گزارشی از وضعیت و مشکلات زندان زنان شهرری به روایت رئیس زندان؛ بی‌خانمان‌ها برای داشتن سرپناه جرم می‌کنند

By | ۱۳۹۸-۰۲-۲۳

ندامتگاه شهر ری معروف به زندان قرچک ورامین یکی از زندان‌هایی است که مخصوص نگهداری زندانیان زن با جرایم عمومی است. زندان قرچک محل نگهداری حدود هزار زندانی زن با اتهامات مختلف است. در این زندان کودکان کمتر از دو سال نیز در کنار مادرانشان حضور دارند. رئیس زندان طی گفتگویی که در ادامه می آید مدعی شد “در زمستان آمار زندانیان افزایش پیدا می‌کند و بخشی از آن به دلیل موضوع افراد بی‌خانمان است. قاعدتا زنانی که سرپناه نداشته باشد، در این ایام مرتکب جرائمی شده تا به زندان معرفی شوند.”

به گزارش خبرگزاری هرانا به نقل از ایلنا، زندان شهر ری معروف به زندان قرچک ورامین یکی از زندان هایی است که مخصوص نگهداری زندانیان زن با جرایم عمومی است. زندان قرچک محل نگهداری حدود هزار زندانی زن با اتهاماتی از قبیل قتل، جرایم خشن، دزدی مسلحانه و قاچاق مواد مخدر و … است. در این زندان کودکان کمتر از دو سال نیز در کنار مادرهایشان حضور دارند. با مهدی محمدی(رییس زندان) در خصوص وضعیت زنان، نحوه نگهداری کودکان در این زندان و همچنین زندانی های اتباع دیگر کشورها گفت و گویی انجام شده است، که متن آن در ادامه می آید:

به طور متوسط روزانه چند نفر به زندان زنان وارد می‌شوند؟

زندان شهرری از سال ۹۰ برای نگهداری از زنان زندانی در سطح شهر تهران راه اندازی شد. در حال حاضر نیز از تمام توابع و تهران با همه عناوین مجرمانه زندانی در این زندان داریم. تقریبا روزانه بین ۱۰ الی ۱۵ نفر به زندان زنان وارد می شوند، البته به همین میزان نیز روزانه از زندان آزاد می شوند، از همین رو چند سالی است که آمار در حدود هزار نفر باقی مانده است. در سال گذشته با توجه به عفوی که به مناسبت ۲۲ بهمن شد، در حدود ۲۰۰ زن آزاد شده و همچنین تخفیف مجازات شامل حال حدود ۱۵۰ نفر شده است. طبیعتا با وجود عفوی که سال گذشته اعلام شد، آمار زندانیان کمتر شده، اما همیشه در زمستان آمار زندان ها افزایش پیدا می کند، چرا که وقوع بسیاری از جرایم در فصل زمستان باعث می شود که آمار زندان ها بیشتر شود.

مراحل پذیرش زندانی در زندان زنان به چه صورتی است؟

بعد از اینکه زندانی به موجب قرار یا محکومیت مرجع قضایی به زندان معرفی می شود، بعد از اقدامات اولیه پذیرش در زندان یک پرونده شخصیت برای زندانی تشکیل می‌شود، پرونده شخصیت در قسمت پذیرش دارای ۵ محور است که شامل بخش‌های روانشناسی، بهداشت و درمان، فرهنگی، اشتغال و حرفه آموزی می شود. پرونده بهداشتی و درمانی یکی از مواردی است که در پرونده شخصیت زندانی تشکیل می‌شود که چنانچه خانم زندانی در بدو ورود به زندان دارای بیماری باشد، در همان بدو ورود مشخص شده و به بخش بهداشت و درمان معرفی می‌شود. در واحد بهداری نیز در حال حاضر کلینیکی به عنوان کلینیک مثلثی وجود دارد که یکی از اقدامات این کلینیک مثلثی این است که زندانیان را بر اساس بیماری های سل، هپاتیت و ایدز  غربالگری می کند و چنانچه به یکی از این بیماری ها مبتلا باشند در همان ابتدا مشخص خواهد شد و اقدامات درمانی برای آنها صورت می گیرد. همچنین از تمام خانم هایی که در بدو ورود به این زندان معرفی می شوند، آزمایشات اولیه گرفته می شود.

نحوه تفکیک زنان در زندان به چه صورتی است؟

زندانی به مدت ۷ الی ۱۰ روز در قسمت قرنطینه یا تشخیص و پذیرش نگهداری می شود، چراکه برخی از این زنان طی این ده روز با مداخلات مددکاری با قرار وثیقه یا قرار کفالت آزاد می شوند و به بندهای ثانویه وارد نمی شوند.

زندانیان براساس سن و جرمشان در سالن ها تقسیم می‌شوند. در این سالن ها که شامل جرایم سرقت، مواد مخدر، خشن و سازمان یافته است، مجرمان و متهمان از هم تفکیک شده اند، البته با توجه به اینکه بیشترین جرم در زندان شهر ری جرم مواد مخدر و سرقت است، طبیعتا سالن های بیشتری به این دو جرم اختصاص داده شده است و همچنین در دو سالن زندانیان جوان بین ۱۸تا ۲۵ سال بدون تفکیک جرم نگهداری می‌شوند، البته در این سالن نیز متهمان از مجرمان تفکیک شده اند.

نحوه ملاقات زندانیان به چه صورتی است؟

در این زندان دو سالن ملاقات وجود دارد که هر یک از زندانیان در طول هفته یک بار می تواند یک نوبت ملاقات کابین داشته و در طول ماه نیز یک نوبت ملاقات حضوری با خانواده داشته باشد. همچنین در سالن ملاقات خصوصی می توانند، دو هفته یک بار با همسرانشان ملاقات کنند.

آیا در این زندان کودکان نیز نگهداری می‌شوند؟

یک سالن دیگر در این زندان وجود دارد که اصطلاحا به آن سالن مادران می گویند و زنانی که باردار هستند و یا فرزند زیر دو سال دارند، نگهداری می شوند. در حال حاضر نیز ۳۰ زن در این زندان وجود دارد که یا باردار هستند و یا فرزند زیر دو سال دارند. همچنین در حال حاضر ۱۴ کودک زیر دو سال در اینجا حضور دارند، البته قبل از عید آمار این کودکان کمی بیشتر بود، اما با عفوی که شامل زنان زندانی شد، تعدادی از این زندانیان آزاد شده و طبیعتا کودکان آنها نیز از زندان رفتند.

آیا تاکنون کودک در زندان متولد شده است؟

حدود دو هفته پیش یکی از زنان باردار در زندان زمان زایمانش فرا رسید و آمار کودکان در این زندان از ۱۳ به ۱۴ نفر رسید. البته این خانم برای وضع حمل به بیمارستان منتقل شد. بعد از اینکه کودک به سن دو سالگی رسید، چنانچه خانواده و سرپرست داشته باشد به او واگذار شده و در غیر این صورت کودک با نظر مرجع قضایی به سازمان بهزیستی تحویل داده می شود.

آیا بیماری خاصی در بین زنان زندان وجود دارد؟

البته هستند، زنانی که به دلیل کهولت سن دچار بیماری‌های باشند. همچنین ممکن است برخی از زندانیان به بیماری‌های صعب‌العلاج مبتلا باشند، کمااینکه یکی از زندانیان که اخیرا به زندان وارد شده، دچار یک بیماری صعب العلاج بوده و کارهای پزشکی این زن انجام شده و مکاتبات لازم با مراجع قضایی صورت گرفته است. چنانچه بیماری این خانم در کمیسیون پزشکی تشخیص داده شود، بر طبق ماده ۵۰۲ قانون آیین دادرسی می‌تواند از توقف اجرای حکم استفاده کرده و به مرخصی برود.

آیا در زندان زنان  کف خوابی نیز وجود دارد؟

آمار زندانیان ما نیز در حال حاضر هزار نفر است، بنابراین ما کف خوابی نداریم، مگر در مواقعی که ورودی برخی از جرایم مانند مواد مخدر زیاد شود، چنانچه این آمار زیاد شود، چون سه سالن برای مجرمان مواد مخدر در نظر گرفته شده است، نمی‌توانیم این افراد را در سالن های دیگر نگهداری کنیم، بنابراین ممکن است در این مقطع تعدادی نفر کف خواب داشته باشیم.

گفته می‌شود که زنان بی‌خانمان به دلیل این که در زمستان جایی برای گذراندن ندارند، مرتکب جرایم شده تا به زندان بیفتند و زمستان را در زندان سر کنند، آیا شما این موضوع را تایید می‌کنید؟

عرض کردم که در زمستان در همه زندان‌ها آمار زندانیان افزایش پیدا می‌کند و بخشی از آن به دلیل همین موضوع افراد بی‌خانمان است. قاعدتا زنان یا مردانی که سرپناه نداشته باشد، در این ایام مرتکب جرایمی شده تا به زندان معرفی می‌شوند.

آیا معتادان متجاهر زن که دستگیر می‌شوند، برای نگهداری روانه زندان می‌شوند؟

کسی در زندان صرفا به دلیل اعتیاد به مواد مخدر پذیرش نمی‌شود، مگر اینکه افرادی باشند که در کنار اعتیاد اقدام به خرید و فروش مواد مخدر کرده باشند.

آیا زنان زندانی با ویژگی خاص نیز در زندان زنان وجود دارند؟

در این زندان، زنان زندانی از همه نوع جرائم از جمله قتل، مواد مخدر، سرقت و مسائل اخلاقی نگهداری می‌شوند، اما از بین زنانی که در حال حاضر در زندان حضور دارند، چنین زنانی نداریم، البته در گذشته دو زندانی به نام‌های (م.ز) و (ف.ف) داشتیم و این زندانیان در زندان رجایی شهر نگهداری می‌شدند که با ایجاد زندان زنان شهرری به اینجا منتقل شدند، البته این دو زن سال گذشته پس از پایان دوره محکومیت آزاد شدند.

میانگین سنی زندانیان چقدر است؟

تا قبل از عفو ۲۲ بهمن در سال گذشته زندانیانی با سن ۶۵ سال نیز در این زندان حضور داشتند که تعدادی از این زنان با توجه به اینکه یکی از بندهای عفو کبر سن بود، بر اساس آن مورد عفو قرار گرفته و آزاد شدند.

آیا در زندان، افرادی هستند که شرارت کنند؟

تمام دوره‌هایی که در زندان ارائه می‌شود به صورت دلخواه توسط زندانیان گذرانده می‌شود و هیچ اجباری برای حضور در کلاس‌های این دوره‌ها نیست، طبیعتا تعدادی از زنان زندانی علاقه‌مند هستند، در این کلاس‌ها حضور پیدا می‌کنند و طبیعی است، افرادی که به نوعی در طول روز در این کلاس‌ها مشغول هستند، می‌توانند از امتیازات زندان مانند مرخصی، ملاقات و … استفاده کنند، اما زنانی هم هستند که از این فضاها و امکانات استفاده نکرده و در طول روز در داخل بندها ساکن هستند. البته زندانیانی نیز داریم که جزو زندانیان ناآرام بوده و مرتکب تخلف و درگیری می‌شوند، برای این زندانیان برابر آیین‌نامه شورای عالی زندان کمیسیون تشکیل شده و چنانچه زندانی تخلف کرده باشد، محرومیت‌هایی مانند عدم استفاده از ملاقات برای آنها در نظر گرفته می‌شود. همچنین چنانچه تخلف زندانی مصداق مجرمانه داشته باشد، به مراجع قضایی معرفی می‌شود.

آیا زندانیان اتباع دیگر کشورها نیز در زندان زنان حضور دارند؟

در حال حاضر ۲۳ زندانی اتباع بیگانه داریم، بخشی از این زندانیان اهل کشور افغانستان بوده و بخشی دیگر از کشورهای بولیوی، اندونزی و پاکستان هستند و اغلب این زنان نیز به دلیل حمل مواد مخدر بازداشت شده‌اند.

هرانا در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ماه، طی گزارشی تحت عنوان “نگاهی از درون به مشکلات بی شمار زنان محبوس در زندان قرچک ورامین” به صورت مفصل شرایط این زندان را به تصویر کشده است. تصویری که به میزان زیادی در تضاد با نگاه بسیار خوش‌بینانه رییس این زندان قرار داشته و بسیاری از ادعاهای مسئولین نسبت به وضعیت زندان ها را به چالش می کشد.

لازم به یادآوری است پیشتر آتنا دائمی، کنشگر مدنی محبوس در زندان اوین که پیشتر مدتی را در زندان قرچک سپری کرده بود، به مناسبت فرا رسیدن روز جهانی حقوق بشر، نامه‌ای سرگشاده در خصوص مشکلات و نقض حقوق زنان محبوس در زندان قرچک ورامین (ندامتگاه شهر ری) نوشته بود که می‌تواند بعنوان روایت بدون سانسوری از این محل در نظر گرفته شود.