صادرات پرندگان حفاظت شده خوزستان به مقصد کشور‌های عربی همسایه مساله‌ای نیست که به راحتی بتوان از آن گذشت به‌ویژه وقتی که پای مدیران ارشد اداره محیط زیست منطقه نیز در میان باشد.
این روز‌ها صادرات پرندگان بومی در استان خوزستان به راحتی انجام می‌پذیرد و هیچ نهاد بالادستی هم به این موضوع اهمیت نمی‌دهد که چگونه حیات وحش منطقه توسط افرادی که اتفاقا هیچگونه نیاز مالی ندارند زنده‌گیری و به کشور‌های عربی قاچاق می‌شود، کشور‌هایی که اتفاقا به شدت محیط زیست خود را پاس داشته و در نگهداری و غنی کردن ذخایر ژنتیکی و زیستی مرتبط با محیط زیست کشورشان دقت می‌کنند و از راه قاچاق و واردات سرمایه‌های طبیعی کشور ایران و شاید سایر کشور‌ها، به دنبال غنی‌سازی خود از منظر زیست محیطی هستند. ایرادی که البته نه به این کشور‌ها به عنوان مقصد صادرات حیوانات که به متولیان محیط زیست و منابع طبیعی کشور ما به عنوان مبدا ارسال این گونه‌ها وارد است.
در یک مورد خاص می‌توان به تلاش‌های شهر دوبی برای غنی سازی محیط زیست خود اشاره کرد. دوبی با تکثیر آهوی شنی و جبیر و نگهداری دقیق از این گونه نادر امروز تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین مناطق حفاظت از آهو در جهان شده است؛ این درحالی است که در کشور ما آهوی ریم به عنوان گونه‌ای کمیاب در جهان در منطقه حفاظت شده میش داغ واقع در استان خوزستان توسط شکارچیان معروف این منطقه قتل عام می‌شود و سازمان حفاظت از محیط زیست هم به راحتی با آسیب به محیط زیست کشور کنار می‌آید تا جایی که این گمان را ایجاد می‌کند که آیا سازمان محیط زیست دارای زد و بند‌های پنهان با قاچاقچیان و شکارچیان یقه سفید است که اینگونه دست از حمایت محیط زیست شسته است؟
صادرات پرندگان توسط افراد سرشناس در خوزستان
ناصر عبیات، کنشگر محیط زیست اهل استان خوزستان با اشاره به افزایش صادرات پرندگان بومی و مهاجر در خوزستان به‌ویژه طی ۵ سال اخیر توضیح می‌دهد: «افرادی که برای زنده‌گیری و صادرات پرندگان اقدام به ساخت محمیه می‌کنند افراد شاخص و سرشناس هستند یعنی شهروندان عادی و افراد کم‌برخوردار و به لحاظ اقتصادی ضعیف نمی‌توانند به محمیه غذارسانی و آبرسانی کرده و برای فعالیت در این مناطق اقدام به استخدام کارگر کنند. در واقع این افراد در منطقه شاخص بوده و از امتیاز‌ها و رانت‌های ویژه‌ای برخوردارند، زیرا تنها این اشخاص هستند که می‌توانند به مناطقی که محمیه‌سازی موفق خواهد بود دسترسی داشته باشند.»
«در سال‌های اخیر قاچاق پرندگان بومی و در حال انقراض مانند بلبل خرما به کشور‌های عربی توسط سودجویان انجام می‌شود به این نحو که ابتدا این پرنده زیبا و خوش صدا توسط شکارچیان حیات وحش زنده‌گیری و جدا شده و بعد به کشور‌های حاشیه خلیج فارس قاچاق می‌شود. این درحالیست که بر اساس کنوانسیون بین‌المللی “CITES ” یا کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های در معرض خطر انقراض جانوران و گیاهان وحشی که ایران نیز به آن پیوسته است هرنوع تجارت بین‌المللی حیوانات و گیاهان وحشی که در معرض خطر و نابودی قرار دارند ممنوع است. ایران نیز جزو اولین کشور‌هایی است که به این کنوانسیون ملحق شده است به نحوی که کشور‌های عضو این کنوانسیون مبالغ زیادی را به عنوان کمک مالی برای حفاظت از گونه‌های در معرض انقراض حیات وحش ایران پرداخت کرده‌اند.»
«به عنوان یک فعال محیط زیست که به کار ترویج و آموزش محیط زیست در جوامع محلی مشغول است، متعجبم که چگونه مدیرکل محیط زیست استان یا معاونت محیط طیبعی، در مقابل صادرات گونه‌های کمیاب پرندگان سکوت اختیار کرده و براساس کدام مجوز‌های قانونی این مجوز‌ها را امضا کرده است. سندی به دست ما رسیده که نشان می‌دهد مجوز صادرات پرندگان در معرض انقراض کشور به کویت توسط آقای اشرفی مدیرکل محیط زیست استان خوزستان امضا شده است. هفته‌ای یکبار و گاهی هر دو هفته یکبار این قاچاق انجام شده و دینار‌های کویت به جیب سودجویان می‌رود.»
صادرات دولتی حیات وحش؟!
«در این سند مجوز صادرات ۸۵۰ قطعه پرنده مختلف از جمله بلبل خرما به مقصد کویت از طریق یک شرکت به مقصد کویت ارائه شده است. این در حالیست که در کشور ما شرکتی برای صادرات گونه‌های بومی و در حال انقراض وجود ندارد که شرکت ذکر شده در سند دومین شرکت در این زمینه باشد. مشخص است که این کار از طریق یک‌سری زد و بند‌هایی انجام گرفته است آنچنانکه وقتی ماموران فرودگاه بین‌المللی اهواز از ارسال محموله پرندگان ذکر شده در نامه ممانعت کردند با هماهنگی مدیرکل اداره محیط زیست خوزستان تعدادی از محیط‌بان‌ها به فرودگاه رفته و عنوان می‌کنند که این محموله مجوز قانونی دارد و در نهایت این پرندگان به کویت ارسال می‌شوند.»
«بلبل خرما در خوزستان از گونه‌های مهم، نادر و در حال انقراض است که در این سند مجوز صادرات آن داده شده است. متاسفانه ما به جای آموزش به جوامع محلی برای ترویج حفاظت از گونه‌های کمیاب و در معرض انقراض اقدام به حمایت از صادرات آن‌ها به کشور‌های عربی می‌کنیم. حتی ایرانیان حاضر در کویت ناراحتند که چرا گونه‌های کمیاب ایران به کشور دیگری ارسال می‌شود. مثلا قیمت هر قطعه بلبل خرما در ایران ۳۰۰ هزار تومان است، اما برای هر قطعه از همین پرنده در کویت ۳ تا ۴ میلیون تومان پرداخت می‌شود. طبق تعهد ایران به کنوانسیون “CITES ” هرگونه تجارت گونه‌های حیوانی و گیاهی در معرض خطر انقراض ممنوع است.»
«خوزستان تنها استانی در کشور است که محموله حاوی صادرات پرندگان به صورت قانونی به مقصد کشور‌های عربی ارسال می‌شود.»
با توجه به نامه‌ای که سربرگ سازمان محیط زیست و امضای مدیرکل استان خوزستان را در خود دارد و همچنین با توجه به مشخص بودن وضعیت در معرض خطر بودن همه یا برخی از گونه‌های پرندگان درج شده در نامه از جمله بلبل خرما، زمان آن رسیده که سازمان محیط زیست کشور پاسخگوی این نامه و چگونگی اجازه صادرات پرندگان به کشور‌های عربی با امضای مدیرکل اداره محیط زیست استان خوزستان بوده و شفاف‌سازی‌های لازم در این خصوص را انجام دهد.
جامعه 24 :