احمد خاتمی از اعضای شورای نگهبان و مجلس خبرگان رهبری درباره مذاکرات احیای توافق هسته‌ای برجام گفته است که آیت‌الله علی خامنه‌ای “اجازه مذاکره داده تا تحریم ها لغو شود”.
آقای خاتمی در خطبه های نماز جمعه تهران گفته است “نقطه نهایی مذاکرات، لغو همه تحریم ها به خصوص تحریم های بانکی و تجاری است. اگر این تحریم‌ها لغو نشود گویی اصلا مذاکره نشده است”.
آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی هفته گذشته خود بار دیگر به مذاکره کنندگان اتمی ایران در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی تاخت و گفته بود “برخی نکاتی” که او متذکر شده بود از سوی هیات ایرانی “رعایت نشد” و به تعبیر او “مشکلات امروز” نتیجه آن اقدامات است.
هیات های شرکت کننده در مذاکرات اتمی وین می گویند این هفته آخرین فرصت برای احیای توافق هسته ای برجام است که هدف از آن محدود کردن مجدد برنامه اتمی ایران در برابر رفع تحریم های آمریکاست.
ایران با قدرت های جهانی یعنی فرانسه، بریتانیا، آلمان، چین و روسیه به طور مستقیم مذاکره می کند اما از گفت‌وگوی مستقیم علنی با ایالات متحده به خواسته آقای خامنه ای پرهیز دارد.
علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران یک روز پیش از این در توییتی احتمال توافق را ممکن دانسته بود اما گفته بود در “مرحله پایانی مذاکرات وین بدون تصمیم‌گیری سیاسی غرب برای حل مسائل بسیار مهم باقیمانده که لازمه متوازن‌سازی توافق است، شکل نخواهد گرفت”.
در حال حاضر علی باقری کنی معاون سیاسی وزارت خارجه ایران و سرپرست هیات ایرانی در مذاکرات وین برای مشورت با مقام های ارشد جمهوری اسلامی ایران از اتریش به تهران سفر کرده است. همزمان بهروز کمالوندی معاون سازمان انرژی اتمی ایران و رضا نجفی دیگر معاون وزارت خارجه برای مذاکرات عازم وین شده اند.
رسانه های ایران می گویند که در جلسه شورای عالی امنیت ملی ایران که روزهای شنبه برگزار می شود، آقای باقری کنی حضور خواهد داشت و احتمال تصمیم گیری نهایی درباره احیای توافق برجام حاصل می شود.
طرف های مذاکرات می گویند که “برخی از موضوعات دشوار” هنوز باقی مانده است. نماینده فرانسه در مذاکرات در توییتی گفته “تا در همه موضوعات توافق نشود در هیج موضوعی توافق نشده” و استفانی القاق مذاکره کننده ارشد اتمی بریتانیا هم گفته است “کار برای حل این مشکلات ادامه دارد”.
در ایران حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه هم تایید کرده است که “موضوعات اندک، اما بسیار مهم در این مذاکرات باقی مانده است”.
طرف های مذاکره به طور رسمی درباره مشکلات باقی مانده حرفی به میان نمی آورند اما گزارش های غیررسمی حاکی از آن است که راستی‌آزمایی رفع تحریم های ایالات متحده و رفع تحریم از آیت الله علی خامنه ای و خروج نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست “سازمان های تروریستی خارجی” ایالات متحده از مهمترین مشکلات باقی مانده است.
“راستی آزمایی” رفع تحریم ها در کنار ممنوعیت تماس مستقیم با نمایندگان دولت آمریکا از دستورات آیت الله خامنه ای به هیات مذاکره کننده اتمی ایران بوده است.
بر اساس گزارش ها همزمان با مذاکرات احیای برجام، مذاکراتی موازی برای تبادل زندانی بین ایران و آمریکا در جریان است.
با اینکه اتباعی از کشورهای بریتانیا، آلمان و فرانسه هم در زندان های ایران هستند مشخص نیست که آیا برنامه برای تبادل این زندانیان هم وجود دارد، یا این تبادل صرفا با ایالات متحده انجام می شود.
توافق اتمی برجام پس از دو سال مذاکره فشرده میان ایران و قدرت های جهانی و با تمرکز وزرای خارجه وقت ایران و آمریکا در مذاکرات بی سابقه مستقیم به دست آمد. پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا وی از توافق برجام خارج شد که در زمان رقابت های انتخاباتی آن را “فاجعه بار” و “بدترین توافق تاریخ” خوانده بود.
با خروج آمریکا از این توافق تمامی تحریم های اتمی رفع شده دوباره علیه ایران اعمال شد و دولت ترامپ با در پیش گرفتن “سیاست فشار حداکثری” با هدف “تغییر رفتار” و “عادی شدن سیاست جمهوری اسلامی ایران” تحریم های بیشتری را هم به اجرا گذاشت.
از جمله در این دوره آمریکا، آیت الله خامنه ای، منصوبان و برخی از اقوام او همانند مجتبی، فرزندش، را تحریم کرد و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست “سازمان های خارجی تروریستی” قرار داد.
رسانه های آمریکایی می گویند هیات مذاکره کننده ایران در صدد رفع همه تحریم های دوره ریاست جمهوری ترامپ است اما مقام های ایالات متحده می گویند فقط تحریم هایی را رفع می کند که مانع اجرای موثر توافق هسته ای برجام باشد.
بی بی سی: