-در دو هفته گذشته انواع و اقسام طرحها از درون رژیم برای مذاکره با آمریکا از «تشکیل میز قرمز»، «دیپلماسی پارلمانی» و «تبادل زندانیها» تا اشارههای علی خامنه‌ای به مذاکره در باره «آب و هوا»، «منابع طبیعی» و «محیط زیست» مطرح شده!
– عدهای از اصلاحطلبان می‌گویند باید با هدف «زمان خریدن» و «کاهش فشارها» راهی برای مذاکره پیدا کرد.
– تازهترین راهکار محمدجواد ظریف تفکیک قائل شدن بین ترامپ و به گفته او تیم «ب» است.
– دخالت‌های دموکراتها به ویژه جان کری صدای ترامپ و پمپئو را درآورده است. وزیر خارجه آمریکا می‌گوید این دخالتها در تاریخ بی‌سابقه است!
جمهوری اسلامی تحت تاثیر فشارهای منطقهای و بین‌المللی به کانون بحران و اختلاف تبدیل شده و جدال بر سر اینکه کدام راهکار می‌تواند به خروج نظام از این وضعیت حاد کمک کند یکی از عوامل جدال و شکاف میان مقامات تهران شده و به سطوح امنیتی نیز رسیده است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس، ۲۷ اردیبهشت، در توییتی نوشت، «بالاترین مقامات ایران و آمریکا جنگ را رد کرده‌اند اما بازیگران ثالثی برای ویران کردن بخش بزرگی از دنیا عجله دارند. باید یک میز قرمز در عراق یا قطر از مسئولان دو طرف تشکیل شود. کار ویژه این میز مدیریت تنش است.»
پیشنهاد تشکیل «میز قرمز» که از سوی فلاحت‌پیشه مطرح شد در سال ۱۳۹۱ پیش از امضای توافق اتمی در اوج بحران میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در قالب ایجاد «خط مستقیم قرمز تلفنی» مطرح شده بود که نظامیها و امنیتیها در ایران با آن مخالفت کرده بودند، اما در عمل مذاکرات پنهان تهران و واشنگتن از طریق دولتهای میانجی و لابیگران به صورت آشکار و نهان در جریان بود.
این‌بار نیز در واکنش به پیشنهاد ایجاد «میز قرمز» کیوان خسروی سخنگوی شورای عالی امنیت ملی اعلام کرد سیاست‌های راهبردی نظام از سوی شورای عالی امنیت ملی تعیین و ابلاغ می‌شود و اظهارات شخصی افراد حقیقی و حقوقی غیرمرتبط، تاثیری بر تصمیمات ذکرشده ندارد و فاقد وجاهت است.
فلاحت‌پیشه، ۲۸ اردیبهشت، در مصاحبه با «خانه ملت» به توضیح در مورد توییت خود پرداخت و گفت که یک «پیشنهاد شخصی بوده و افراد باید دقت داشته باشند که مدیریت تنش با مذاکره تفاوت دارد.»
او توضیح داد، شبیه چالش امروز ایران و آمریکا در دوران جنگ سرد در سطح گسترده‌تری وجود داشت، در آن زمان هم امکان مذاکره برای بهبود رابطه وجود نداشت اما ساز و کارهایی برای مدیریت تنش بین طرفین جهت برقراری خط ارتباطی و تلفنی چیده شد.
این نماینده می‌گوید، «متاسفانه بازیگران ثالثی برای افزایش چالش بین ایران و آمریکا عجله دارند در حالی که مقامات مسئول دو کشور اعلام کردند که هدفشان جنگ نیست، اما این بازیگران ثالث به شدت به دنبال راه‌اندازی جنگ و امنیتی کردن فضا هستند.»
فلاحت‌پیشه تاکید کرده، «دو طرف در این شرایط نیازمند مدیریت تنش هستند که با مذاکره متفاوت است، در مدیریت تنش دو طرف فضای بحرانی را بهبود می‌بخشند.»
به اعتقاد او عراق و قطر به دنبال افزایش تنش ایران و آمریکا نیستند و طرفهای ایرانی و آمریکایی میتوانند تنش را در این کشورها کنترل کنند.
دیپلماسی پارلمانی
۱۹ اردیبهشت، احمد مازنی نماینده عضو «فراکسیون امید» مجلس پیشنهاد داد که «با اجازه رهبر معظم انقلاب» پس از بررسی شورای عالی امنیت ملی از طریق «دیپلماسی پارلمانی» با عناصر منطقی و معقول کنگره و مجلس نمایندگان آمریکا مذاکره شود و از کشورهای حافظ منافع ایران و آمریکا مانند سوئیس و الجزایر و همچنین از ظرفیت کشورهایی مانند عراق، چین، هند و روسیه که رابطه خوب با ما و آمریکا دارند، می‌توان بهره برد.
تبادل زندانیها میان ایران و آمریکا
یکی دیگر از دریچههایی که جمهوری اسلامی امیدوار بود از طریق آن بتواند با آمریکاییها پای میز مذاکره بنشیند پیشنهاد «مبادله زندانیها» بود. پروژهای که یک سر آن وزارت خارجه و سر دیگر آن قوه قضائیه است. در گذشته هرگاه در یک مصاحبه یا نشست خارج کشور از محمدجواد ظریف در مورد وضعیت زندانیهای دوتابعیتی ایرانی- آمریکایی پرسیده میشد او با اشاره به «اصل تفکیک قوا» در ایران از زیر بار مسئولیت زندانیها شانه خالی میکرد و میگفت قوه قضائیه جمهوری اسلامی مستقل است و دولت نمیتواند در مسائل مربوط به آن دخالت کند. با افزایش فشارهای آمریکا با چراغ سبز از سوی رهبر نظام و قوه قضائیه، محمدجواد ظریف در جریان سفر به نیویورک گفت، «من آماده این کار هستم و اختیار کافی برای انجام آن را دارم» اما آمریکا هیچ پاسخی به این درخواست جمهوری اسلامی نداد. خود محمدجواد ظریف خود گفت که این پیشنهاد را شش ماه پیش مطرح کرده و جوابی نشنیده است!
برای کاستن از شکست و سرخوردگی ناشی از عدم استقبال آمریکا از طرح تبادل زندانیها، غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه، ۱۷ اردیبهشت، در یک نشست خبری گفت، «در ارتباط با تبادل زندانیان در دوره جدید قوه قضائیه مذاکرهای انجام نشده است. عزیزان در موضوعاتی که به قوه قضائیه برمیگردد اظهار نظر نکرده و یا بعد از هماهنگی با مسئولان قوه قضائیه اظهار نظر کنند.»
مذاکره بر سر آب و هوا و محیط زیست؟!
علی خامنه‌ای، ۲۴ اردیبهشت، در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام تاکید کرد، «جنگ نمی‌شود، مذاکره با آمریکا سمّ است و هیچ آدم با شعوری با این شرایط مذاکره نمیکند و گزینه قطعی ملت مقاومت است.» البته آنچه باید به آن اشاره کرد، راههای غیرمستقیم مذاکره با آمریکاییها از دید رهبر جمهوری اسلامی است. خامنه‌ای با انتقاد از اینکه آمریکا به دنبال مذاکره و در واقع معامله بر سر نقاط قوت جمهوری اسلامی از جمله بُرد موشکهاست گفت آنها هیچ وقت نمیآیند راجع به آب و هوا و منابع طبیعی یا محیط زیست مذاکره کنند!
