولایت فقیه است و به طور بدسابقهای غیرشفاف است. تلاشها برای مشخص کردن قدم بعدی به یک میدان بازی میان تهران و نجف تبدیل شده است.
افرادی که نام آنها به عنوان رهبر احتمالی آینده جمهوری اسلامی مطرح است رئیس قوه قضائیه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و یکی از فرزندان خامنهای است. اکثریت روحانیت نجف که خود مهمترین مرکز ترویج مکتب شیعه در جهان است با ایدهی تفویض قدرت تمام و کمال به یک شخص برای حاکمیت سیاسی و مذهبی مخالف‌اند و مستقل از دستگاه روحانیت در ایران عمل میکنند. اما به هر حال این شهر که مقبره امام اول شیعیان یکی از مهمترین شخصیت‌های مذهب شیعه در آن قرار دارد پایگاه مهمی برای گردهمایی دانشجویان علوم اسلامی و روحانیون جوانی محسوب می‌شود که از حوزه‌های مشهور این شهر مدارک تحصیلی اخذ می کنند یا به تبلیغ دکترین شیعه می پردازند و همین مبادلات علمی- مذهبی باعث اتصال نجف به همسایه‌ی قدرتمند خود شده است.
شیخ خالد البغدادی می‌گوید، خامنهای رهبر بسیار قدرتمندی است. البغدادی از آن دسته روحانیونی است که نسبت به مشروعیت دینی رهبر جمهوری اسلامی تردید دارد اما میپذیرد که خامنهای از نقش خود بیشترین استفاده را کرده است.
البغدادی روحانی صاحب نفوذ عراقی است که به آیتالله سیستانی رقیب خامنهای نیز بسیار نزدیک است. با در نظر گرفتن راهپیمایی‌ها و مردمی که در نمازهای جماعت شرکت میکنند می‌شود متوجه شد که رهبر جمهوری اسلامی موفق عمل کرده است. اما حتی همانطور که خامنهای منتقدان خود را قدرتمندتر میکند به سپاه پاسداران نیز قدرت زیادی بخشیده است.
ایران در دوره‌ای بسیار پیچیده قرار گرفته است. در حالی که اقتصاد جمهوری اسلامی به شدت آسیب دیده و تنش‌ها با آمریکا روز به روز بیشتر می‌شود در داخل ایران فساد گسترده و تورم فزاینده رشد اقتصادی را متوقف کرده و مردم را بسیار خشمگین کرده است. این بحران‌ها البته مسائل داخلی ایران هستند.
در مسائل خارجی، ایران با کارزار فشار حداکثری آمریکا مواجه شده که هدف آن منزوی کردن روزافزون جمهوری اسلامی است که خروج آمریکا از برجام بخشی از آن است. به گفته کارشناسان چنین بیثباتی میتواند روند انتقال نرم قدرت را مختل کند و ایرانیان را در فضایی عصبی و غیرمطمئن قرار دهد.
هادی ۳۹ ساله، مهندس یک شرکت ساختمانی وابسته به سپاه پاسداران که نخواست نام واقعی‌اش فاش شود می‌گوید مردم نگران خلاء قدرت پس از مرگ خامنهای هستند. او پیشبینی کرده بین نخبگان سیاسی و نظامی در ایران بر سر قدرت جنگ درخواهد گرفت.
مقامات جمهوری اسلامی شایعات پیرامون بحث بر سر تعیین جانشین خامنهای توسط خود او را رد کرده‌اند. یکی از گزینههای رهبری خامنهای محمود هاشمی شاهرودی بود که بر اثر تومور مغزی درگذشت.
از دیگر جانشینان او از صادق آملی لاریجانی، ابراهیم رئیسی و حتی مجتبی خامنهای فرزندش نام برده می‌شود.
محسن کدیور یکی از چهره‌های مذهبی ایران می‌گوید رهبر آینده باید حداقل تجرییاتی در حوزه قضایی، اجرایی یا قانونگذاری داشته باشد.
تحلیلگران میگویند احتمال دارد فرآیند رسمی انتخاب رهبر آینده ایران کنار گذاشته شود چرا که در مورد آن مذاکرات و بحثهای پنهانی صورت گرفته است. به هر حال این سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که بخش بسیار قدرتمند این روند را در دست خود دارد.
به نظر کدیور نیز شخصی که توسط خود خامنهای انتخاب شده پس از آنکه توسط سپاه پاسداران به تایید رسید، اعلام خواهد شد. همانطور که جزایری نیز در نجف پیشبینی کرده نام او تا حد امکان مخفی خواهد ماند.