بار دیگر حاشیه به متن آمد و تخصص به کناری گذاشته شد. طبق اعلام دفترچه نهمین آزمون استخدامی دستگاه‌های اجرایی کشور، قرار است داوطلبان این آزمون بابت تاهل و به نسبت تعداد فرزندان امتیاز اضافه دریافت کنند تا در این مسابقه نابرابر تخصص و عدالت بار دیگر به حاشیه رانده شود.
رها رمضانی: از گذشته اشتغال در بخش دولتی به سبب دارا بودن امنیت شغلی، حقوق و مزایای نسبتا خوب و داشتن اعتبار و وجهه در میان عموم مردم همواره یکی از جذاب‌ترین بخش‌های استخدام و اشتغال در میان مردم و به خصوص جوانان بوده است، زیرا فردی که در یک دستگاه دولتی استخدام می‌شود می‌تواند پیش‌بینی کند که از امنیت شغلی و داشتن حقوق و مزایای نسبتا مکفی برای داشتن یک زندگی مناسب برخوردار خواهد بود.
استخدام در بخش دولتی در ایران دچار چالش‌های بسیاری است؛ به‌طوری‌که حرف‌ها و گمانه‌زنی‌های بسیاری پیرامون این موضوع در بین عموم مردم رواج دارد. از چالش‌های پیش‌روی این بخش می‌توان به بحث ناهماهنگی ظرفیت استخدامی و تعداد متقاضیان تصدی مشاغل دولتی اشاره کرد، همچنین از دهه‌های گذشته همواره سهمیه‌هایی برای افراد و گروه‌های خاص در ماجرای استخدام‌های دولتی در نظر گرفته شده است که می‌توان گفت تضییعی در حق سایر متقاضیان است.
حالا در آزمون استخدامی جدید به گروه‌های دارای سهمیه اضافه شده و قرار است گروه دیگری نیز به دلیل دارا بودن سهمیه به جای تکیه بر تخصص و مهارت بیشتر به شانس و سهمیه خود تکیه کنند.
به گزارش جامعه ۲۴ ، در دفترچه نهمین آزمون استخدامی دستگاه‌های اجرایی ذکر دو نکته قابل توجه است؛ در بخش سوم از بند ج در دفترچه آزمون استخدامی به حمایت از قانون خانواده و جوانی جمعیت اشاره شده است، بدین صورت که به ازای تاهل و نیز هر دو فرزند ۲ درصد، مجموعا حداکثر تا ۱۰ درصد به امتیاز مکتسبه آزمون کتبی داوطلب اضافه می‌شود.
در این دفترچه همچنین ذکر شده است که «به ازای تاهل و نیز داشتن هر فرزند، یکسال به سقف محدوده سنی داوطلب که در متن دفترچه راهنما ثبت نام امتحان مشترک فراگیر درج شده اضافه خواهد شد. حداکثر سنوات قابل افزایش برای تاهل و داشتن فرزند، پنج سال است.»
سهمیه‌بندی در انواع آزمون‌ها زمینه‌ساز ایجاد بی‌عدالتی در جامعه
علی امرایی، عضو کمیسیون آموزش دیده بان شفافیت و عدالت در خصوص آزمون استخدامی که دفترچه آن منتشر شده است به جامعه ۲۴ گفت: در این آزمون و آزمون‌های دیگر ما شاهد سهمیه‌هایی هستیم که به برخی افراد اختصاص داده شده است، بحث سهمیه‌ها همیشه محل اعتراض داوطلبانی بوده که مشمول این سهمیه‌ها نبوده‌اند و البته بخشی از این سهمیه‌ها با تشخیص دولت و مجلس به افراد با شرایط خاص اختصاص داده می‌شود.
وی بیان کرد: البته ما معتقد بر این هستیم که این امتیاز باید به بعضی از افراد در جایی به غیر از آزمون‌های سراسری تعلق بگیرد به‌طور مثال در بحث هزینه‌ها اعم از کمک تحصیلی یا شهریه دانشجویی و یا در بحث شرایط آزمون‌ها مانند معافیت از شرایط سنی آزمون‌ها می‌توانیم این امتیاز را لحاظ کنیم.
عضو کمیسیون آموزش دیده بان شفافیت و عدالت اظهار کرد: در خصوص طرحی که مجلس شورای اسلامی تحت عنوان «جوانی جمعیت» به تصویب رسانده است، تبصره‌ای قرار داده‌اند که افراد متاهل در شهرستان‌هایی که نرخ باروری کمتر از ۲.۵ دارند می‌توانند از امتیازی خاص هم در بحث شرایط سنی و هم در بخش آزمون کتبی استفاده کنند.
وی با تاکید بر اینکه این نوع امتیازات را می‌شود قبل یا بعد از پذیرش (نه هنگام پذیرش) برای گروه‌های مدنظر قائل شد، عنوان کرد: امتیازاتی همچون معافیت از شرط سنی هنگام ثبت نام و معافیت از شهریه بعد از پذیرش از جمله امتیازاتی هستند که قبل یا بعد از پذیرش در آزمون می‌توان برای افرادی قائل شد، اما به نظر می‌رسد جامعه و داوطلبان با اعمال مستقیم این امتیاز در نمرات آزمون استخدامی مخالف باشند.
امرایی ضمن موافقت با اعطای سهمیه معافیت شرط سنی و تاکید بر حذف کلی شرط سنی از آزمون‌ها خاطرنشان می‌کند: سن شرکت در آزمون دانشگاه فرهنگیان که سن پذیرش آن ۲۲ سال بود با پیگیری‌ها به ۲۴ سال افزایش پیدا کرد و البته که می‌شود این سن را تا ۳۰ سال هم افزایش داد و در بحث آزمون کتبی نیز بهتر است سهمیه‌ها و مشمولین سهمیه‌ها کمتر شوند که این کاهش به نفع نظام بوده و به عدالت نزدیک است.
عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت با اشاره به سهمیه جدیدی که برای متاهلین از سوی مجلس شورای اسلامی برای استخدام در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: به نظرم می‌توان با اعطای امتیاز مسکن، خودرو و… جوانان را ترغیب به ازدواج کرد نه با اعمال ضریب در نمرات آزمون‌ها یا ایجاد ظرفیتی خاص برای پذیرش که اگر اینگونه هم بشود، باید مازاد بر ظرفیت عادی باشد.
وی گفت: لازم است که سهمیه‌های مختلف کنکور که به بیش از ۲۰ نوع رسیده است سریعا ساماندهی شوند تا احساس ناعدالتی و تبعیض در میان مردم به طور عام و میان نخبگان و دانشگاهیان به طور خاص کاهش یابد.
شهروندان سیستان و بلوچستان در استخدام هم مورد تبعیض اند
مشکلات سهمیه‌بندی جدید در نهمین آزمون استخدامی به موضوع در نظر گرفتن امتیازات ویژه برای متاهلان و افراد دارای فرزند منتهی نمی‌شود چه آنکه در همین دفترچه و ذیل همین شرط، شرط دیگری آورده شده که باعث می‌شود مردم استان محروم سیستان و بلوچستان از همین بند اشتباه نیز بهره‌ای نبرند. در واقع داوطلبان شرکت در این آزمون تنها در استان‌هایی می‌توانند از این امتیاز استفاده کنند که نرخ باروری شهرستان محل زادگاه‌شان، بالای ۲.۵ نباشد، تبصره‌ای که باعث شده مردم استان سیستان و بلوچستان از این امتیاز محروم شوند.
این مساله برای مردم استان سیستان و بلوچستان آنچنان ناراحت‌کننده بود که چندی پیش محمد کریم عزیزی نماینده استان سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها در اینباره گفته بود: براساس قانون جوانی جمعیت قرار است داوطلبان شرکت در آزمون استخدامی به ازای تاهل ۲ امتیاز و نیز به ازای هر فرزند ۲ امتیاز تا سقف ۱۰ امتیاز را در نظر گرفته که می‌تواند به امتیاز مکتسبه آزمون کتبی اضافه شود منتها به شرطی که نرخ باروری شهرستان آن‌ها زیر ۲.۵ باشد، ولی متاسفانه داوطلبان سیستان و بلوچستان که نرخ بالای ۲.۵ باروری در استان را دارند از این امتیاز مستثنی شده‌اند.
امرایی با بیان اینکه موضوع اعطای سهمیه به متاهلین جای بحث بسیار دارد، گفت: اول آنکه اگر سهمیه‌ای داده شده چرا فقط افراد متاهل از آن بهره‌مند شوند و دوم آنکه لحاظ کردن عدد نرخ باروری برای استفاده از سهمیه سبب شده تا سیستان و بلوچستان، تنها استانی که نرخ باروری آن ۳/۴ است نتواند از این سهمیه استفاده کند چرا که قانون نرخ باروری کمتر از ۲.۵ را شرط بهره‌مندی از سهمیه اعلام کرده است و در واقع این تبصره یعنی فقط استان سیستان و بلوچستان از این امتیاز نمی‌تواند استفاده کند.
وی توضیح داد: استان سیستان و بلوچستان با بیشترین نرخ بیکاری مواجه است، حالا با اعمال سهمیه برای همه استان‌ها به جز سیستان و بلوچستان، نرخ بیکاری در این استان مضاعف خواهد شد. وقتی امتیازی در نظر گرفته شده، اما استانی حذف می‌شود قطعا مورد اعتراض قرار خواهد گرفت کما اینکه نمایندگان مجلس در این استان و نمایندگان شورای عالی استان‌ها نیز اعتراضات خود را در این خصوص اعلام کرده‌اند.
عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت در خصوص ایراداتی که بر این طرح وارد است، گفت: برگزاری آزمون کتبی یک بحث تخصصی بوده و بهتر است نمرات شخص بدون اعمال ضریب خاصی در رقابت قرار گیرد و دوم این که اگر امتیازاتی داده شد، نباید سبب شود تا کل شهروندان یک استان نتوانند از امتیاز مذکور استفاده کنند، آن هم استانی که از نظر محرومیت و بیکاری در کشور اول است، این موضوع سبب ایجاد حس تبعیض در بین فارغ التحصیلان دانشگاهی می‌شود که داوطلب آزمون استخدامی هستند.
وی گفت: در واقع قانون برای تشویق افزایش جمعیت و فرزندآوری، برای متاهلین و افراد دارای فرزند، امتیازی را لحاظ کرده است، اما نباید تبصره‌ای گنجانده شود که بر اساس آن یک استان حذف شود.