در شرایطی که تنش میان ایران و آمریکا به بالاترین حد خود رسیده، دغدغه اصلی آلمان دور کردن خطر جنگ از منطقه خلیج فارس است. هایکو ماس با همین انگیزه به ایران سفر کرده است.
خطر جنگ در خلیج فارس یک تهدید جدی و نگران‌کننده است. در ماه‌های گذشته دونالد ترامپ به راهکرد “فشار حداکثری” روی آورده و شدیدترین تحریم‌های ممکن را بر اقتصاد ایران وضع کرده است.
ایالات متحده حکومت ایران را به ایجاد آشوب و ناامنی در منطقه متهم کرده و جمهوری اسلامی را برای خرابکاری در چهار نفتکش امارات در نزدیکی بندر فجیره مقصر می‌داند.
ایالات متحده حضور نظامی خود را در منطقه تقویت کرده و از شمار کارکنان دیپلماتیک خود در عراق کاسته است.
در واکنش به اقدامات آمریکا، دولت ایران نیز قصد دارد گام به گام تعهدات خود را در چارچوب توافق برجام کاهش دهد، زیرا معتقد است که با بیرون رفتن آمریکا از برجام، ایران از ثمرات اقتصادی برجام محروم مانده است.
توافق اتمی معروف به برجام برای جلوگیری از برنامه هسته‌ای ایران، در سال ۲۰۱۵ طی مذاکرات فشرده ایران با کشورهای چین، روسیه، فرانسه، بریتانیا، آلمان و آمریکا صورت گرفت اما در مه سال گذشته دونالد ترامپ خروج یکجانبه کشورش از آن را اعلام کرد.
ایران اعلام کرده است چنانچه قدرت‌های امضاکننده برجام تا تاریخ هفتم ژوئیه ۲۰۱۹ سازوکار تازه‌ای برای حمایت از ایران ارائه ندهند، بار دیگر برنامه هسته‌ای خود را فعال خواهد کرد.
هدف اصلی وزیر خارجه آلمان: نجات برجام
آلمان در هماهنگی و توافق با کشورهای بریتانیا و فرانسه، مصمم است که به رغم خروج آمریکا از برجام به این توافق پراهمیت وفادار بماند. هایکو ماس، وزیر خارجه برای ابلاغ همین پیام به تهران می‌رود.
وزیر خارجه آلمان قصد دارد زمامداران ایران را به “آرامش، خردمندی و تنش‌زدایی” فرا بخواند.
هدف ماس به ویژه آن است که دولتمردان ایرانی را متقاعد کند که با راه افتادن اینس‌تکس، یعنی سازوکاری تازه و مستقل برای دور زدن تحریم‌های آمریکا، همکاری کشورهای عمده اروپایی با ایران نتایج مفید و مؤثری به بار خواهد آورد.
ایالات متحده که انزوای کامل ایران را دنبال می‌کند، از سفر ماس به تهران خشنود نیست، اما آلمان مصمم است همراه با متحدان اروپایی خود برجام را نجات دهد.
دویچه وله:
دورنمای مبهم توافق
ایران “فشار حداکثری” آمریکا را یک جنگ اقتصادی علیه خود می‌داند و با تمام نیرو با پیامدهای آن مبارزه می‌کند: صادرات نفت به پایین‌ترین حد خود رسیده و ریال، پول ملی ایران، تا دوسوم ارزش خود را از دست داده است.
تورم و گرانی به سطح کم‌سابقه‌ای رسیده و با این که مواد غذایی و دارو از اقدامات تحریمی معاف هستند، کمبود این مواد نیز برای عموم مردم محسوس است.
فشارهای آمریکا اردوی اصول‌گران و بنیادگرایان را در حاکمیت ایران تقویت کرده است؛ آنها که همواره از دشمنی غرب سخن می‌گفتند، اکنون مواضع خود را اثبات‌شده می‌بینند.
با این که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرده است که ایران همچنان به تعهدات خود در چارچوب برجام وفادار است، اما با افزایش فشارها بر ایران، انتظار می‌رود که جمهوری اسلامی به مواضع تندتری روی بیاورد، که بیش از پیش به تنش دامن خواهد زد.
در آغاز هفته وزارت امور خارجه ایران پیشنهادهای آمریکا و فرانسه، مبنی بر آغاز مذاکراتی تازه بر سر برنامه موشکی خود را به کلی رد کرد و وزیر خارجه ایران تصریح کرد که غرب به توافقی بهتر از برجام دست نخواهد یافت.
سایت نطنز؛ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید ایران به تعهداتش در رابطه با توافق اتمی عمل می‌کند
“نرمش” آمریکا
دونالد ترامپ، در روزهای گذشته با لحنی ملایم‌تر در نزاع با ایران سخن گفته است. او تصریح کرد که به دنبال تغییر رژیم در ایران نیست، بلکه تنها قصد دارد این کشور را از دستیابی به سلاح هسته‌ای باز دارد. او تأکید کرد که برای مذاکره با سران ایران آماده است.
به نظر می‌رسد که ترامپ از دیدگاه افراطی مشاور امنیتی خود جان بولتون، که همواره خواهان تغییر رژیم در ایران بوده، فاصله گرفته است.
.در همین راستا گمان می‌رود که مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز، موضع خود را با دیدگاه رئیس جمهور هماهنگ کرده و اکنون با لحن ملایم‌تری درباره ایران سخن می‌گوید، هرچند که در رابطه با ایران همچنان بر خواسته‌های پیشین تأکید می‌کند.
بسیاری نگران تاثیر خطرناک جان بولتون، مشاور امنیت ملی، بر ترامپ هستند
آینده‌ای پربیم و امید
دونالد ترامپ با ارسال ناو هواپیمابر و چند بمب افکن به منطقه خلیج فارس نشان داد که تنش با ایران را جدی گرفته و حاضر است تا مراحلی خطرناک پیش برود. او به صراحت می‌گوید که در عین ترجیح گفتگو با ایران، برای مقابله نظامی هم آماده است.
با توجه به این اوضاع خطرناک است که تلاش‌های دیپلماتیک چندی شروع شده است. همزمان با وزیر خارجه آلمان، شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن نیز با تلاش میانجیگری به تهران رفته است.
عمان و عراق، دو کشوری که هم با ایران و هم با آمریکا روابط نزدیک دارند، تلاش‌هایی آشکار و پنهان شروع کرده‌اند.
تمام تلاش‌های دیپلماتیک بر این هدف متمرکز است که ایران و آمریکا را به گفتگوی رویارو وادارند؛ این هدف تنها وقتی قابل حصول است که آمریکا از اقدامات تحریمی علیه ایران بکاهد.
در درازمدت تنها توافقی می‌تواند کارساز باشد که منافع همه اطراف را تأمین کند؛ چارچوبی که امنیت و ثبات ایران و عربستان، دو رقیب بزرگ منطقه‌ای، را تضمین کند. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، همین چند روز پیش گفت که کشورش برای مذاکره مستقیم با عربستان سعودی آماده است.