بررسی‌ها حاکی از کاهش شاخص نابرابری در سال‌های اخیر هستند. این درحالیست که خط فقر در جامعه ایران بالاتر رفته و درآمد حقیقی مردم نیز طی 12 سال اخیر دچار کاهش شده است.
به گزارش اکوایران، ضریب جینی که یکی از شاخص‌های اندازه‌گیری نابرابری است که در سال‌های اخیر رو به کاهش گذاشته است.
افزایش ضریب جینی به منزله افزایش نابرابری بوده و کاهش آن در زمره کاهش نابرابری به شمار می‌آید.
برخی از کارشناسان عنوان می‌کنند کاهش در ضریب جینی لزوما به معنای بهبود سطح زندگی ایرانیان نیست چرا که در دهه اخیر، جمعیت زیر خط فقر افزایش یافته و قدرت خرید ایرانیان نیز کمتر شده است.
بر اساس گزارش منتشر شده از سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران، مشاهده می‌شود ضریب جینی در نقاط شهری در سال 1390 حدود 0.3568 بوده و در سال 1392 به پایین‌ترین مقدار خود در 12 سال اخیر یعنی 0.3512 رسیده است. پس از این مقطع تا سال 1397 به شدت افزایش یافته و به 0.3940 رسیده است. این درحالیست که پس از سال 97 این شاخص نزولی بوده و در سال گذشته با رقم 0.3696 به ثبت رسیده است. هرچند شاخص اندازه‌گیری نابرابری ثبت شده در 1401 پایین‌ترین رکورد پس از سال 96 است اما همچنان بالاتر از نیمه ابتدایی دهه 90 قرار دارد.
کاهش درآمد واقعی آحاد مردم، رو به زوال رفتن طبقه متوسط در ایران
برخی از اقتصاددانان معتقدند این کاهش نابرابری در سال‌های اخیر عمدتا ناشی از این بوده که قدرت خرید تمامی افراد جامعه پایین‌تر آمده و طبقه متوسط جامعه تقریبا رو به زوال رفته است.بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان هزینه‌کرد ماهیانه خانوار به قیمت ثابت نیز در دهه اخیر روندی نزولی داشته است به شکلی که از سال 1390 تا 1401 حدود 12 درصد از هزینه‌های واقعی خانوار ساکن در نقاط شهری کسر شده است. گفتنی است که تغییرات هزینه واقعی تقریبا نشان‌دهنده تغییرات مصرف خانوار بوده و اثر تورم از آن خارج شده است. البته هرچند در دو سال اخیر، هزینه‌کرد خانوار تاحدودی افزایش یافته اما هنوز به شکلی قابل تشخیص، پایین‌تر از ابتدای دهه 90 است.
افزوده شدن حدود 6.5 میلیون نفر به افراد زیر خط فقر طی دهه اخیر
بر اساس آمارهای بانک جهانی، در سال 2011 حدود 20 درصد از جمعیت ایران زیر خط فقر قرار داشتند. این درحالیست که در سال 2021 (آخرین آمار در دسترس) بیش از 28.1 درصد جمعیت ایران زیر خط فقر قرار گرفته‌اند.
با فرض متوسط جمعیت 80 میلیون نفری طی دهه اخیر، مشاهده می‌شود طی سال‌های مذکور تقریبا 6.5 میلیون نفر به افراد زیر خط فقر اضافه شده است.
با توجه به آمارهای بیان شده، می‌توان مشاهده کرد که در دهه اخیر، علاوه بر اینکه میزان مصرف هر خانوار طی 12 سال اخیر کاهش داشته است، جمعیت زیر خط فقر نیز بیشتر شده است. به همین ترتیب می‌توان مشاهده کرد ادعای برخی کارشناسان در تحلیل ضریب جینی تحت عنوان اینکه نابرابری به قیمت کمتر شدن درآمد حقیقی آحاد مردم کاهش یافته است، ظاهرا با داده‌ها سازگاری دارد.