«محمدجواد ظریف» مقالهای با عنوان «ایران مسیر صلح را چگونه میبیند»، در مجله امریکایی «فارن افرز» نوشته که متعلق به شورای روابط خارجی ایالات متحده است. عنوان فرعی این مقاله، چکیده پیام ظریف است: «روی جمهوری اسلامی به مذاکره از جمله با امریکا گشوده است.»
ظریف که اینک معاون «مسعود پزشکیان»، رییسجمهوری ایران در امور راهبردی است، در این مقاله نوشته است ترور «اسماعیل هنیه»، رییس دفتر سیاسی «حماس» چند ساعت پس از مراسم سوگند ریاست جمهوری پزشکیان در تهران بر این مراسم سایه انداخت و چالشهایی را که پزشکیان در تحقق اهداف سیاست خارجی خود با آنها مواجه خواهد شد، پیشنمایی کرد.
در همین حال افزود: «پزشکیان برای مقابله با تمام دشواریهایی که در سالهای آینده پدید خواهند آمد، آمادگی خوبی دارد.»
در مقاله که عکس آن در مجله فارن افرز، پزشکیان را در لباس سنتی عربی در سفرش به عراق نشان میدهد، ظریف از قول رییسجمهوری ایران گفته او خواهان ثبات و توسعه اقتصادی در خاورمیانه است و تمایل دارد با کشورهای عربی همسایه همکاری و روابط با متحدان ایران را تقویت کند.
او اما افزوده پزشکیان همزمان مایل به «همکاری سازنده با غرب» و «مدیریت تنش با امریکا» در دور دوره ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» است که از حدود یک ماه دیگر آغاز میشود.
در حالی که هیچ نشانهای از سوی «علی خامنهای»، رهبر جمهوری اسلامی و تصمیمگیر اصلی ایران برای مصالحه با غرب دیده نمیشود، «محمدجواد ظریف» در مقاله اخیر خود در مجله امریکایی «فارن افرز» نوشته «مسعود پزشکیان» امیدوار است مذاکراتی برابر درباره توافق اتمی و شاید فراتر از آن با دولت ترامپ انجام شود.
ظریف در این مقاله با تمجید از خامنهای، نوشته که او در بیشتر از سه دهه حکمرانی، ثابت کرده است میتواند در برابر هرگونه تجاوز خارجی از خود دفاع کند.
ظریف در این مقاله گفته است که منطقه خاورمیانه برای مدت طولانی از دخالت خارجی، جنگها، درگیریهای فرقهای، تروریسم، قاچاق مواد مخدر، کمبود آب، بحرانهای پناهجویی و تخریب محیط زیست رنج برده است.
او اضافه کرده است: «برای مقابله با این چالشها، ما به دنبال یکپارچگی اقتصادی، امنیت انرژی، آزادی کشتیرانی تجاری، حفاظت از محیط زیست و گفتوگوی بین ادیان خواهیم بود. این تلاشها میتواند به یک نظم منطقهای جدید منجر شود که وابستگی خلیج فارس به قدرتهای خارجی را کاهش داده و کشورهای منطقه را به حل اختلافات از طریق روشهای سیاسی حل منازعه ترغیب کند. برای تحقق این هدف، ممکن است کشورها به پیماننامهها روی آورند، موسسات جدید ایجاد کنند، سیاستها را تدوین کنند و اقدامات قانونی را به اجرا درآورند. ایران و همسایگانش میتوانند از فرآیند هلسینکی تقلید کنند که منجر به تشکیل سازمان امنیت و همکاری در اروپا شد. آنها میتوانند از اختیاری که شورای امنیت سازمان ملل در سال ۱۳۶۶ در قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت به دبیرکل سازمان ملل متحد داد، استفاده کنند.»
قطعنامه مورد اشاره ظریف، یک سال پس از صدور، از سوی ایران مورد پذیرش قرار گرفت و به جنگ ایران و عراق پایان داد. این قطعنامه از دبیرکل خواسته بود تا با ایران، عراق و دیگر کشورهای منطقه مشورت و تمهیدات موثری برای امنیت و ثبات خلیج فارس پیشنهاد کند.
ظریف نزدیک به ۴۰ سال پس از صدور این قطعنامه گفته است: «دولت پزشکیان معتقد است که این قطعنامه میتواند مبنای قانونی برای گفتوگوهای جامع منطقهای باشد.»
در این مقاله، معاون رییسجمهوری ایران گفته است موانعی در راه اجرای کامل قطعنامه ۵۹۸ وجود دارد که به تعبیر او، ایران و همسایگانش باید بر آن غلبه کنند تا یک نظم منطقهای صلحآمیز و یکپارچه شکلگیرد.
او یکی از این موارد را اختلاف بر سر ماهیت و هدف برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران، و به صورت تلویحی، دیگر اختلاف را بر سر نیروهای نیابتی ایران و شیوه حمایت جمهوری اسلامی از فلسطینان خوانده و مدعی شده است: «حمایت ایران از مقاومت فلسطین میتواند به شروع این همکاری کمک کند. در نهایت، جهان عرب هم در حمایت از بازگرداندن حقوق مردم فلسطین با ایران متحد است.»
در این مقاله ظریف با اشاره به تصمیم ترامپ در اردیبهشت ۱۳۹۷ و خروج از توافق اتمی «برجام» گفته تعداد ماشینهای غنیسازی اورانیوم ایران از آن زمان بهطور چشمگیری افزایش یافته و سطح غنیسازی اورانیوم از ۳.۵ درصد به بیش از ۶۰ درصد رسیده است. دشوار میتوان تصور کرد که اگر غرب رویکرد همکاری را رها نکرده بود، چنین پیشرفتهایی رخ میداد. در این زمینه، ترامپ که قرار است در دی ماه دوباره قدرت را به دست گیرد و همچنین شرکای اروپایی امریکا خود مقصر پیشرفت هستهای ایران هستند.»
ظریف در مقالهاش از کشورهای غربی و مشخصا ایالات متحده خواسته است جمهوری اسلامی ایران را بهعنوان بخشی جداییناپذیر از ثبات منطقهای بپذیرند و با حکومت ایران برای بازگرداندن ثبات به خاورمیانه همکاری کنند: «اگرچه ایران امروز از توانایی خود برای دفاع از خود مطمئن است اما خواهان صلح است. این به این معنا است که همه کشورها در توقف اشغالگری اسراییل منافع دارند. آنها باید دریابند که جنگ و خشم تا زمان پایان اشغال ادامه خواهد یافت.»
در این نوشته، ظریف از طرح خامنهای برای برگزاری یک همهپرسی درباره فلسطین گفته است. این طرح برگزاری رفراندم درباره آینده فلسطین با حضور همه اتباع فلسطینی است. «اکبر هاشمی رفسنجانی» در خاطرات خود نوشته که خامنهای در صحبتهای خصوصی گفته این طرح راه حلی برای نابودی اسراییل است.
مقاله ظریف در فارن افرز اولین نوشتهاش از این دست پس از تحریم او توسط ایالات متحده است. وزیر امور خارجه دولت «حسن روحانی» پیش از این گفته بود نشریات بینالمللی به دلیل تحریم او از سوی وزارت خزانهداری امریکا، حاضر به انتشار هیچ نوشتهای از او نیستند.
ظریف شهریور امسال موفق به گرفتن ویزای دیپلماتیک از امریکا برای همراهی با پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل متحده در نیویورک شد.
ایالات متحده ظریف را ذیل مقررات تحریم علی خامنهای و وابستگان به رهبر جمهوری اسلامی ایران، در زمانی که وزیر خارجه بود، تحریم کرد.
ایران وایر