دلار ۵۰ هزار تومان شد! رکورد تاریخی در سقوط ارزش پول ملی دو روز پس از وعده رئیسی به خامنه‌ای

By | ۱۴۰۱-۱۲-۰۲

– هر پوند بریتانیا ۶۰ هزار تومان، یورو به ۵۳ هزار و ۴۶۰ تومان، لیر ترکیه ۲۶۶۰، درهم امارات ۱۴ هزار تومان رسیده است.
– هر گرم طلای ۱۸ عیار ۲ میلیون و ۳۸۰ هزار تومان و هر سکه طلا به ۲۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است.
– افزایش پرشتاب قیمت‌ها در بازار ارز و طلا پس از آنست که ابراهیم رئیسی دو روز پیش در دیدار با علی خامنه‌ای گفته بود که «مسائل ارزی و مشکلات معیشتی و وضعیت تورمی را کنترل خواهیم کرد و هم شرایط را انشاءلله کاهشی خواهیم کرد.»
– کارشناسان اما معتقدند بانک مرکزی عملکرد مناسبی در رویارویی با بازار ارز ندارد و رئیس بانک مرکزی مانند رؤسای پیشین این بانک با «گفتار درمانی» به دنبال مدیریت بازار ارز است اما این شیوه جواب نمی‌دهد.

قیمت دلار روز دوشنبه اول اسفند در بازار ایران به ۵۰ هزار تومان رسید و رکورد تاریخی در کاهش ارزش پول ملی ثبت کرد.

روند افزایش قیمت‌ها در بازار ارز ادامه دارد و برای نخستین‌ بار در تاریخ اقتصاد ایران قیمت دلار صبح امروز، دوشنبه اول اسفند ۱۴۰۱، به ۵۰ هزار تومان رسید. قیمت دیگر ارزها نیز افزایش یافته و هر پوند بریتانیا ۶۰ هزار تومان، یورو به ۵۳ هزار و ۴۶۰ تومان، لیر ترکیه ۲۶۶۰، درهم امارات ۱۴ هزار تومان رسیده است.

هر گرم طلای ۱۸ عیار ۲ میلیون و ۳۸۰ هزار تومان و هر سکه طلا به ۲۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. قیمت جهانی طلا در روزهای گذشته روندی کاهشی داشته اما بازار طلا در ایران متأثر از قیمت ارز و افزایش تقاضا در حال افزایش است.

افزایش پرشتاب قیمت‌ها در بازار ارز و طلا پس از آنست که ابراهیم رئیسی دو روز پیش، شنبه ۲۹ بهمن، در دیدار مقامات حکومتی با علی خامنه‌ای مدعی شده بود که «مسائل ارزی و مشکلات معیشتی و وضعیت تورمی را کنترل خواهیم کرد و هم شرایط را انشاءلله کاهشی خواهیم کرد.»

ابراهیم رئیسی ۲۸ روز پیش نیز در مجلس شورای اسلامی وعده کاهش تورم و نرخ ارز و طلا را داده بود. یعنی زمانی که دلار در کانال ۴۰ هزارتومان بود و سکه در کانال ۲۵ میلیون تومان؛ اینهمه در حالیست که کمتر از یک ماه دلار به ۵۰ هزار تومان و سکه به مرز ۳۰ میلیون تومان رسیده است.

دلار ۵۰ هزار تومانی پیشتر از سوی کارشناسان اقتصادی هشدار داده شده بود. آنها معتقد بودند دو عامل کسری بودجه شدید دولت و سوء مدیریت و ناهماهنگی تیم اقتصادی دولت سیزدهم دو عاملی است که اقتصاد ایران را پیش از نوروز به دلار ۵۰ هزار تومانی خواهد رساند.

یک ماه پیش فردین آقابزرگی کارشناس بازار‌های مالی درباره افزایش قیمت ارز گفته بود که «عرضه و تقاضا- که در کشور ما در دست دولت است- در کنار نرخ تورم، نرخ رشد حجم نقدینگی، رشد اقتصادی و سایر مؤلفه‌هایی که وضعیت اقتصادی کشور را ترسیم می‌کنند، اصلی‌ترین متغیر‌های تعیین‌کننده قیمت ارز در کشور هستند؛ در حال حاضر تمامی متغیر‌ها رابطه معکوسی با قدرت پول ملی ما دارند.»

فردین آقابزرگی افزوده بود که «نرخ ارز واقعی را در خیابان و صرافی‌ها نمی‌توانیم ببینیم، بلکه در قیمت کالای وارداتی مثل اقلام دارویی، بهداشتی، لوازم صوتی، الکترونیک، موبایل، خودرو و… می‌بینیم. کالا‌های وارداتی مذکور با دلار، ۴۵ تا ۵۰ هزار تومان در حال معامله است؛ بنابراین تا انتهای سال که روند رو به رشد تورم، حجم نقدینگی و ثابت بودن رشد اقتصادی ما کماکان ادامه دارد، دور از ذهن نیست که قیمت دلار به کانال ۶۰ هزار تومان برسد.»

اینهمه در حالیست که پیشتر وقتی دلار در مدار اوج قیمت قرار می‌گرفت مقامات جمهوری اسلامی با دادن خبرهایی که البته غالبا هم درست نبودند، تلاش داشتند بازار را به صورت روانی تحت تأثیر قرار دهند. برای نمونه بارها خبر آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران در دیگر کشورها با همین هدف مطرح شده بود.

اکنون اما بازارهای ایران به سناریوسازی و مدیریت روانی بازار با خبرهایی مبهم نیز پاسخ نمی‌دهد. در همین رابطه محسن کریمی معاون بین‌الملل بانک مرکزی خبر حذف دلار از معاملات ایران با چین و روسیه را مطرح کرده و با تأکید بر اینکه «توافقات بانکی بین ایران و چین محرمانه است» گفته که «بنا نداریم اینگونه همکاری بانکی بین ایران و چین را اعلام کنیم چرا که باعث بروز چالش در تحقق آن می‌شود. با توجه به توافقاتی که بین ایران و روسیه در حوزه اتصال کانال‌ مالی دو کشور رخ داده، برای ارسال پیام‌های بانکی دیگر نیازی به سوئیفت نداریم. حذف دلار در دستور کار ما قرار دارد.»

این خبر هم اما اثری در کنترل قیمت‌ها در بازار ارز نداشت و دلار ساعاتی بعد از سخنان محسن کریمی به ۵۰ هزار تومان رسید.

افزایش قیمت ارز اما موجی از گرانی در دیگر بازارها را به همراه خواهد داشت و امروز نیز اثر افزایش قیمت ارز در ماه‌های گذشته در بسیاری از بازارها نمایان شده است.

حمید کریمی رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران اتومبیل استان البرز روز گذشته گفته که «در گذشته نمایشگاه‌داران تعین‌کننده قیمت کف بازار بودند، اما امروزه بازار از دست ما در رفته و در واقع نرخ دلار، تعیین‌کننده اصلی بازار خودرو است.»

حمید کریمی با انتقاد از مقامات حکومتی با طرح این پرسش که «باید از مسئولان پرسید که نرخ دلار در یک روز چند بار تغییر می‌کند» گفته که «باید مسئولان اقتصادی، سیاست کلان اتخاذ کنند، چون این شرایط بازار ارز همه بازارها را به هم ریخته است.»

یکی دیگر از بازارهای مهمی که متأثر از افزایش قیمت ارز وضعیت بحرانی‌تری را پشت سر خواهد گذاشت بازار مسکن است. پیشتر هم کارشناسان بازار مسکن هشدار داده بودند که موج تازه‌ای از تورم به دلیل افزایش قیمت ارز در بازار مسکن و تا پیش از نوروز ایجاد خواهد شد.

اکنون با افزایش دوباره قیمت ارز در روزهای گذشته به نظر می‌رسد وضعیت رکود تورمی در بازار مسکن که درآمد بیش از ۱۲۰ رسته شغلی به آن وابسته است، بدتر خواهد شد.

روند صعودی نرخ ارز در شرایطی است که بانک مرکزی به عنوان بازارساز در هفته‌های اخیر، وعده راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا را داده است و رئیس کل بانک مرکزی نیز یک هفته پیش تاکید کرد: «با اقدامات این بانک، مسلما بازار ارز کنترل می‌شود و در همین راستا مرکز مبادله ارز و طلا تا پایان هفته آینده افتتاح خواهد شد.»

اکنون محمدرضا فرزین پیش از ظهر امروز و همزمان با رکورد دلار ۵۰ هزار تومانی در بازار ایران، در صفحه خود در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد: «کلیه‌ نیازهای واقعی کشور در مرکز مبادله ارزی تأمین خواهد شد. با تشکیل مرکز مبادله‌ ارزی کشور، نرخ ارز با توجه به منابع، مصارف ارزی و عوامل بنیادین کشف خواهد شد. نرخ‌ ارز و طلا بر اساس واقعیت‌های اقتصادی کشور تعیین می‌شود.»

محمدرضا فرزین افزوده که «بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار، مرکز مبادله ارز و طلای ایران از فردا (دوم اسفند) فعالیت رسمی خود را در حوزه معاملات ارزی (اسکناس و حواله) آغاز می‌کند.»

طبق اعلام بانک مرکزی، مرکز مبادله ارز و طلای ایران، دارای چندین تالار معاملاتی و عرضه ارز و طلا خواهد بود که در مرحله نخست تالار ارز خدماتی و تالار حواله مرکز مبادله ایران در آن گشایش شده و شروع فعالیت خواهد داشت.

کارشناسان اما معتقدند بانک مرکزی عملکرد مناسبی در رویارویی با بازار ارز ندارد و رئیس بانک مرکزی مانند رؤسای پیشین این بانک با «گفتار درمانی» به دنبال مدیریت بازار ارز است اما این شیوه جواب نمی‌دهد.

مرتضی افقه اقتصاددان و استاد دانشگاه معتقد است طی سالهای گذشته و در مقاطعی که قیمت ارز در حال افزایش بود بانک مرکزی برای آرام کردن بازار ارز کوچکترین برنامه و سیاستی نداشت. او افزوده که «وظیفه بانک مرکزی است که با ابزار و سیاست‌هایی که در اختیارش است، بازار را کنترل کند» و «تا ۳۰ درصد مدیریت موثر بانک مرکزی می‌تواند بازار را کنترل کند، اما متاسفانه ما چنین چیزی را به هیچ عنوان در این سال‌ها مشاهده نکردیم.»

جواد فلاحیان کارشناس بازارهای مالی نیز گفته است: «در مباحث رفتار مالی، گفتاردرمانی تا زمانی در ابتدای ایجاد هر موضوعی تاثیرگذار است. اگر آن موضوع خاص تکراری شود بازار نیز واکنش نشان نمی‌دهد. در ۱۰ سال اخیر، تمام رئیس کل‌ها اظهاراتی مانند صحبت‌های فرزین بیان کرده‌اند و بازار مسیر خود را رفته است. بازار متوجه شده که تمام این صحبت‌ها جنبه گفتاردرمانی دارد بنابراین واکنش نشان نمی‌دهد و مسیر اصلی خود را می‌رود.»

به گفته این کارشناس بازارهای مالی «تمام کالا‌های اساسی و انتظارات تورمی بر اساس دلار آزاد تعیین می‌شود، نه دلار نیمایی. ما کسری تراز پرداخت‌های نسبتا زیادی داریم و همین موضوع باعث می‌شود که تقاضا در بازار دلار افزایش داشته باشد.»
کیهان لندن

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *