علیاکبر صالحی رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران با تحصیلات فیزیک روز چهارشنبه ۱۵ اسفندماه از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان رئیس بنیاد ایرانشناسی دانشگاه تهران منصوب شد. این انتصاب با واکنش تند کانون ایرانشناسی دانشگاه تهران روبرو شده است.
کانون ایرانشناسی دانشگاه تهران روز پنجشنبه ۱۶ اسفند ۱۴۰۳ در نامهی سرگشاده انتصاب علیاکبر صالحی به این مقام را «باورناپذیر» خوانده و از او خواسته چنین جایگاهی را نپذیرد.
در ابتدای این نامه خطاب به علیاکبر صالحی آمده «عرف آن است که در نامهای انتصاب رییس جدید بنیاد ایرانشناسی را تبریک بگوییم اما برای شما نتوانستیم!»
در ادامه آمده که «مورخان، باستانشناسان، ادبا، زبانشناسان، فلاسفه، فرهنگپژوهان و همه دلسوزان کشور که عمرشان مصروف تاریخ و فرهنگ ایران شده، هنوز پذیرش این جایگاه توسط شما را باور نکردهاند» و افزوده که «شما در کدام یک از این تخصصها و گروههای علمی میگنجید که چنین جایگاهی را پذیرفتهاید؟»
کانون ایرانشناسی دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه «ما به بیتفاوتی و بیمیلی دولت چهاردهم نسبت به میراث و هویت ملّی ایران یقین پیدا کردهایم و انتصاب شما را هم در ادامه این روحیه میفهمیم» نوشته «از شما بهعنوان یک دیپلمات و متخصص در فیزیک هستهای انتظار نمیرفت گام در چنین دامی بگذارید و باعث دلسردی متخصصان حوزه ایرانشناسی و دلسوزان آینده ایران شوید.»
این نامه تأکید کرده که بنیاد ایرانشناسی «جای» صالحی نیست و این بنیاد «باید مأمن ایرانشناسان در حوزههای مختلف باشد، نه پاتوقی برای استراحت دوران بازنشستگی یا اتاق انتظاری برای کسب مناصب پسین.»
کانون ایرانشناسی همچنین از صالحی خواسته که «پیش از آنکه چشم در چشم اهالی فرهنگ ایران شوید و حس شرم بر شما غالب شود به این انتصاب ناصواب نه بگویید و از این جایگاه استعفا بدهید و گذشته خود را حبط ننمایید.»
این نامه با ضربالمثل «هرکسی را بهر کاری ساختند، مهر آن را در دلش انداختند» پایان یافته است.
علیاکبر صالحی، متولد ۱۳۲۸ کربلا در عراق، از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۸۹ در دولت دهم و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ در دو دولت حسن روحانی بهعنوان معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی فعالیت میکرد. او همچنین از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ و در دولت دوم محمود احمدینژاد وزیر خارجه جمهوری اسلامی بود.
صالحی دانشآموخته دانشگاه آمریکایی بیروت و مؤسسه فناوری ماساچوست (امآیتی) در رشتههای فیزیک هستهای و مهندسی هستهای و در حال حاضر مدرس مهندسی انرژی در دانشگاه صنعتی «شریف» است.
تحصیلات و پیشینه کاری نامرتبط علیاکبر صالحی در حالی با اعتراض شدید کانون ایرانشناسی دانشگاه تهران روبرو شده که نگاهی به افرادی که پیشتر ریاست بنیاد ایرانشناسی را به عهده داشتهاند نشان میدهد پیشتر هم انتصابهایی با نگاه ایدئولوژیک و از میان افراد کاملا حکومتی برای ریاست این بنیاد صورت گرفته است.
بنیاد ایرانشناسی در سال ۱۳۷۶ و در دولت اصلاحطلب محمد خاتمی زیر نظر نهاد ریاست جمهوری فعالیت خود را آغاز کرد.
حسن حبیبی از اعضای ارشد نهضت آزادی و حزب جمهوری اسلامی و نخستین دبیر محجمع تشخیص مصلحت نظام با تحصیلات جامعهشناسی و حقوق به عنوان موسس بنیاد تا پایان عمرش(۱۳۹۲) ریاست بنیاد ایرانشناسی را برعهده داشت.
پس از حبیبی چهرههای علمی و فرهنگی مانندمحمد خامنهای برادر علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی با تحصیلات حوزوی و کارشناسی حقوق ریاست این بنیاد را بر عهده داشت. محمدرضا مخبر دزفولی با تحصیلات حوزوی و دکترای تخصصی دامپزشکی شاخه درونی دامهای بزرگ و البته محمدحسن نامی سرتیپ نیروی زمینی ارتش و از چهرههای نظامی-سیاسی جمهوری اسلامی و مشاور فعلی وزیر کشور دولت پزشکیان از جمله مقامات حکومتی بودند که ریاست این بنیاد را به عهده داشتند.
فتح الله مجتبایی ادیب، پژوهشگر، نویسنده و مترجم ایرانی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، رضا داوری اردکانی فیلسوف و اندیشمند ایرانی و استاد بازنشسته گروه فلسفه دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان علوم ، غلامرضا اعوانی پژوهشگر، مترجم و استاد سابق گروه فلسفه دانشگاه «بهشتی»، و حکمت الله ملاصالحی فیلسوف و استاد دانشگاه نیز از چهرههای علمی بودند که عهدهدار ریاست بنیاد ایرانشناسی بودهاند.
مطالعه درباره تاریخ، فرهنگ، هنر، ادبیات ایران، تألیف کتابها و مقاله های علمی در زمینه ایرانشناسی، تدوین دایره المعارف و دانشنامه، تعامل با مراکز ایران شناسی در سراسر جهان و… از جمله وظایفی است که برای این بنیاد تعریف شده است.
با وجود اعتراضاتی که به انتصاب علیاکبر صالحی به ریاست بنیاد ایرانشناسی شده اما او امروز جمعه ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ در کانال تلگرامی خود نوشت: «به نام خداوند جان و خرد، کزین برتر اندیشه برنگذرد، ایران سرزمین چند هزار ساله ما همواره در گذر از حوادث روزگار و فراز و نشیب تاریخ، توانسته به همت نخبگان و سرآمدان خویش گوهر تمدنی خود را از گزند آسیب مصون نگه دارد.»
او افزود: «رسالتی که امروز بر عهده ماست، حفظ کیان ایران و پاسداشت هویت و اعتلای تمدن و اندیشه این سرزمین است.»
علیاکبر صالحی تأکید کرده «بنیاد ایرانشناسی» خانه همه کسانی است که کوشش خود را مصروف حفظ میراث گرانبهای تمدنی ایران و بسط و گسترش دانشهای معطوف به آن کردهاند.»
انتشار این متن از سوی علیاکبر صالحی را میتوان به معنای عدم تصمیم او از استعفا از ریاست «بنیاد ایرانشناسی» ارزیابی کرد!