در میانه آبان پارسال، در حالی‌که اعتراضات گسترده به کشته شدن «مهسا(ژینا) امینی» در بازداشت گشت ارشاد در اوج بود و نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواستار اعدام معترضان بودند، یک نماینده پارلمان سوئد در صحن این پارلمان نام نوجوانان ایرانی کشته شده در این اعتراضات را می‌خواند. او «علیرضا آخوندی» نماینده ایرانی‌تبار پارلمان سوئد بود که هنگام خواندن نام‌هایی چون «نیکا شاکرمی» و «سارینا اسماعیل‌زاده» بغضش شکست.
در میان ده‌ها نماینده ایرانی‌تبار پارلمان‌های کشورهای خارجی، علیرضا آخوندی تنها نماینده‌ای نبود که صدای اعتراضات داخل ایران را بازتاب داد. «دریا صفایی»، نماینده پارلمان بلژیک حدود ۲۰ روز پس از مرگ مهسا امینی به یاد او و دیگر زنان و دختران ایرانی در صحن پارلمان موهای خود را قیچی کرد؛ اقدامی مشابه و همزمان با وزیر خارجه آن کشور. 
حالا در آستانه سالگرد جان باختن مهسا امینی فعالیت برخی از نمایندگان ایرانی‌تبار در پارلمان‌های خارجی همچنان ادامه دارد. البته در این بین، برخی از اعضای ایرانی‌تبار پارلمان‌ها اصلا واکنشی به رویدادهای گسترده اعتراضی در ایران نداشته و حتی پستی در این مورد در شبکه‌های اجتماعی خود منتشر نکردند.
ایرانیان؛ پرکار در عرصه سیاست سوئد
عرصه سیاست سوئد شاهد بیشترین ایرانی‌تبارها در سطح اول مدیریت یک کشور است. اگر چه شاید تعداد ایرانی‌تبارها در کانادا، استرالیا و آمریکا بیشتر از سوئد باشد، اما سوئد تنها کشوری است که ۱۰ نماینده ایرانی‌تبار در پارلمان خود دارد.
در میان این نمایندگان، افرادی با سابقه و تجربه‌های متفاوت حضور دارند؛ از روزنامه‌نگار و وکیل گرفته تا رهبر حزب چپ و وزیر سابق. با این حال، تعدادی از این سیاستمداران در ماه‌هایی که اعتراضات گسترده به کشته شدن مهسا امینی و سرکوب بعد از آن، ایران را لرزاند، واکنشی به این حوادث نداشتند.
علیرضا آخوندی از فعال‌ترین سیاستمدار ایرانی در سوئد در مورد حوادث یک سال گذشته ایران است. او پس از سخنرانی در پارلمان سوئد، با رسانه‌های مختلف در مورد سرکوب خشن معترضان در ایران گفت و گو کرد. آخوندی در کنار دریا صفایی یکی از چهره‌های سیاسی فعال در فشار به پارلمان اروپا برای تروریستی شناختن سپاه پاسداران بوده است.
این سیاستمدار ۴۱ ساله متولد تهران، در جامعه ایرانیان سوئد چندان شناخته شده نبوده است.
یکی دیگر از سیاستمداران سوئدی ایرانی‌تبار که پس از جنبش زن زندگی آزادی بسیار فعال بوده، «نیما غلامعلی‌پور» است. او که اصالتا اهل بندر انزلی است، در اواخر جنگ ایران و عراق در حالی که ۶ سال داشت به همراه خانواده‌اش به سوئد مهاجرت کرد.
نیما غلامعلی‌پور، عضو حزب دموکرات‌های سوئد است و در روزنامه‌نگاری و نویسندگی تبحر دارد. او سردبیر یک نشریه در شهر مالمو سوئد بود و مقالاتی هم در نشریات بین‌المللی چون «فرانت پیج مگزین» منتشر کرد. این سیاستمدار ایرانی – سوئدی دو کتاب هم در ارتباط با مهاجرت و سیاست سوئد نوشته است. او یکی از اعضای فعال پارلمان سوئد در واکنش به کشته شدن مهسا امینی و جنبش زن زندگی آزادی بوده است.
غلامعلی‌پور حتی طرحی را با مضمون حمایت از دموکراسی در ایران به پارلمان سوئد ارائه کرد که در آن تحریم همه سران حکومت از جمله «علی خامنه‌ای» پیشنهاد شده بود. این نماینده ایرانی‌تبار پارلمان سوئد در شبکه‌های اجتماعی بسیار فعال است و طرفداران زیادی دارد. در همین صفحات بارها نسبت به تحولات یک سال اخیر ایران و سرکوب معترضان واکنش نشان داده است.
یکی دیگر از ایرانی‌تبارهای پارلمان سوئد، «مهرنوش دادگستر»، رهبر حزب چپ سوئد است. این سیاستمدار ۳۸ ساله، متولد سوئد است و در رشته حقوق درس خوانده به‌طور کلی واکنشی نسبت به تحولات ایران و اعتراضات گسترده مردم علیه جمهوری اسلامی نداشته است.
«علی اثباتی»، سیاستمداران ایرانی – سوئدی ۴۶ ساله، در شبکه‌های اجتماعی به شدت فعال است و پست‌های زیادی در حمایت از جنبش اعتراضی مردم ایران منتشر کرده است. «دانیال ریاضت»، سیاستمدار ۳۲ ساله عضو حزب چپ سوئد هم از دیگر اعضای ایرانی‌تبار پارلمان این کشور است که با انتشار پست‌هایی در فیس بوک نسبت به کشته شدن مهسا امینی واکنش نشان داد و از مردم ایران حمایت کرد.
«آزاده رجحان»، عضو ۳۶ ساله حزب سوسیال دموکرات سوئد از جمله اعضای ایرانی‌تبار پارلمان این کشور است که به کشته شدن مهسا امینی و اعتراضات ایران واکنش نشان داد. او که در کودکی از ایران به سوئد رفت، در نوجوانی دو کتاب کودکان را از سویٔدی به فارسی ترجمه کرد.
«آیلین فاضلیان»، سیاستمدار ۳۰ ساله و «لیلا نراقی»، سیاستمدار ۴۰ ساله عضو پارلمان سوئد، هر دو متولد این کشور هستند. این دو هیچ واکنشی به تحولات اعتراضی در ایران نشان نداده‌اند و در شبکه‌های اجتماعی نیز چندان فعال نیستند.
«رشید فریور»، «اردلان شکرابی» و «دانیال ریاضت» نیز از دیگر اعضای ایرانی‌تبار پارلمان سوئد هستند که به تحولات ایران و اعتراضات ۱۴۰۱ واکنش نشان دادند. از میان آن‌ها، اردلان شکرابی که پیش از ورود به پارلمان به عنوان وزیر امور مدنی و بیمه‌های اجتماعی سابقه حضور در دولت سوئد را هم داشته، از نزدیک تحولات ایران را دنبال می‌کند. او در اعتراضات جنبش زن زندگی آزادی به شدت فعال بود و کفالت سیاسی «مهدی کرمی»، معترض محکوم به اعدام را برعهده گرفته بود.
پارلمان سوئد با این سیاستمداران ایرانی‌تبار خود، اردیبهشت امسال طرح تروریستی شناخته شدن سپاه پاسداران را تصویب کرد. پیش از آن، پارلمان اروپا با اکثریت قاطع خواستار تروریستی شناخته شدن سپاه پاسداران شده بود.
از کارزار حمایت از ورود زنان به ورزشگاه تا ورود به پارلمان بلژیک
بدون شک یکی از فعال‌ترین ایرانی‌تبارهای پارلمان‌های خارجی، دریا صفایی بوده است.
این نماینده پارلمان بلژیک که سابقه فعالیت سیاسی را از دوران دانشجویی و همزمان با اعتراضات دانشجویی ۱۸ تیر ۷۸ با خود دارد، به دنبال اعتراضات گسترده سال ۱۴۰۱ چه در شبکه‌های اجتماعی، چه در صحن پارلمان و چه در تجمع‌های خیابانی در کنار علیرضا آخوندی بسیار فعال بوده است.
این دو فعال‌ترین اعضای پارلمان‌های خارجی بودند که از تجمع بزرگ ایرانیان در بروکسل برای حمایت از تروریستی خواندن سپاه پاسداران حمایت کردند. او کفالت سیاسی «محمد حسینی»، معترض محکوم به اعدام را نیز برعهده گرفته بود.
دریا صفایی پیش از ورود به پارلمان بلژیک کارزاری برای حمایت از ورود تماشاگران زن ایرانی به ورزشگاه‌ها را به راه انداخته بود که بازتاب بسیاری داشت.
این نماینده پارلمان بلژیک به «ایران‌وایر» گفت که از همان زمانی که این کارزار را به راه انداخته بود متوجه شد که بهتر است در بطن سیاست بلژیک حضور داشته باشد، چراکه غرب اطلاع زیادی از مطالبات ملت ایران ندارد و فکر می‌کند مردم این ماندگاری رژیم جمهوری اسلامی را می‌خواهد.
او اضافه کرد: «کشته شدن مهسا داغی بر دل همه ایرانیان شد و فرصتی برای اینکه همه ملت ایران به‌پا خیزد. ایرانیان مقیم خارج، که به خاطر فشارهای گوناگون مجبور به ترک کشور شده‌اند و خود از قربانیان جمهوری اسلامی هستند هم بخشی از این ملت یکپارچه هستند. به همین دلیل و با همین انگیزه تمام ایرانیان برای آزادی میهن و هم‌میهن خود به هم پیوستند.»
این نماینده ۴۸ ساله پارلمان بلژیک معتقد است که بعد از جنبش «زن زندگی آزادی»، نگاه پارلمان‌های اروپایی به ایران و ایرانی تغییر کرد و انگار از یک خواب چندین ساله بیدار شدند. او به ایران‌وایر گفت: «سیاستمداران غربی فهمیدند که مردم ایران خواهان تغییر رژیم هستند و نه اصلاحات داخل رژیم که هرگز مقدور نیست. دیدند که ایرانیان ارزش‌های مشترکی مانند آزادی‌های فردی، آزادی زنان و سکولاریسم دارند و ایرانیان در خط مقدم مبارزه جهانی با توتالیتاریسم و اسلام‌گرایی افراطی قرار دارند. مسلما این چهره برایشان جذاب و تحسین‌برانگیز بود. چراکه شهامت ملت ایران برای خود غرب روزنه‌ای از امید گشود برای آینده‌ای امنتر برای منطقه و کل جهان.»
دریا صفایی اضافه کرد که همکارانش در پارلمان بلژیک در اوج اعتراضات مردم هر روز از تحولات داخل ایران می‌پرسیدند و با تحسین به خیزش مردم ایران نگاه می‌کردند. او معتقد است که مردم ایران در مسیر پیروزی بر جمهوری اسلامی قرار دارند.
نروژ و دو عضو ایرانی پارلمان آن
«محمود فرهمند»، سیاستمدار ۴۴ ساله ایرانی‌تبار در نروژ و «مسعود قره‌خانی»، سیاستمدار ۴۰ ساله متولد تهران، هر دو عضو پارلمان نروژ هستند. فرهمند از حزب محافظه‌کار و قره‌خانی از حزب سوسیال دموکرات.
مسعود قره‌خانی که ریاست پارلمان نروژ را نیز به عهده دارد، در یک سال گذشته با انتشار پیام در شبکه‌های اجتماعی یا مصاحبه و سخنرانی به سرکوب معترضان داخل ایران اعتراض کرد. محمود فرهمند هم در واکنش به جنبش زن زندگی آزادی و قیام سراسری مردم ایران بارها به بیان نظرات خود پرداخت.
او درباره دلایل واکنش گسترده نمایندگان ایرانی‌تبار پارلمان‌های خارجی به اعتراضات ۱۴۰۱ مردم ایران، به ایران‌وایر گفت که به اعتقاد او گستردگی جنبش مردمی زن زندگی آزادی در ایران و تعداد افرادی که در سراسر ایران در این جنبش فعال بودند، تاثیر زیادی روی سیاستمداران ایرانی‌تبار در کشورهای دیگر گذاشت.
او همچنین پوشش رسانه‌ای قوی از این اعتراضات چه از سوی خبرنگاران ایرانی و چه در رسانه‌های غربی را یکی دیگر از دلایل واکنش گسترده نمایندگان ایرانی‌تبار پارلمان‌های خارجی دانست. او معتقد است که فقر و بیشتر شدن مشکلات مردم ایران که وضعیت زندگی را برایشان دشوار کرده است هم دلیل دیگری برای حمایت سیاستمداران ایرانی‌تبار در کشورهای خارجی بوده است.
محمود فرهمند با بیان اینکه پیشتر با انتشار مقالاتی در مطبوعات نروژ درباره ماهیت ضدحقوق بشری و تروریستی رژیم ایران اطلاع‌رسانی کرده بود، به ایران‌وایر گفت «سیاستمداران در اروپا تمرکز چندانی روی مسائل ایران ندارند و این سیاستمداران ایرانی‌تبار در غرب و کشورهای دیگر هستند که باید مسایل ایران را برای سیاستمداران دیگر کشورها روشن کنند. وقتی من مسائلی را در مورد ایران در پارلمان مطرح کردم همه احزاب در این بحث‌ها شرکت کردند و از مردم ایران پشتیبانی کردند؛ از چپ و کمونیست گرفته تا محافظه‌کار.
برلین پایتخت اعتراضات و ایرانی‌تبارهای آلمان
ایرانی‌تبارها در پارلمان آلمان نیز جزو فعال‌ترین سیاستمدارانی بودند که در اوج جنبش زن زندگی آزادی از اعتراضات مردم ایران حمایت کردند. یکی از تفاوت‌های فعالیت ایرانی تبارها در آلمان، تجمع‌های گسترده ایرانیان در شهرهای مختلف به ویژه برلین بود که توجه جهانی بسیاری به خود جلب کرد.
«کاوه منصوری»، نماینده ایرانی‌تبار حزب سوسیال دموکرات از نمایندگان ایرانی تبار این کشور بود که آذر ۱۴۰۱ در پارلمان این کشور درباره وضعیت بازداشت‌شدگان از جمله «حمید» و «فرزانه قره‌حسنلو» سخنرانی کرد.
«امید نوری‌پور»، نماینده ایرانی‌تبار از حزب سبزهای آلمان نیز همزمان با اوج‌گیری اعتراضات ضدحکومتی ۱۴۰۱ در ایران در تجمعی در آن کشور مرکز اسلامی هامبورگ را لانه جاسوسی جمهوری اسلامی خواند. این سیاستمدار ۴۸ ساله در گفت‌وگو با یک شبکه تلویزیونی در آلمان گفته بود که مردم ایران دیگر امیدی به اصلاحات در کشورشان ندارند.
از کانادا تا نیوزلند؛ حمایتی که قطع نشده است
علاوه بر سیاستمداران ایرانی‌تبار در اروپا، در پارلمان‌های کانادا و نیوزلند نیز صدای نمایندگان ایرانی‌تبار علیه سرکوب مردم معترض ایران بلند شد. «علی احساسی»، عضو پارلمان کانادا از حزب لیبرال و رئیس کمیته روابط خارجی این پارلمان از سیاستمداران فعال در حمایت از جنبش اعتراضی مردم ایران بود.
او نوروز امسال در سخنرانی در پارلمان کانادا به سرکوب اعتراضات مردم ایران اشاره کرد. «مجید جوهری»، دیگر نماینده ایرانی‌تبار در پارلمان کانادا هم از اعتراضات مردم ایران حمایت کرد. در این بین اما آخرین واکنش و اقدام خبرساز، دفاع نماینده ایرانی تبار پارلمان نیوزیلند از جنبش اعتراضی مردم ایران بود.
«گلریز قهرمان»، ۱۲ مرداد امسال در جلسه‌ای که «رضا نظرآهاری»، سفیر جمهوری اسلامی در نیوزیلند حضور داشت با او درباره کشته شدن مهسا امینی و سرکوب معترضان در ایران به بحث پرداخت. تصاویر مجادله او با سفیر جمهوری اسلامی در حالی‌که عکس‌های مهسا امینی روی تخت بیمارستان را نشان می‌داد در شبکه‌های خبری منتشر شد.
در حالی که نمایندگان مجلس شورای اسلامی به اسم نماینده ملت ایران هستند اما در میانه سرکوب خونین مردم معترض خواهان اعدام دستگیرشدگان بودند، نمایندگان ایرانی‌الاصل پارلمان‌های کشورهای دیگر، حمایتی به یادماندنی از ایرانیان بی‌پناه در داخل ایران کردند. آیا اقدامات دیگری از آن‌ها در دفاع از حقوق تاراج شده مردم ایران در راه است؟