معاون اول ابراهیم رئیسی گفت آب دریا تا اوایل سال آینده به اصفهان و تا پایان کار این دولت به زاهدان می‌رسد
محمد مخبر، معاون اول ابراهیم رئیسی، اعلام کرد که آب دریای عمان تا اوایل سال آینده به اصفهان و تا پایان دوره کار این دولت به زاهدان می‌رسد. این طرح بخشی از پروژه انتقال آب دریای عمان و خلیج فارس به شرق و فلات مرکزی ایران است.
در جلسه‌ای که با حضور وزیران نیرو و صنعت، معدن و تجارت و برخی مدیران بنگاه‌های بزرگ اقتصادی برگزار شد، مخبر، معاون اجرایی رئیس‌جمهوری، از حاضران خواست طرح جامعی برای انتقال آب از دریای عمان تهیه کنند.
معاون اول ریاست‌جمهوری در این جلسه راه‌اندازی خطوط انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی و استان‌های پر تنش آبی را طرح ماندگار دولت سیزدهم خواند و مدعی شد: «[از این طرح] به‌عنوان طرح ماندگار دولت سیزدهم در تمامی محافل علمی و نخبگانی کشور یاد می‌شود که بخش مهمی از این موفقیت و دستاورد دولت سیزدهم به‌دلیل پیش‌بینی و تدوین مدل تامین مالی این پروژه‌ها بود، که توانستیم بخشی از این خطوط را، به‌ویژه در شهر یزد، بهره‌برداری کنیم، تا جایی که در تابستان سال جاری، این شهر با کوچک‌ترین مسئله تنش آبی مواجه نبود.»
او همچنین در مورد شیرین‌سازی و انتقال آب دریا و استفاده از آب‌های نامتعارف گفت: «تجربه وزارت نیرو در خصوص بهره‌گیری از طرح آبیاری زیرسطحی و کاهش مصرف آب و افزایش راندمان تولید سه‌برابری نشانگر اهمیت به‌روز بودن و بهره‌گیری از فناوری در توزیع منابع آبی است.»
بر اساس این گزارش، در پروژه انتقال آب دریای عمان و در کریدور شرق، پیشرفت کلی طرح تا پایان آذر امسال حدود ۱۳ درصد و همچنین پیشرفت ماهیانه کریدور شرق تا زاهدان ۲۴ درصد اعلام شد. همچنین، بر اساس این گزارش، پروژه انتقال آب در مرحله نخست با پیشرفت ۵۷ درصدی تا اوایل سال آینده به اصفهان می‌رسد.
مخبر در حالی این طرح را طرح ماندگار دولت سیزدهم می‌خواند که مهر امسال، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان اعلام کرد که انتقال آب از دریای عمان به اصفهان سبب احیای رودخانه زاینده‌رود نمی‌شود و در این مورد اطلاعات غلط به مسئولان داده شده است.
ابوالفضل قربانی، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان، در این‌باره گفت: «امیدوارم وزیر نیرو، که مسئول مستقیم این حوزه است، پاسخ مناسبی برای این موضوع داشته باشد.»
دولت در حالی بر اجرای این طرح پافشاری می‌کند که پیش از این طرح‌های بسیاری برای احیای زاینده‌رود وجود داشته است و خبری از سرنوشت آن طرح‌ها نیست. عباس حاج رسولی‌ها، رئیس کمیسیون حقوقی، سرمایه‌گذاری، و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان، نیز با اشاره به اینکه تونل سوم کوهرنگ برای احیای زاینده‌رود به بهره‌برداری نرسیده است، گفته بود: «سال‌ها قبل، از سهمیه تونل دوم کوهرنگ (یکی از منابع تامین آب رودخانه زاینده‌رود) به یزد آب‌رسانی کردند، در حالی که طرح‌های وعده داده شده تا کنون افتتاح نشده و لازم است این موضوع از سوی رئیس‌جمهور بررسی شود.»
دولت مدعی است که در مرحله نخست انتقال آب از دریای عمان ۷۰ میلیون مترمکعب و در مرحله دوم ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب به اصفهان منتقل می‌شود. برخی کارشناسان محیطزیست بارها در مورد طرح انتقال آب دریای عمان هشدار داده بودند و گفته بودند که از لحاظ علمی، شیرین‌سازی آب دریای عمان، به‌خصوص در دریاچه هامون، اثرات مخرب زیست‌محیطی دارد و اجراشدنی نیست.
محمدرضا رضایی، عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زابل، در همین مورد هشدار داده بود که از بین رفتن زیست‌بوم و خروجی شورابه آب نمک از مواردی است که باید در این طرح به آن فکر شود. او گفته بود که با این اقدام دولت، محیطزیست منطقه در خطر قرار می‌گیرد.
این استاد دانشگاه در آبان امسال در مورد خطر این طرح برای موجودات دریایی نیز هشدار داده بود: «تصور کنید یک گروه بسیار بزرگ از ماهی‌ها و حتی موجودات کوچک‌تر در مجاورت یک پمپ قرار گیرند که در حال مکیدن هزاران یا میلیون‌ها گالن آب در روز است. این نوع آب‌گیری‌ها می‌تواند از طریق برخورد باعث جابه‌جایی و آسیب [زدن] به حیات دریایی محلی شود. ماهی‌ها و ارگانیسم‌های بزرگ‌تر می‌توانند در صفحه توری‌های ورودی به دام بیفتند، در حالی که موجودات کوچک‌تر می‌توانند عبور کنند و به این لوله‌های ورودی مکیده شوند.»
او همچنین در مورد تخلیه آب‌نمک دفع‌شده به اقیانوس اعلام کرد که حداکثر شوری آب مورد نیاز برای زنده ماندن ماهی‌ها حدود ۵.۳ درصد است. از آنجا که اقیانوس‌ها خودتنظیم‌اند، چنین شرایطی در اقیانوس همواره به وجود می‌آید. ولی مشکل وقتی ایجاد می‌شود که شوری موضعی بر اثر ریزش مقادیر زیادی شورابه غلیظ از خروجی آب‌شیرین‌کن، به‌ویژه در مناطقی با جریان‌های کندتر آب، افزایش یابد.
حسین آخانی، دیگر کارشناس محیطزیست، نیز این طرح را از اشتباهات بسیار بزرگ در ایران می‌خواند و معتقد است که مافیای آب پشت این طرح است. این کارشناس محیطزیست میگوید: «بسیار مشخص است مافیایی که تا حالا پیگیر سدسازی در انتقال آب بود، در حال حاضر با تعریف جدیدی از تامین آب، منافع خود را حفظ می‌کند. همه متخصصان اقتصاد معتقدند چنین انتقالی هزینه‌های کلانی را روی دوش کشور می‌گذارد و به‌هیچ‌وجه به‌صرفه نیست.»
او معتقد است دولت به‌جای اینکه از دریای عمان و خلیج فارس با این طرح پرهزینه آب را منتقل کند، باید به سراغ مصرف بهینه آب در مناطق کویری برود. بر این اساس، شیرین کردن آب یکی از پرهزینه‌ترین راه‌های انتقال آب شناخته می‌شود که به تولید آب خاکستری و بر هم خوردن توان زیستی و بوم‌شناختی (اکولوژیکی) این مناطق منجر می‌شود.
به عقیده کارشناسان محیط‌زیستی، هرگونه انتقال میان‌حوضه‌ای از نظر زیست‌محیطی کار اشتباهی است، زیرا این اقدام باعث بر هم خوردن تعادل بوم‌شناختی منطقه می‌شود. پیش از این نیز انتقال آب از دریاچه خزر به استان‌های شرقی و جنوب شرقی ایران مطرح شده بود. بعید نیست دولت پس از پایان این طرح دوباره به سراغ آن طرح برود. از سوی دیگر، این اقدام دولت می‌تواند منجر به راه افتادن موج گسترده مهاجرت مردم به مناطقی شود که آب به آنجا منتقل می‌شود و همین باعث مصرف تصاعدی آب شود و روند تخریب محیطزیست را شتاب بخشد، زیرا این اقدام منجر به تغییر شیوه زندگی و شغلی مردم می‌شود.
ممکن است صنایعی که آب زیادی مصرف می‌کنند، مانند کاشی‌سازی و صنایع فولاد، در آن مناطق کویری بیشتر شود. از سوی دیگر، عمق کم خلیج فارس این منطقه را جای نامناسبی برای ساخت کارخانه‌های شیرین‌سازی آب می‌کند و وجود این کارخانه‌ها چنین مناطقی را یک قدم به بحرانی بزرگ‌تر در حوزه محیطزیست نزدیک‌تر می‌کند.
به وجود آمدن کویرهای دریایی در مقصدهای انتقال آب نیز یکی دیگر از بحران‌های پیش رو است. کویر دریایی به جایی گفته می‌شود که آب دارد، ولی هیچ موجود زنده، ماهی، آبزی، و حتی مرجان در آنجا وجود ندارد. علت هم این است که دمای آب چنان افزایش پیدا می‌کند و آلودگی چنان افزایش می‌یابد که امکان زیست هیچ موجود زنده‌ای وجود ندارد.
گویا دولت فقط در صدد آن است که از سود کوتاه‌مدت این پروژه‌ها استفاده تبلیغاتی کند و همانند دولت‌های سابق، چندان به تخریب محیطزیست نمی‌اندیشد و گوش شنوایی نیز برای شنیدن هشدارهای کارشناسان ندارد.